وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
۱- در حالتی که طلب توبه نمودن، مرتبط با کشتن باشد: این نوع طلب توبه نمودن، بعد از آنکه شخص تکفیر می‌شود و به مرتد قلمداد می‌شود، انجام می‌شود.
آن مرتدی که در کفری آشکار واقع شده باشد، فوری تکفیر می‌گردد و سپس از او طلب توبه می‌شود و این در مورد شرک و عبادت انجام دادن برای غیر الله صادق است.
عبدالله ابابطین رحمه الله مفتی ولایت نجد درباره‌ی مذهب علما درباره‌ی مرتد می‌فرماید: «فمن ارتد عن الاسلام قتل بعد الاستتابه، فحکموا بردته قبل الحکم باستتابته فالاستتابه بعد الحکم بالرده، و الاستتابه انما تکون لمعین».[۱]
ترجمه: «پس کسی که از اسلام مرتد شد، بعد از طلب توبه از او کشته می‌شود، و حکم به ارتدادش داده می‌شود قبل از حکم به استتابه از او، پس استتابه (طلب توبه) بعد از حکم به ارتدادش است و طلب توبه تنها برای شخص معین و مشخص است».
۲- در حالتی که طلب توبه نمودن، مرتبط با تکفیر کردن باشد. یعنی ابتدا طلب توبه شود و اگر شخص از ارتدادش بازنگشت در این صورت تکفیر شود و کشته شود. این حالت برای کسانی است که تازه مسلمان شده اند و حرام بودن بعضی از امور را انکار می‌کنند یا انکار واجبی از واجبات الهی می‌کنند یا جهل به نسبت مسائلی که از کفر آشکار و بزرگ نیست داشته باشند بغیر از عدم پذیرفتن جهل از شخص در مسائل اصولی مانند توحید و اصول دین و نواقض الاسلام.
شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در خصوص آن کسانی که امام عمر t از آنان طلب توبه نمود زمانی که شراب خواری را حلال کرده بودند می‌فرماید: «فَإِنَّهُمْ یُسْتَتَابُونَ وَتُقَامُ الْحُجَّهُ عَلَیْهِمْ فَإِنْ أَصَرُّوا کَفَرُوا حِینَئِذٍ وَلَا یُحْکَمُ بِکُفْرِهِمْ قَبْلَ ذَلِکَ؛ کَمَا لَمْ یَحْکُمْ الصَّحَابَهُ بِکُفْرِ قدامه بْنِ مَظْعُونٍ».[۲]
ترجمه: «پس از آنان طلب توبه می‌شود و بر آنها اقامه حجت می‌شود، پس اگر اصرار ورزیدند، در این صورت تکفیر می‌شوند. و حکم به کفرشان نمی‌شود قبل از آن، چنانکه صحابه حکم به کافر بودن قدامه بن مظعون نکردند».
باز شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می‌فرماید: «فَإِنَّ مَنْ نَشَأَ بِبَادِیَهٍ أَوْ کَانَ حَدِیثَ عَهْدٍ بِالْإِسْلَامِ وَفَعَلَ شَیْئًا مِنْ الْمُحَرَّمَاتِ غَیْرَ عَالِمٍ بِتَحْرِیمِهَا لَمْ یَأْثَمْ وَلَمْ یُحَدَّ وَإِنْ لَمْ یَسْتَنِدْ فِی اسْتِحْلَالِهِ إلَى دَلِیلٍ شَرْعِیٍّ».[۳]
ترجمه: «پس اگر کسی که در بیابانی بزرگ شده باشد و یا تازه مسلمان شده باشد، و چیزی از محرمات را انجام بدهد و نداند آن تحریم شده است، گناهنکار نمی‌شود و بر او حد جاری نمی‌شود و هرچند که دلیلی هم در استحلالش به دلایل شرعی نداشته باشد».
ابن فرحون رحمه الله در کتابش می‌آورد که: «وَأَجْمَعَ أَهْلُ الْعِلْمِ فِیمَا عَلِمْت أَنَّ الْمُسْلِمَ إذَا ارْتَدَّ أَنَّهُ یُسْتَتَابُ ثَلَاثًا، فَإِنْ تَابَ وَإِلَّا قُتِلَ، حَاشَا عَبْدِ الْعَزِیزِ بْنِ أَبِی سَلَمَهَ فَإِنَّهُ کَانَ یَقُولُ: یُقْتَلُ الْمُرْتَدُّ وَلَا یُسْتَتَابُ».[۴]
ترجمه: «اهل علم اجماع نموده‌اند در مورد اینکه هنگامی که شخص مسلمان مرتد می‌شود، از او سه بار طلب توبه می‌شود. پس اگر توبه کرد که کرد وگرنه کشته می‌شود. عبدالعزیز بن ابی سلمه انکار کرده و می‌گوید: مرتد کشته می‌شود و از او طلب توبه نمی‌شود».
۳- کسی که کفری انجام می‌دهد و فوری تکفیر می‌شود و باید کشته شود و نیازی به طلب توبه از او نیست همانطور که در بحث رده مغلظه به بحث آن پرداختیم.
[۱]. الدرر السنیه ۱۰/۴۰۲
[۲].مجموع الفتاوی ۷/۶۱۰
[۳]. رفع الملام عن الأئمه الأعلام ۱/۳۸
[۴]. تبصره الحکام فی أصول الأقضیه ومناهج الأحکام۲/۲۷۸