در دین اجباری نیست همانطور که در قرآن این آیات وجود دارد:
﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾ [بقره: ۲۵۶]
«در (قبول) دین هیچ اجباری نیست».
و ﴿أَفَأَنتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُواْ مُؤْمِنِینَ﴾ [یونس: ۹۹]
«آیا تو میخواهی مردم را مجبور کنی تا که ایمان بیاورند».
﴿فَمَن شَاء فَلْیُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْیَکْفُرْ﴾ [الکهف: ۲۹].
«پس هرکس میخواهد ایمان بیاورد و هرکس میخواهد کافر گردد».
پس چرا وقتی خداوند میفرماید در دین اجباری نیست، مردم را به حال خود نمیگزارید تا در دینشان آزاد باشند و حکم مرتد و احکامش را بر آنان منطبق میکنید؟
پاسخ:
۱- این آیات نسخ شده است و حکمش منسوخ شده است به این آیاتی که تشویق به قتال کفار و مشرکین میکند. الله میفرماید:
﴿فَإِذَا انسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِکِینَ حَیْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ کُلَّ مَرْصَدٍ ۚ فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاهَ وَآتَوُا الزَّکَاهَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ﴾ [توبه: ۵]
«پس هنگامی که ماههای حرام پایان پذیرفت، مشرکان را هر کجا یافتید بکشید، و آنها را (اسیر) بگیرید و آنها را محاصره کنید و در هر کمینگاه بر سر راهشان بنشینید؛ پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و زکات را پرداختند، آنها را رها کنید؛ بیگمان خداوند آمرزندۀ مهربان است».
باز الله میفرماید:
﴿تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ یُسْلِمُونَ﴾ [فتح: ۱۶]
« با آنها نبرد کنید، یا اسلام بیاورند»
و این آیه که میفرماید:
﴿یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ﴾ [توبه:۷۳]
« ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر و جایگاهشان جهنم است و چه بد سرانجامی است».
و این آیاتی که معمولاً شبهه افکنان بیان میدارند، آیات عهد مکی است که بعداً با آیات عهد مدنی منسوخ شده اند.
۲- این آیات در مورد اهل کتاب است و مخصوص به آنان است؛ زمانی که حقیرانه و در قبال اینکه میخواهند در زیر حکم اسلام باشند و دینشان را عوض نکنند، بمانند و سرانه و جزیه پرداخت کنند.
﴿قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّىٰ یُعْطُوا الْجِزْیَهَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ﴾ [توبه:۲۹]
«با کسانی از اهل کتاب که نه به خدا و نه به روز قیامت ایمان دارند و نه آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام می دانند، و نه دین حق را می پذیرند، بجنگید؛ تا زمانی که با ذلت و خواری به دست خویش جزیه بدهند».
در ثانی این مسئله را نیز باید در نظر گرفت که این آیات در مورد کافران اصلی است و نه در مورد مرتدان که باید یا توبه کند و به اسلام بازگردد، یا اینکه باید کشته شود.
۳- این آیات از باب هشدار و ترساندن آمده است، همانطور که امام طبری رحمه الله از ابن عباس ب این مسئله را مفصلاً بیان نموده است.
۴- حکم ارتداد که کشتن است، با نصوص واضح و صریح ثابت شده است.