اصول اهل سنت و جماعت (قاعده نهم)

از قواعد اهل سنت و جماعت در استدلال دنباله روی و پیروی از آنچه قرآن و سنت رسول الله صلی الله علیه و سلم به صورت ظاهری و باطنی آورده‌اند، و پیروی از آنچه صحابه از مهاجرین و انصار بطور عموم، و از خلفای راشدین به طور خصوص بر آن بودند، است، همان طوری که رسول اکرم صلی الله علیه و سلم می‌‌فرماید: «عَلَیْکُمْ بِسُنَّتِی وَسُنَّهِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِینَ». [أبوداود والترمذی وأحمد وابن ماجه]. معنای آن قبلا گفته شده است. و بر کلام خدا و کلام رسول الله، کلام هیچ‌کس از بشر را جلو‌تر نمی‌‌دانند، به همین سبب اهل سنت و جماعت نامیده شده‌اند.

و بعد از گرفتن آنچه در قرآن و سنت باشد، آنچه علمای امت بر آن اجماع کرده‌اند می‌‌گیرند، و این قاعده سوم است که بعد از قرآن و سنت بر آن اعتماد می‌‌کنند، چنان‌که خداوند می‌‌فرماید: ﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِکَ خَیۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلًا ۵٩﴾ [النساء: ۵۹].

«اگر درباره چیزی با هم اختلاف نمودید (برای رفع اختلاف) (کتاب خدا: قرآن) و به (سنت) پیامبر مراجعه نمایید، اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید، (این مراجعه به کتاب خدا و سنت پیغمبر) برای شما بهتر و خوش عاقبت‌تر خواهد بود».

 اهل سنت و جماعت معتقد به عصمت هیچ‌کس غیر از رسول الله صلی الله علیه و سلم نیستند، و به رای و نظریه هیچ‌کس تعصب نمی‌‌ورزند تا اینکه موافق با قرآن و سنت باشد، و معتقدند که عالم مجتهد ممکن است خطا کندن و ممکن است درست بگوید، و به هیچ‌کس اجازه اجتهاد نمی‌‌دهند مگر کسی که دارای شرایط اجتهادی باشد، که نزد علماء معروف است، و در مسائل و گفته‌هایی که در آن ترجیح به یکی از گفته‌ها ندارد، و نص مورد اجتهاد، احتمال دارد دارای چند معنی باشد، اهل سنت انکار بر یکدیگر نمی‌‌کنند.

و اختلاف در مسائل اجتهاد سبب دشمنی با یکدیگر و دوری از هم نمی‌‌گردد، چنان‌که اهل بدعت تعصب دارند و چنین می‌‌کنند، بلکه اهل سنت هم دیگر را دوست داشته و پشتیبانی همدیگر می‌‌کنند، با وجود اختلاف در مسایل فرعی پشت سر هم نماز می‌‌خوانند، خلاف بر اهل بدعت که هرکس با آن‌ها مخالفت کند او را دشمن و گمراه و کافر می‌‌دانند.