- اینکه کلام الهی و رسولش و یا دعاهایی که موافق شرع هستند، باشد.
- اینکه به زبان عربی یا غیر از آن، چیزی باشد که معنایش قابل فهم است.
- اینکه دم کننده و مصیبت دیده اعتقاد داشته باشند که دم سبب است و به آن اعتماد نکنند، بلکه در شفا، به الله توکل نمایند.
- اینکه دم شامل چیزی نباشد که مخالف شریعت است، مانند خواندن غیر از الله و دشنام و ناسزا گفتن.
بهتر این است که انسان خودش برای خود و مریض خویش بخواند ولی طلب دم از اهل تقوا و انسانهای شایسته نیز جایز است.
دو. دارویی که شرعا مباح است، مانند عسل، آب زمزم، خرمای عَجوَه، سیاه دانه و حجامت و همانند اینها.
- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضی الله عنهما عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «الشِّفَاءُ فِی ثَلاَثَهٍ: فِی شَرْطَهِ مِحْجَمٍ، أَوْ شَرْبَهِ عَسَلٍ، أَوْ کَیَّهٍ بِنَارٍ، وَأَنَا أَنْهَى أُمَّتِی عَنِ الکَیِّ».[۱]
ابن عباس رضی الله عنهما روایت میکند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «در سه چیز شفا وجود دارد: در نیشتر زدن حَجّام (خراش دادنی که با تیغ در بدن براى حجامت به وجود مىآورند)، شربت عسل و داغ کردن با آتش؛ ولی من امتم را از داغ کردن منع مینمایم».
- عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِی وَقَّاصٍ رضی الله عنه قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «مَنْ تَصَبَّحَ بِسَبْعِ تَمَرَاتٍ عَجْوَهً، لَمْ یَضُرَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ سُمٌّ، وَلَا سِحْرٌ».[۲]
وَفِی رِوَایَهٍ لِمُسْلِمٍ: «مَنْ أَکَلَ سَبْعَ تَمَرَاتٍ مِمَّا بَیْنَ لَابَتَیْهَا حِینَ یُصْبِحُ، لَمْ یَضُرَّهُ سُمٌّ حَتَّى یُمْسِیَ».[۳]
سعد بن ابیوقاص رضی الله عنه میگوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هرکس صبح خود را با خوردن هفت عدد خرمای عجوه (نوعی از خرماهای مدینه) آغاز نماید، در آن روز، هیچ زهر و جادویی به او ضرر نمیرساند».
و در روایتی از مسلم آمده است: «هرکس هنگام صبح هفت خرمای مدینه را بخورد تا شب هیچ زهری به او ضرر نمیرساند».
- عَنِ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «إِنَّ فِی الْحَبَّهِ السَّوْدَاءِ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ، إِلَّا السَّامَ».[۴]
ابوهریره رضی الله عنه روایت میکند که از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده است که میفرمود: «به درستی که در سیاه دانه درمان و شفای هر دردی به غیر از مرگ وجود دارد».
- عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «مَنْ احْتَجَمَ لِسَبْعَ عَشْرَهَ، وَتِسْعَ عَشْرَهَ، وَإِحْدَى وَعِشْرِینَ، کَانَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ».[۵]
ابوهریره رضی الله عنه میگوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «حجامت در هفدهم، نوزدهم و بیست و یکم ماه، برای هر دردی شفا میباشد».
[۱]– بخاری حدیث شماره ۵۶۸۱
[۲]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۵۷۶۹ و مسلم حدیث شماره ۲۰۴۷ با لفظ مسلم
[۳]– مسلم حدیث شماره ۲۰۴۷
[۴]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۵۶۸۸ و مسلم حدیث شماره ۲۲۱۵ با لفظ مسلم
[۵]– حسن؛ ابوداود حدیث شماره ۳۸۶۱٫ صحیح الجامع ۵۹۶۸