- امر به معروف و نهی از منکر، در آنچه دین مبین آن را واجب کرده است، خداوند میفرماید: ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ﴾ [آلعمران: ۱۱۰].
«شما (مسلمانان حقیقی) بهترین امتی هستید که به جهان آمد، زیرا به خوبی وادار میکنید، و از بدی جلوگیری مینمایید، و به خدای یکتا ایمان دارید».
و رسول اکرم صلی الله علیه و سلم میفرماید: «مَنْ رَأَى مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ بِیَدِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِکَ أَضْعَفُ الإِیمَانِ». [مسلم وغیره].
«کسی که از شما منکر و زشت و ناپسندی را دید آن را با دست خود تغییر دهد، و اگر نتوانست با زبان خود آن را تغییر دهد، و اگر با زبان هم نتوانست با قلب خود آن را زشت و بد بداند و این (مرحله) ضعیفترین (مرحله) ایمان است».
گفتیم: آن چه دین مبین اسلام آن را واجب کرده، خلاف بر قول و گفتار فرقه معتزله که امر به معروف و نهی از منکر را از دایره آنچه که دین مبین واجب کرده خارج نمودهاند و معتقدند که امر به معروف و نهی از منکر عبارت است از: خارج شدن بر حکام و فرمانروایان مسلمان در صورتی که مرتکب گناهی شوند، اگر کفر هم نباشد.
در حالی که اهل سنت و جماعت معتقدند که حکام را نصیحت کنند و بر آنها انقلاب و خروج نکنند و آن هم برای وحدت کلمه و دوری از اختلاف و تفرقه.
شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله گوید: «شاید دیده نشده گروهی که بر سلطان و حاکم خروج کرده باشند، مگر اینکه انقلاب آنها سبب فساد بیشتر از اصلاح ذات البین شده است». [مجموع الفتاوی: ۲۸/۱۷۹-۱۸۰].
- از صفات اهل سنت و جماعت محافظت بر شعائر اسلام مانند ادای نماز جمعه و جماعت است، خلاف بر نوآوران در دین و منافقین که نماز جمعه و جماعت را بجا نمیآورند.
- و از صفات آنها نصیحت هر مسلمان و کمک و یاری آنها در نیکوکاری است، عمل به سخن رسول الله صلی الله علیه و سلم که میفرماید: «الدِّینُ النَّصِیحَهُ قُلْنَا لِمَنْ قَالَ: لِلَّهِ وَلِکِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلأَئِمَّهِ الْمُسْلِمِینَ وَعَامَّتِهِمْ». [مسلم وأحمد وأبوداود والنسائی].
«اسلام دین نصیحت است که به کردار و گفتار نیک نصیحت میکند، یاران پرسیدند: نصیحت برای چه کسی؟ فرمود: برای خدا: (که به او ایمان بیاورید)، و برای کتاب خدا: (که آن را بخوانید و مورد عمل قرار دهید)، و برای رسول خدا: (که از او اطاعت کنید)، و برای علماء و امراء و حکام مسلمین: (که از آنها اطاعت کرده و آنها را یاری دهید، و بر آنها انقلاب و خروج نکنید، مگر در حال کفر آشکار و واضح، در این جاست که در برابر معصیت خالق، اطاعت از مخلوق درست نیست)، و همچنین برای تمام مردم: (که آنها را راهنمائی و به راه راست یاری دهید)».
و عمل بقول رسول الله صلی الله علیه و سلم که فرمودند: «الْمُؤْمِنَ لِلْمُؤْمِنِ کَالْبُنْیَانِ یَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا». [متفق علیه].
«مؤمن با مؤمن دیگر مانند ساختمانی است که یک قسمت آن، قسمت دیگر را محکم نگه میدارد».
- از صفات آنها استوار و محکم بودن در وقت آزمایش و بلا، آنهم با صبر و شکیبایی بر بلاها، و شکر و سپاس خدا هنگام ناز و نعمت، و رضا و خشنودی به قضا و سرنوشت است.
- و از صفات آنها اینکه بزرگی، و کرم، و جوانمردی، وکارهای نیک، و طاعت پدر و مادر، و صله رحمی، و نیکی با همسایگان انجام میدهند، و از کبر و غرور و خودپسندی، و ظلم و ستم، و تکبر بر مردم، دوری میجویند، عمل به سخنان خداوند سبحانه: ﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِکُواْ بِهِۦ شَیۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَیۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡیَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰکِینِ وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتۡ أَیۡمَٰنُکُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یُحِبُّ مَن کَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا ٣۶﴾ [النساء: ۳۶].
«خدای یگانه را بپرستید و هیچ چیزی را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر، و خویشان، و یتیمان، و فقیران، و همسایه نزدیک، و همسایه دور، و دوست نزدیک، و رهگذران، و بردگان، و پرستاران که زیردست شمایند، در حق همه، نیکی و مهربانی کنید، که خدا مردم خودپسند متکبر را دوست نمیدارد».
عمل به گفته رسول الله صلی الله علیه و سلم که میفرماید: «أَکْمَلُ الْمُؤْمِنِینَ إِیمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا». [أحمد والترمذی وأبوداود وغیرهم].
«بهترین مؤمنان و کاملترین ایمان آنها، کسی است که اخلاق او خوب و نیک باشد».
از خدا خواستاریم که ما را با منت و کرم خود از آنان بدارد، و بعد از هدایت، قلب ما را به گمراهی و انحراف نکشاند.