اهل سنت معتقدند که بعضی از برجستگان صحابه رسول اکرم صلی الله علیه وسلم به بهشت مژده داده است از ان جمله ده نفری که به عشره مبشره معروفند و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم آنها را نام برده و مژده بهشت داده است، و آنها عبارتند از :
ابوبکر صدیق، عمر فاروق، عثمان ذوالنورین، علی مرتضی، طلعه بن عبیدالله، زیبر بن عوام، سعد بن ابی وقاص، سعید بن زید، عبدالرحمان بن عوف، و ابوعبیده بن جراح امین این امت (رضی الله تعالی عنهم اجمعین).
و اهل سنت و الجماعت اعتقاد قطعی دارند که سزاوارترین مردم به خلافت بعد از پیامبر صلی الله علیه وسلم چهار صحابه بودهاند یعنی ابوبکر و عمر و عثمان و علی؛ و آنها از همه مهاجرین و همه مسلمین برترند و بعد از پیامبر صلی الله علیه وسلم از همه امت برتر میباشند و آنها وزیران پیامبر و یارانش و فامیل ایشان صلی الله علیه وسلم بودهاند و آنها به ترتیبی که ذکر شد خلفای راشدین و ائمه هدایت یافته میباشند، رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «شما را به رعایت تقوای الهی و اطاعت توصیه میکنم، حتی اگر حاکم شما بردهای حبشی بود؛ و هر کسی از شما بعد از من زنده باشد اختلافات زیادی را خواهد دید، پس به سنت من و سنت خلفای هدایت یافته تمسک بجوئید و محکم به آن چنگ زنید، و از بدعت و نوآوریها در دین بپرهیزید، چون هر نوآوری در دین بدعت است و هر بدعتی گمراهی باشد»[۱].
و دوران حکومت آنها به همراه خلافت حسن بن علی س دوران سی سال خلافت بر شیوه نبوت به شمار میآید زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید: «خلافت در امت من سی سال است، سپس بعد از آن پادشاهی خواهد بود»[۲].
و اهل سنت و الجماعت به عصمت هیچ فردی از صحابه و نه کسی از اهل بیت معتقد نیستند بلکه از دیدگاه اهل سنت به صورت کلی گناه از آنان سر میزند اما خداوند به آنها وعده آمرزش و رضامندی را داده است و با توبه و نیکیهایی که بدیها را از بین میبرد و اعمال صالحه، آنها را میآمرزد. اما اهل سنت میگویند در جمله و در کل صحابه از خطا معصومند یعنی بر سخن باطل و ترک حق هیچگاه اجماع و اتفاق نمیکنند اما آحاد صحابه و افراد آنها معصوم نیستند و از دیده گاه اهل سنت عصمت فقط مختص پیامبران است که رسالت الهی را میرسانند، و همچنین خداوند مجموع امت را از خطا معصوم داشته نه آحاد امت را، و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «خداوند همه امت مرا بر گمراهی جمع نمیکند، و دست خدا بر جماعت است و هر کسی جدا شود به دوزخ میرود»[۳].
و اهل سنت و الجماعت اجماع کردهاند که نباید وارد فتنههایی شد که بین صحابه روی داده است، و در مورد اختلافاتی که بین صحابه روی داد، دست نگه میدارند و کارشان را سپرد خداوند میکنند و به کثرت به خاطر آن مصایب ان لله وانا الیه راجعون میگویند و برای کشته شدگان هر دو طرف طلب آمرزش میکنند.
پس اهل سنت هیچ کسی را معصوم نمیدانند و آنان را گناهکار هم نمیدانند و معتقدند که آنها مجتهد بوده و به دنبال حق بودهاند و عمداً مرتکب اشتباه نشدهاند پس هر کسی که اجتهادش درست بوده دو پاداش دارد و هر کسی که اجتهادش نادرست بوده یک پاداش دارد و اشتباهش به خواست خداوند بخشیده میشود، پس همه معذورند و پاداش میبرند و گناهکار نیستند[۴].
و اهل سنت به هیچ کسی از صحابه ناسزا نمیگویند و از آنها بیزاری نمیجویند و نسبت به آنها کینه نمیورزند و به بدی از آنها یاد نمیکنند، بلکه همان طور که آنها سزاوارند به نیکی از آنها یاد میکنند و به توصیه پیامبر صلی الله علیه وسلم عمل میکنند، چنان که ایشان صلی الله علیه وسلم میفرماید: «به صحابهام ناسزا نگوئید! به صحابهام ناسزا نگوئید! سوگند به کسی که جانم در دست اوست؛ اگر فردی از شما به اندازه کوه احد طلا انفاق کند، به اندازه یک مشت آنها و نه نصفش میرسد»[۵].
