شفاعت (۱)

خداوند متعال می‎فرماید: ﴿وَلَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَهُ عِندَهُۥٓ إِلَّا لِمَنۡ أَذِنَ لَهُۥۚ حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّکُمۡۖ قَالُواْ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡکَبِیرُ٢٣﴾ [سبأ: ۲۳].

 «و نزدش شفاعت، سودی نمی‌بخشد جز برای کسی که او، برایش اجازه دهد. و چون اضطراب و دلهره از دل‌هایشان زدوده شود، می‌گویند: پروردگارمان چه فرمود؟ پاسخ می‌دهند: حق(گفت) و او، بلندمرتبه‌ی بزرگ است».

در صحیح بخاری از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «هنگامی که خداوند در آسمان کاری را فیصله می‎نماید، ملائکه به عنوان اطاعت و انقیاد بالهایشان را به هم می‎زنند و صدایی می‎دهد مانند کوبیده شدن زنجیر بر سنگ این صدا در قلوب فرشته‎ها نفوذ می‎کند و خوف و هراس آنها را فرا می‎گیرد ﴿حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّکُمۡۖ قَالُواْ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡکَبِیرُ٢٣﴾ [سبأ: ۲۳] و سپس وقتی اضطراب از آنها دور می‎شود از یکدیگر می‎پرسند: پروردگارتان چه فرمود؟ می‎گویند سخن حق گفت و او بلند مرتبه بزرگوار است.

این گفته‎های الهی را شیاطینی که برای استراق سمع از رویدادهای عالم بالا تلاش می‌کنند می‎شنوند و از اولی به دومی به سومی و به همین ترتیب از آسمان تا به زمین می‎رسد. در این موقع راوی حدیث سفیان صف کشیدن شیاطین را از بالا به پایین با فاصله دادن انگشتانش و کج کردن آن نشان داد، گفت: هنگامی که شیطانی که در بالا است چیزی را می‎شنود به دومی خود می‎رساند و او به شیطان سومی تا اینکه این سخن به ساحر یا کاهن می‎رسد و گاهی قبل از آنکه شیطان سخن را به شیطان دیگری برساند شهاب سنگ بر او فرود می‎آید و گاهی بعد از رساندن سخن فرود می‎آید و وقتی این سخن به کاهن می‎رسد صد دروغ با آن همراه می‎کنند و سپس اگر کسانی که سخن کاهن را می‎پذیرند از او سخنی بشنوند که درست بوده می‎گویند آیا مگر به ما فلان روز چنین و چنان نگفت؟ و اینگونه به خاطر سخنی که از آسمان شنیده تصدیق می‎شود.

از نواس بن سمعان رضی الله عنه روایت است که می‎گوید: پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «وقتی خداوند می‎خواهد فرمان را وحی کند، سخن وحی را می‎گوید، آنگاه آسمان‎ها از خوف خداوند به لرزه می‎افتند. و هنگامی که اهل آسمان‎ها این را می‎شنوند بیهوش شده و برای خدا به سجده می‎افتند، آنگاه اولین کسی که سرش را بلند می‎کند جبرئیل است. و آنگاه خداوند از وحی خویش هر چه می‎خواهد به او می‎گوید و سپس جبرئیل بر ملائکه می‎گذرد و از هر آسمانی که می‎گذرد ملائکه آن از او می‎پرسند: پروردگار ما چه گفت ای جبرئیل؟ جبرئیل می‎گوید: سخن حق گفت و او بلند مرتبه و بزرگ است. آنگاه سخن جبرئیل را تکرار می‎کنند. بعد از آن جبرئیل این وحی را به جایی که به او حکم شده می‎رساند.