در روی زمین فساد نکنید(۷)

سپس خدای متعال در ادامه می‌فرماید: ﴿مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِیلٞ مِّنۡهُمۡۖ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ فَعَلُواْ مَا یُوعَظُونَ بِهِۦ لَکَانَ خَیۡرٗا لَّهُمۡ وَأَشَدَّ تَثۡبِیتٗا ۶۶ وَإِذٗا لَّأٓتَیۡنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجۡرًا عَظِیمٗا ۶٧ وَلَهَدَیۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِیمٗا ۶٨﴾ [النساء: ۶۶-۶۸]: «این کار را جز گروه اندکی از آنان انجام نمی‌دادند (و اطاعت فرمان نمی‌کردند). و اگر اندرزهائی را که به آنان داده می‌شد انجام می‌دادند (و دستور را به کار می‌بستند، در دنیا و آخرت) برای آنان بهتر بود و (ایمان) ایشان را پابرجاتر می‌کرد. و در این صورت، از سوی خود پاداش بزرگی بدیشان می‌دادیم. و هر آینه آنان را به راه راستی (که افراط و تفریطی در آن نمی‌باشد و به بهشت منتهی می‌شود) رهنمود می‌کردیم».

ابن قیم در تفسیر آیات فوق می‌گوید: «خدای متعال خبر داده که آنان اگر پندی را که به آنان داده می‌شود  به کار می‌بستند و آن هم امر و نهی خدا که همراه وعده و تهدید خداست، قطعاً انجام دادن امر خدا و ترک کردن نهی خدا برایشان در دین و دنیاشان، بهتر بوده و در ثبات قدم مؤثرتر بود و ایمانشان را محقق می‌نمود و عزم و تصمیم و اراده شان را قوی می‌کرد و دل هایشان را موقع رویارویی با لشکر دشمن و نبرد حق علیه باطل و موقع وارد شدن شبهات گمراه‌کننده، شهوات و آرزوهای پست کننده، ثابت و پایدار می‌نمود.

پس اطاعت و فرمانبرداری خدا و پیامبر صلی الله علیه و سلم سبب ثبات، پایداری، قوت قلب، سبب قوت و نیرومندی عزم و تصمیم و اراده‌ی قلب و زیاد شدن بصیرت قلب می‌باشد. این نشان می‌دهد که ثمره‌ی اطاعت و فرمانبرداری پیامبر صلی الله علیه و سلم هدایت، ثبات و پایداری قلب بر هدایت بوده و ثمره‌ی نافرمانی پیامبر صلی الله علیه و سلم انحراف، گمراهی، پریشانی و عدم ثبات قلب می‌باشد.

سپس الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَإِذٗا لَّأٓتَیۡنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجۡرًا عَظِیمٗا ۶٧ وَلَهَدَیۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِیمٗا ۶٨﴾ [النساء: ۶۶-۶۷]: «و در این صورت، از سوی خود پاداش بزرگی بدیشان می‌دادیم. و هر آینه آنان را به راه راستی (که افراط و تفریطی در آن نمی‌باشد و به بهشت منتهی می‌شود) رهنمود می‌کردیم».

پس روی هم رفته چهار نوع جزا بر طاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم مترتب شده است:

اول – حاصل شدن خیر مطلق در صورت فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم .

دوم – ثابت قدم کردن و قوت و نیرویی که دربردارنده‌ی پیروزی و غلبه بر دشمن است.

سوم – حاصل شدن اجر و پاداش عظیم برای ایشان در آخرت.

چهارم – هدایت آنان به راه راست. این نوع هدایت، هدایت دوم است که اطاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم موجب آن شده است. پس اطاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم دو نوع هدایت را دربردارد:

۱- هدایتی که قبل از اطاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم وجود دارد و در واقع این هدایت، سبب اطاعت از آن حضرت صلی الله علیه و سلم شده است. ۲- هدایتی که بعد از اطاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم وجود دارد و ثمره‌ی اطاعت از پیامبر صلی الله علیه و سلم می‌باشد. این نشان می‌دهد که این چهار چیز در صورت منتفی بودن اطاعت و فرمانبرداری از پیامبر صلی الله علیه و سلم منتفی است.

سپس خدای متعال می‌فرماید: ﴿وَمَن یُطِعِ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ فَأُوْلَٰٓئِکَ مَعَ ٱلَّذِینَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَیۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِیِّ‍ۧنَ وَٱلصِّدِّیقِینَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَٱلصَّٰلِحِینَۚ وَحَسُنَ أُوْلَٰٓئِکَ رَفِیقٗا ۶٩﴾ [النساء: ۶۹]: «و کسی که از خدا و پیغمبر (با تسلیم در برابر فرمان آنان و رضا به حکم ایشان) اطاعت کند، او (در روز رستاخیز به بهشت رود و همراه و) همنشین کسانی خواهد بود که (مقرّبان درگاهند و) خداوند بدیشان نعمت (هدایت) داده است (و مشمول الطاف خود نموده است و بزرگواری خویش را بر آنان تمام کرده است. آن مقرّبانی که او همدمشان خواهد بود، عبارتند) از پیغمبران و راستروان (و راستگویانی که پیغمبران را تصدیق کردند و بر راه آنان رفتند) و شهیدان (یعنی آنان که خود را در راه خدا فدا کردند) و شایستگان (یعنی سایر بندگانی که درون و بیرونشان به زیور طاعت و عبادت آراسته شد) و آنان چه اندازه دوستان خوبی هستند».