سلف صالح، بهترین الگو در اکرام مهمان بودند، تا آنجا که خداوند متعال از برخورد بعضی از آنان در بزرگداشت مهمان شگفت زده شد. این را در حدیثی که بخاری و مسلم از ابوهریره روایت کردهاند، مییابیم. مردی نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم آمد. پیامبر صلی الله علیه وسلم قاصدی نزد همسرانش فرستاد. آنان گفتند: چیزی جز آب نداریم.
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«چه کسی این شخص را مهمان میکند»؟
مردی انصاری گفت: من.
آنگاه، او را به خانهاش برد و به همسرش گفت: مهمان رسول خدا را گرامی بدار.
همسرش گفت: نزد ما چیزی جز خوراک بچهها، وجود ندارد.
گفت: غذایت را آماده کن، چراغت را روشن کن و هرگاه، کودکانت شام خواستند، آنان را بخوابان.
آن زن هم غذایش را آماده کرد، چراغش را روشن ساخت و کودکانش را خوابانید. سپس، برخاست و چنین وانمود کرد که میخواهد چراغش را سر و سامان دهد، ولی آنرا خاموش کرد. همچنین آن دو به مهمانشان چنین وانمود کردند که غذا میخورند (تا اینکه مهمان غذا را خورد) و آنان شب را گرسنه خوابیدند. صبح روز بعد که آن انصاری نزد رسول خدا صلی الله علیه وسلم رفت، پیامبر فرمود:
«دیشب، خداوند از کار شما خوشحال شد».
آنگاه خداوند این آیه را نازل فرمود:
﴿وَیُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ کَانَ بِهِمۡ خَصَاصَهٞۚ وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ٩﴾ [الحشر: ۹].
«با آنکه خودشان به آن چیز، به شدت نیاز دارند، دیگران را بر خود، ترجیح میدهند. و کسانی که از بخل نفس خویش، محفوظ بمانند، آنان، قطعاً رستگارند».