شاگردان و جانشینان پیشوایان چهارگانه

خداوند متعال ائمۀ اربعه را جانشینانی عطا فرمود که گنجینۀ علمی‌شان چندین برابر اضافه نموده و کار تنقیح و ترتیب آثارشان را ادامه دادند. از شاگردان امام ابوحنیفه/ مغز متفکری به نام امام ابویوسف/ تربیت یافت که در دوران هارون الرشید وظیفۀ قاضی القضات کشور پهناور اسلامی را با موفقیت تمام انجام دادند. در اصول معاشی و اقتصاد اسلامی، تصنیف علمی‌ای به نام «کتاب الخراج» نوشتند. و همینطور از جمله شاگردان امام ابوحنیفه/ فقیه و مؤلفی نام‌آور مانند محمد و صاحب اندیشه‌ای مانند امام زفر، افرادی بودند که فقه حنفی را روشنی خاصی بخشیدند. امام مالک نیز شاگردان ارزشمندی مانند «عبدالله بن وهب»، «عبدالرحمن ابن القاسم»، «اشهب بن عبدالعزیز»، «عبدالله بن عبدالحکم» و «یحیی بن یحیی اللیثی» داشتند که از فعالیت‌های ایشان، کشورهای مصر و آفریقای شمالی پیرو فقه مالکی شدند. امام شافعی شاگردان تیز هوش و فعالی مانند «بویطی»، «مزنی» و «ربیع» داشتند که ایشان نیز فقه شافعی را به صورت منقح و مرتب تقدیم کردند. فقه امام احمد، محققی مانند «ابن قدامه» داشت که کتاب عظیم الشأنی مانند «المغنی» را تألیف کردند که در گنجینۀ فقه اسلامی امتیازی خاص دارد.