درسی از پیامبر خوبان صلی الله علیه وسلم(۱)

• بقلم/ دکتر عادل شدی

 

پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم کالبدی از خوبی و صفات والا و در حقیقت قرآنی زنده بودند که با دو پا روی زمین خاکی بین انسانها قدم می‫زدند، و کسی را توان شمردن صفات خوب او نیست، او مجسمه‫ی خوبیها و زیبائیها بود، و هر حرکتش شایان ثنا و مدح. از این دریای بی‫ساحل خوبیها چند در و مرجان بیرون می‫کشیم.

1. اخلاق پسندیده و نیکوی آن حضرت و صفات کمالشان از چنان مقام والایی برخوردار بود که خداوند عالمیان در وصف او چنین فرمودند: { تو دارای خوی سترگ ( یعنی صفات پسندیده و افعال حمیده ) هستی .‏}

 

البته هیچ جای تعجبی نیست، چه خودشان فرمودند: خداوند مرا برانگیخته تا مکارم ـ برترین ـ اخلاق را کامل کنم^([۱]).

آری! نفرمودند: قواعد اخلاق را پایه گذاری کنم، بلکه سخن از مکارم اخلاق ـ اخلاق بسیار شایسته ـ زدند.

پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم نمادی است از اخلاق بسیار والا و نمونه، نه آنچه همه‫ی خوش اخلاقها می‫توانند بدان دسترسی داشته باشند!

2. در رحمت و مهر و شفقت به ملت اسلام و به تمام بشریت نمادی بودند از آقائی و سروری، تا بدانجا که ندای آسمان در حق ایشان چنین فرمود:

در سوره‫ی مبارکه انبیاء چنین تلاوت می‫کنیم:

 [الأنبیاء: ۱۰۷]

{و تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم.}

خداوند متعال در جائی دیگر می‫فرمایند:

 [الأحزاب: ۴۳],

{.. او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است!}

و بر زبان سوره‫ی مبارکه‫ی آل عمران:

 [آل عمران: ۱۵۹].

{[ای پیامبر!] پس به مهر و رحمتی از سوی خدا با آنان نرم خوی شدی، و اگر درشت خوی و سخت دل بودی از پیرامونت پراکنده می شدند.}

و خود آن حضرت نیز درباره خویش چنین فرمودند: من رحمتی هستم که به انسانیت هدیه شده‫ام^([۲]).

3. البته اینها همه هیچ جای تعجبی ندارد، چرا که این نمونه و الگوی انسان کامل دست پرورده‫ی رعایت و اهتمام پروردگار خالق است که او را از روز تولدش برای بهترین شدن و نماد کمال بودن پرورش داد، خداوند متعال می‫فرمایند:

 [الضحى: ۶ – ۸].

{ آیا خدا تو را یتیم نیافت و پناهت داد ؟‏* و تو را سرگشته و حیران ( در میان شرکِ بت‌پرستان و یهودیان و مسیحیان ، کفر کافران ، فسق و فجور فاسقان و فاجران ، ظلم و زور قلدران ، کشت و کشتار قبائل جاهلان ، و خرافه‌پرستی اینان و آنان ) نیافت و ( در پرتوِ وحی آسمانی به یکتاپرستی یزدانی ) رهنمودت کرد ؟‏* و تو را فقیر و بی‌چیز نیافت و ثروتمند و دارایت کرد ؟‏}

4. همین رعایت و پرورش الهی بود که سینه‫ی او را چون اقیانوس مهر وسعت بخشید، و وقتی در کرانه‫های آسمان کمال درخشیدن گرفت شهرتش را بانگ آفاق نمود:

خداوند منان می‫فرمایند:

[الشرح: ۱- ۴].

{(ای رسول گرامی) آیا ما تو را (به نعمت حکمت و رسالت) شرح صدر (و بلندی همّت) عطا نکردیم؟ (١) و بار سنگین (گناه) را (به اعطای مقام عصمت) از تو برداشتیم. (٢) در صورتی که آن بار سنگین ممکن بود پشت تو را گران دارد. (٣) و نام نکوی تو را (به رغم دشمنان، در عالم) بلند کردیم. (۴)}

 

5. و او را خداوند لعل فروزان سلسله‫ی پیامبران، و آخرین ایستگاه پیک آسمانی قرار داد. و بدین سان کاروان نبوت با کمال برتر، و سرور کمال به سر منزل خود رسید:

 [الأحزاب: ۴۰

{محمّد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست، ولی فرستاده خدا و خاتم پیامبران است؛ و خدا به هر چیزی داناست. (۴٠)}

پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم می‫فرمایند: مثال من و سایر پیامبران پیشین چنین است که؛ مردی خانه‫ای بسیار باشکوه بسازد، و آنرا بسیار زیبا کند، مگر در یک گوشه‫ای از خانه جای یک آجر خالی باشد. مردم دور و بر خانه را تماشا کرده، و در زیبایی و جمالش مدح و ثنا گویند، و چون بدان گوشه رسند و آن جای خالی را ببینند، به صاحب خانه بگویند: آیا بهتر نبود یک آجری در اینجا نیز می‫گذاشتی تا خانه‫ات کامل شود؟ و در حقیقت من همان آجر هستم^([۳]).

بله، و چنین شد که خانه‫ی نبوت با آخرین خشت کمال، کامل شد و دوصد چندان جلال و جمال و کمال و زیبائی یافت..

 

 

([۱]). به روایت امام طبرانی.

([۲]). به روایت امام حاکم و البانی آنرا صحیح شمرده.

([۳]). به روایت امام بخاری و امام مسلم نیشابوری.