صیغه موقت و متعه نزد اهل سنت و جماعت

الحمدلله،

متعه یعنی ازدواج موقت و ازدواج غیردائمی است بگونه‌ای ‌که ‌کسی با زنی ازدواج ‌کند بمدت یک روز یا یک هفته یا یک ماه و امثال آن‌. آن را بدین جهت متعه نام نهاده‌اند چون مرد به وسیله آن‌، برای لذت و تمتع موقت و مدت محدودی‌، به ازدواج اقدام می‌کند و هدف از آن فقط لذت و تمتع است‌.

باتفاق نظر پیشوایان مذاهب فقهی اهل تسنن‌، ازدواج موقت و متعه حرام است‌. و می‌گویند: هرگاه ‌کسی بدینصورت‌، صیغه عقد را جاری ‌کرد، نکاح او باطل است و بدینگونه بر ابطال آن استدلال کرده‌اند:

۱-احکامی که قرآن برای ازدواج ‌گفته است‌، و بدان تعلق می‌گیرد، در ازدواج موقت نیست مانند طلاق‌، و عده‌، وارث‌، پس مانند دیگر نکاحهای باطل اینهم باطل می‌باشد.

۲-‌در احادیث نبوی‌، به حرمت آن تصریح شده است‌. سَبُرَۀ جهنی ‌گوید: ما در فتح مکه همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم بودیم و پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما اجازه داد تا از متعه زنان استفاده کنیم‌. ولی پیامبر صلی الله علیه و سلم از مکه بیرون نرفت تا اینکه آن را مجددا تحریم ‌کرد. و در روایتی ابن ماجه‌ گوید: پیامبر صلی الله علیه و سلم متعه را تحریم فرمود وگفت‌:” یا أیها الناس إنی کنت أذنت لکم فی الاستمتاع، ألا وان الله قد حرمها إلی یوم القیامه [ای مردم من ازدواج موقت و متعه را برای شما اجازه داده بودم‌، هان آگاه باشید، بتحقیق خداوند آن را تا روز قیامت و برای همیشه تحریم فرمود]”‌. از علی بن ابیطالب روایت شده است‌ که گفت: پیامبر صلی الله علیه و سلم در روز جنگ خیبر از نکاح متعه و گوشت خران اهلی نهی ‌کرد .

“‌در تکمله المجموع شرح مهذب امام ابواسحاق شیرازی در فقه شافعی ج ۱۶/۲۵۰ آمده است‌: محمد بن الحنفیه از پدرش علی بن ابیطالب روایت کرده است ‌که پیامبر صلی الله علیه و سلم “نهی عن نکاح المتعه وعن لحوم الحمر ا‌لاهلیه زمن ‌خیبر” بروایت احمد و بخاری و مسلم‌. عبدالله بن مسعود گفت‌: ما همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم بجنگ رفته بودیم و زنان ما همراه ما نبودند،‌ گفتیم‌: آیا خود را اخته ‌کنیم‌؟ پیامبر ما را از آن بازداشت و برای ما رخصت داد که برای مدت محدودی زنان را با دادن جامه‌ای بعنوان مهریه ازدواج ‌کنیم‌“‌. بروایت احمد و بخاری و مسلم‌. قرطبی در تفسیر بزرگ خود گوید: علما اختلاف دارند در اینکه چند بار نکاح متعه مباح و حرام شده است از سخن عبدالله مسعود که ‌گفت‌: ما به پیامبر صلی الله علیه و سلم گفتیم‌: آیا خود را اخته‌ کنیم‌؟ برمی‌آید که متعه حرام بوده است اگر حرام نمی‌بود این تقاضا موردی نداشت‌، این بود که پیامبر صلی الله علیه و سلم در حین جنگ بدان رخصت دادند سپس روز خیبر از آن نهی‌ کردند و بعداً در جنگ فتح مکه‌، دوباره اجازه دادند، سپس برای همیشه آن را حرام‌ کردند. (تفسیر قرطبی‌ج ۳/‌۱۳۰ – ۱۳۱ . ‌)”‌