پس هر کسی صحابه را دوست بدارد و آنان را احترام کند و گرامی و بزرگ بدارد و برایشان طلب آمرزش کند و آنان را دعا کند و حق آنها را رعایت کند و جایگاهشان را بداند و فضیلت آنها را بیان دارد و از آنها دفاع کند و زبانشان را از اهانت به آنها حفظ کند و از رهنمود آنان پیروی کند و به آنها اقتدا نماید، در هر دو جهان از رستگاران خواهد بود.
و هر کسی با آنان دشمنی کند یا به آنها ناسزا بگوید و آنان را عیبجویی کند یا از آنها اظهار برائت کند، و برایشان طلب آمرزش نکند و دعای «خداوند از آنها راضی باد»، را برای آنها نگوید یا نسبت به آنها زبان درازی کند و آنان را مورد تمسخر و عیبجویی قرار دهد یا نسبت به آنان کینه داشته باشد؛ چنین کسی از هلاک شدگان گمراه است که در دنیا تلاش بیهوده کردهاند و گمان میبرند که کار خوبی انجام میدهند.
و اهل سنت و الجماعت معتقدند که محبت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وسلم از قبیل همسران و فرزندان و خویشاوندان ایشان صلی الله علیه وسلم واجب است[۶]. و نباید نسبت به آنها تنفر وعداوت داشت، و محبت و یاری کردن و گرامیداشت و احترام و تعظیم و دانستن قدر و منزلت اهل بیت و نیکی کردن به آنها و درود فرستادن بر آنان، و از خداوند طلب رحمت و خشنودی برای آنها واجب است و حقوق آنها از قبیل غنیمت و خمس (غنایم جنگی) باید رعایت شود، و اهل سنت معتقدند اذیت و آزار اهل بیت و هر گونه اهانت قولی و عملی به آنها حرام است و دفاع ازآنان و دفاع از حیثیت آنها و تبرئهشان از آنچه به دروغ به آنها نسبت داده میشود و اظهار برائت از کسانی که در مورد آنها غلو میکنند و کینه داشتن نسبت به کسانی که با آنها کینه میورزند یا به آنها طعنه میزنند یا نسبت به آنها اهانت و زبان درازی و یا دشمنی میکنند واجب است.
و اهل سنت همواره توصیه پیامبر صلی الله علیه وسلم را در مورد آنان به خاطر دارند که فرمود: «در مورد اهل بیت خود به شما تذکر میدهم که الله را مدنظر داشته باشید، در مورد اهل بیت من خدا را مدنظر داشته باشید»[۷].
و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «خداوند بنی اسماعیل را برگزید و از بنی اسماعیل کنانه را برگزید و از کنانه قریش را برگزید و از قریش بنی هاشم را برگزید و از بنی هاشم مرا برگزید»[۸].
و معتقدند که محبت با اهل بیت و دوست داشتن آنها از ایمان و اسلام است ـ و محبت آنها به معنی محبت پیامبر است ـ چون جایگاهی والا و مقامی بس بزرگ دارند. و دشمنی با اهل بیت و کینه ورزیدن با آنان و ندانستن جایگاهشان کفر و نفاق است و گناهی بس بزرگ میباشد.
[۱]– صحیح سنن ابی داود آلبانی.
[۲]– بخاری و مسلم.
[۳]– بخاری و مسلم.
[۴]– بدانید که همه صحابه رضی الله عنهم وارد فتنه نشدهاند، و وقتی آتش فتنه روشن شد، اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن موقع دهها هزار نفر بودند و از این تعداد زیاد صد نفر در فتنه مشارکت نداشتند بلکه تعدادشان به سی نفر نمیرسید چنان که امام احمد در مسند خود با سند صحیح از ابن سیرین/ روایت کرده است و همچنین عبدالرزاق در «المصنف» و ابن کثیر در البدایه والنهایه گفته است.
بین عبدالله بن عمرو مقداد بگو مگو شد و عبیدالله به مقداد ناسزا گفت، آنگاه عمربن خطابس فرمود: کارد را بیاورید تا زبانش را قطع کنم تا دوباره کسی جرأت نکند که به فردی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وسلم ناسزا بگوید. (لالکائی شرح اصول اعتقاد اهل السنه).
[۵]– بخاری و مسلم.
[۶]– چگونه ما آنها را دوست نداریم؟! و حال آن که بعد از هر اذان و در تشهد آخر نماز بعد از درود فرستادن بر پیامبر در هر نمازی روزی پنج بار به آنها درود میفرستیم!.
[۷]– مسلم.
[۸]– مسلم.