دلایل وضع حدیث دروغ و نسبت دادن آن به پیامبر (۵)

تمامی این احادیث بی‌اساس، تکیه گاه کسانی هستند که تدارک سفر را برای زیارت قبور اولیا و اللخصوص قبر پیامبر ج مشروع و مستحب می‌دانند. ولی حدیث صحیح پیامبر  را در نهی از سفر برای زیارت بجز به سه مسجد نادیده گرفته‌اند، چنان‌که در صحیحین از ابو سعید خدریس روایت است که گفت: «سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول: لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثه مساجد: مسجدی هذا، والمسجد الحرام، والمسجد الاقصى». بخاری و مسلم

یعنی: «مسافرت نکنید مگر به سوی سه مسجد: مسجد من (مسجدالنبی)، و مسجدالحرام (خانه خدا) و مسجدالاقصی (در بیت المقدس فلسطین)».

مؤید این امر ماجرای قصد نمودن قزعه صحابی پیامبر ج به کوه طور بود که ابن عمرس با استناد به حدیث فوق، وی را از رفتن به کوه طور منع می‌کند: عن قزعه قال: «أردت الخروج إلى الطور فسألت ابن عمر، فقال: أما علمت أن النبی صلى الله علیه وسلم قال: «لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثه مساجد: المسجد الحرام، ومسجد النبی صلى الله علیه وسلم والمسجدالاقصى»، ودع عنک الطور فلا تأته».^[۱]

یعنی: «قزعه گفت: خواستم به کوه طور مسافرت نمایم، که ابن عمر دلیل مسافرتم را پرسید، بعد گفت: آیا نمی‌دانی که پیامبر ج فرمودند: «مسافرت نکنید مگر به سوی سه مسجد: مسجد النبی، و مسجدالحرام و مسجدالاقصی» از تو می‌خواهم که بدانجا نروی». و نیز نیک می‌دانیم که اگر رفتن به نیت مسافرت به مکانی غیر از مساجد سه گانه مشروع بود، قطعا صحابهش در این کار از ما پیش قدمتر بودند ولی نهی صحابه از چنین قصدهایی دلیل بر حرام بودن آن نزد صحابه دارد.

بنابراین، علما فرموده‌اند (ائمه اربعه و جمهور علماء): کسی که اهل مدینه نیست و قصد او فقط زیارت قبر پیامبر است، مرتکب حرام شده است بلکه بایستی قصد از سفر، زیارت مسجد پیامبر و نماز خواندن (هردو با هم) در آنجا باشد تا فضایل نماز در مسجدالنبی را بدست آورد. البته در هنگام ایام حج چون هدف در حقیقت زیارت خود مسجد پیامبر بوده نه قبر ایشان، لذا ایرادی ندارد که در آن ایام به زیارت قبر پیامبر نیز رفت، به شرطی که زیارت طبق تعریف شرع باشد و خلاف در آن رخ ندهد.^[۲]

امام صنعانی می‌گوید: «اکثر مردم تفاوت بین «خود زیارت» و «سفر برای زیارت» را درک نمی‌کنند. ]منظور اینست که: احادیثی که فضیلت زیارت قبر و از جمله قبر پیامبر ج را بیان می‌کنند، امر به مسافرت برای زیارتشان نکرده‌اند و آنچه که از احادیث برایمان درک می‌شود؛ زیارت قبور موطن خود و نهی از مسافرت به نیت تبرک و بدست آوردن ثواب، غیر از مساجد سه گانه است[ و بنابر همین غفلت و عدم شناخت تفاوت میان زیارت و سفر برای زیارت، شیخ سبکی، شیخ الاسلام ابن تیمیه را به انکار زیارت قبر رسول الله ج – هرچند که قصد سفر هم به نیت زیارت قبور نکرده باشد – متهم می‌کند.»[۳]

[۱]– ازرقی در «أخبار مکه » (ص ۳۰۴) صحیح، هیثمی در«المجمع الزوائد» (۴/۴).

[۲]– برگرفته از مجموع الفتاوی ابن تیمیه (۲۷/۲۶).

شیخ محمد بن صالح العثیمین/ در مجموع الفتاوی خود می‌گویند: «کسی که قصد دارد به سوی ‏قبر پیامبر ج جهت سلام نمودن به ایشان سفر کند، به وی می‌گوییم: الله تعالی برای ‏تو کافیست، زیرا او سلام هر انسانی را در هر مکانی به رسولش می‌رساند، پس لازم نیست که به قصد ‏سلام نمودن به پیامبر سفر کنی، زیرا که این کار – سفر نمودن – هدر دادن مال خود است و هدر دادن ‏مال حرام است.‏

ولی اگر قصد از سفر، زیارت خود مسجدالنبی باشد – نه قبر ایشان- این سفر جایز است، زیرا پیامبر ‏ج می‌فرمایند: «لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثه مساجد: مسجدی هذا، والمسجد الحرام، ‏والمسجد الاقصى». بخاری و مسلم

یعنی: «مسافرت نکنید مگر به سوی سه مسجد: مسجد من (مسجدالنبی)، و مسجدالحرام (خانه خدا) و ‏مسجدالاقصی (در بیت المقدس فلسطین)».‏

پس اگر روزی به مسجدالنبی آمدی، ابتدا دو رکعت سنت تحیت المسجد بخوان و بعد به زیارت قبر ‏پیامبر ج و اصحابش ابوبکر و عمرب و زیارت قبرستان بقیع برو، ‏زیرا که پیامبر ج قبرستان بقیع را زیارت نموده‌اند و برای آن‌ها دعای مغفرت نموده ‏اند.» (مجموع الفتاوی ابن عثیمین- کتاب الجنائز، صفحه ۲۹۳).‏

[۳]– ‏« فتح العلوم» ج۱ ص ۳۱۰٫‏