صحیح آنست ‌که متعه درسال فتح مکه برای همیشه حرام‌ گردیده است زیرا در صحیح مسلم آمده است‌،‌که در سال فتح مکه باجازه پیامبر صلی الله علیه و سلم یاران او از متعه بهره گرفته‌اند اگر در خیبر حرام شده باشد، لازم می‌آیدکه دو بارنسخ شده باشد. بدیهی است‌که در شریعت اسلام دو بار نسخ روی نداده است لذا اهل علم دراین حدیث اختلاف‌کرده وگفته‌اند درآن تقدیم و تاخیر، روی داده است‌که باید چنین باشد: پیامبر صلی الله علیه و سلم از خوردن‌ گوشت خران اهلی در روز خیبر نهی فرمود و همچنین ازمتعه النساء نیزنهی فرموده است و برای نهی از متعه النساء وقت معینی را ذکرنکرده است و در حدیث مسلم بیان شده است‌که نهی از متعه النساء در سال فتح مکه بوده است‌.

ولی امام شافعی امر در این حدیث را حمل بر ظاهر کرده و گفته است‌: هیچ چیزی را سراغ ندارم ‌که خداوند آن را حلال ‌کرده و بعد آن را حرام‌ کرده باشد سپس دوباره آن را حلال ‌کرده و سپس حرام‌ کرده باشد مگر نکاح متعه‌ که چنین بوده است‌. مترجم‌.”‌-

۳-‌عمر بن خطاب درایام خلافت خویش‌، برمنبر ازحرمت متعه سخن‌گفت و اصحاب با وی مخالفت نکردند، بدیهی است‌که اگر عمر بر خطا می‌بود، اصحاب از او نمی‌پذیرفتند.

۴- خطابی ‌گفت‌: تحریم متعه مورد اجماع علما است‌، مگر بعضی از علم

ای شیعه ‌که آن را روا می‌دانند. و رای این‌گروه بنا بر قاعده آنان در مسایل خلافی‌،‌ که بآراء حضرت علی مراجعه و استدلال می‌شود، نباید صحیح باشد، چون درروایت صحیح از علی بن ابیطالب آمده است ‌که متعه نسخ شده است{‌شیخ الطایفه شیخ طوسی در “‌استبصار” میگوید: “‌عن زید بن علی عن ابائه عن علی علیهم السلام قال‌: حرم رسول الله‌(‌‌صلی الله علیه وسلم‌‌) لحوم الحمر الاهلیه و نکاح المتعه (‌زید بن علی از پدرانش از علی بن ابیطالب روایت‌ کرده است ‌که گفت‌: پیامبر(‌صلی الله علیه وسلم‌) ‌گوشت خران اهلی و نکاح متعه را تحریم فرمودند)‌. سپس‌ گوید بنظر من باید این روایت امام را حمل بر تقیه‌ کرد، چون با مذهب عامه (‌اهل سنت) موافقت دارد. ر.ک‌. استبصار ج ۳/۱۴۲ شماره حدیث ۵۱۱ – ۵ چاپ سوم تهران‌.}.

و بیهقی نیز از امام جعفر بن محمد نقل‌ کرده است ‌که او گفت‌: نکاح متعه عیناً زنا می‌باشد.

۵-‌مقصود از متعه تنها قضای شهوت و تمتع جنسی است‌، در صورتی که بزرگترین هدفهای ازدواج تناسل و کثرت ‌نسل و محافظت بر اولاد و حفظ نسل است‌. بنابر این متعه از این جهت ‌که تنها برای رفع نیاز جنسی و تمتع جنسی است‌، شبیه بزنا می‌باشد. بعلاوه متعه برای زن‌، زیان‌آور است‌، چون او را بصورت‌ کالائی درمی‌آورد که دست بدست می‌گردد و برای فرزندان‌، نیز زیان‌آور است چون آنان خانه‌ای نمی‌یابند که در آن آرامش داشته و از پرورش و تربیت درست برخوردار گردند.

والله اعلم

مقاله پیشنهادی

نشانه‌های مرگ

مرگ انسان با افتادن و شل شدن دو طرف گیج‌گاه، کج شدن بینی، افتادن دست‌ها، …