شرط قبول عمل (۲)

خداوند می‌فرماید:

﴿ٱلَّذِی خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَیَوٰهَ لِیَبۡلُوَکُمۡ أَیُّکُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [الملک: ۲].

«همان کسی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدامتان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود. او چیره و توانا، و آمرزگار و بخشاینده است.»

فضیل بن عیاض می‌گوید: خالص‌ترین عمل، که در انجام آن اخلاص وجود داشته باشد ولی بر طریق و شیوه‌ی رسول الله  صلی الله علیه وسلم نباشد، قابل قبول نیست و همچنین اگر در انجام آن عمل اخلاص نباشد ولی بر طریق و شیوه‌ی رسول الله  صلی الله علیه وسلم باشد، باز هم قابل قبول نیست، بلکه عملی قابل قبول است که در انجام آن اخلاص و مطابقت با شریعت رسول الله  صلی الله علیه وسلم وجود داشته باشد.

ابن رجب حنبلی می‌گوید: حقیقتاً این فرموده‌ی خداوند:

﴿قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرٞ مِّثۡلُکُمۡ یُوحَىٰٓ إِلَیَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُکُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ فَمَن کَانَ یَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡیَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا یُشۡرِکۡ بِعِبَادَهِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا١١٠﴾ [الکهف: ۱۱۰].

«ای پیامبر بگو: من فقط انسانی همچون شما هستم و به من وحی می‌شود که معبود شما یکی است و بس. پس هرکس که خواهان دیدار خدای خویش است، باید کار شایسته انجام دهد، و در پرستش پروردگار کسی را شریک نسازد.»

بر صحت گفته‌ی فضیل بن عیاض دلالت می‌کند.

ابن کثیر می‌گوید: کسی که امید ثواب و پاداش از پروردگارش دارد، عملی انجام می‌دهد که با شریعت الهی موافقت داشته باشد، او کسی است که در انجام آن عمل فقط رضایت الهی را در نظر دارد و هیچ شریکی برای خداوند قائل نیست و این دو مورد اخلاص در عمل برای خدا و موافقت بر طریق رسول الله  صلی الله علیه وسلم دو رکن اساسی برای قبول اعمال‌اند.^[۱]

از ام المؤمنین عایشهل روایت است که: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«مَن أحدَثَ فِی أمرِنَا هَذَا مَا لَیسَ فِیهِ فَهُوَ رَدٌّ»^[۲]

(کسی‌که در این -امر دین ما- چیزی را بیاورد که از آن نیست، مردود است.)

[۱]– تفسیر ابن کثیر (۳/۱۰۸).

[۲]– متفق علیه.