خداوند بلند مرتبه می فرماید: {مثال کسانی که غیر از خداوند برای خود دوستی گرفتند مثال عنکبوتی است که خانه ای گرفته و ساخته است و براستی که سست ترین خانه ها خانه ی عنکبوت است اگر می دانستند . . براستی که خداوند ، هر آنچه را که غیر از او فرا می خوانند ، می داند و او سخت گیرنده ی با حکمت است . و آنها مثالهایی است که برای مردم می زنیم ، و در آنها نمی اندیشد مگر عالمان و خردمندان }
اهل تفسیر در تاویل این آیه می گویند :”این مثالی است که خداوند برای هر فردی که به او شرک ورزد با گرفتن دوستانی غیر از ذات او اعم از جمادات و حیوانات و گیاهان و زنده ها و مرده ها ، آن را بیان کرده است . آنها {غیر خدا} را صدا می زنند و از آنها برآورده شدن نیازهایشان را می خواهند و امید یاری و روزیشان را دارند و در مصبتها و سختی ها متمسک به آنها می شوند ، این افراد در عملی که انجام می دهند مانند عنکبوت هستند که خانه ای بر می گیرد تا پناهش دهد و از او حمایت کند ، و این خانه به هیچ وجه برایش سود ندارد و نه از گرما ونه سرما و نه باران ( از هیچ چیز) در امان و پناه خود قرار نمی دهد و دشمنش را از او دفع نمی کند و از هیچ چیز بی نیازش نمی سازد. سپس ذات پاک خداوند به هر کس که غیر او را عبادت می کند وعده می دهد که ذات او بر همه ی اعمال آنها علم دارد و هر آنچه را که برای خداوند شریک می گیرند جهت یاری خو دشان ، نیز می داند و بر حسب همین اعمالشان هم آنها را جزا خواهد داد ، به راستی که او با حکمت و داناست .
اعجاز علمی خانه ی عنکبوت :
بحثی را از استاد دانش حشرات و حفاظت گیاهان در دانشکده ی کشاورزی دانشگاه عین شمی الکتور بمبئی خوانده بودم ، بحث پیرامون حشره ی عنکبوت و روش زندگی و طریقه ی خانه ساختنش و روش شکار طعمه اش بود سپس بحث به اعجاز علمی قرآن و اثبات علمی در مورد این آیه راه می یافت .. دکتر بحثش را با این گفته ی خداوند بلند مرتبه آغاز کرد { به مانند عنکبوت که خانه ای بر گرفت} و گفت: خداوند تبارک و تعالی کلمه {اتخذت ْ} را در حالیکه فعل متصل به تاء تانیث بعد از کلمه ی عتکبوت ذکر می کند تا دلالت بر مؤنث بودن نماید در حالیکه عنکبوت یک کلمه مذکر است و آنچه که ناگاه همراه (این بحث) در اینجا سر می زند این است که – عیاذاً بالله – در آیه اشتباه لغوی وجود دارد. دکتر می گوید : اگر از جهت لغوی صحیح باشد دارای خطای علمی خواهد بود و چنین خطایی غیر ممکن است که از آفریننده ی عنکبوت و تمام جهان هستی سر بزند. پس در خلال پژوهشهای کامل در علم حشرات و طبیعت و سرشت حشره ی عنکبوت برای ما حقایق زیر آشکار شد :
حقیقت اول:
عنکبوت نر نمی تواند خانه ای بسازد واین فقط ماده است که از طریق وسیله ی ریسندگی خاصی که در انتهای شکمش وجود دارد اقدام به ساختن خانه می کند ، وسیله ی که مانند آن در نر وجود ندارد.
حقیقت دوم:
ماده زمانی اقدام به ساختن این خانه می کند که به بلوغ و توانایی جفت گیری رسیده باشد پس با این شرایط اقدام به ساختن خانه اش می کند که این خود عامل نیرومندی برای جذب نر ی است که به خاطر طبیعت خلقتش قادر به ساخت خانه نیست.
حقیقت سوم :
ماده اقدام به ساختن خانه اش می کند به وسیله ی نخ های ریسندگی که آنها را با مهارت و شکل هندسی خاص به هم متصل می کند به گونه ای که در برابر هر نوع لغزش خارجی بسیار حساس است و این نخ ها پر است از ماده لزج چسبناکی که هر حشره به مجرد نزدیک شدن و یا عبور از آن به این نخ می چسپد واین تارها حشره را در خود زندانی می کنند تا اینکه عنکبوت ماده آمده و آن را شکار می کند .
حقیقت چهارم :
بعد از آنکه مرحله ی جفت گیری تمام می شود وکار نر در بارور کردن ماده به اتمام می رسد ، ماده جهت تخم گذاری به مکانی امن و دور می رود . در این بین ، نر ، هنگامیکه در لانه اش احساس امنیت می کند ماده بر او حمله کرده و او را می خورد و این خوراک به ناچار باید تمام شود چرا که بافت نر در مراحل رشد و بلوغ تخم بسیار مهم است .
و با این حقایقی که پژوهش گر آنها را از پژوهشش در آورده برای ما امور زیر آشکار می گردد:
اول : خانه ی عنکبوت سست ترین خانه ها است علی الاطلاق از جهت ساخت و دقت بافتش به گونه ای که جلوی هیچ گرما و سرمایی را نمی گیرد و دشمن را نمی تواند از ساکنش دفع کند همان طوری که اهل تاویل و تفسیر (رحمت خداوند بر آنها باد) بیان کرده اند.
دوم : علی رغم اینکه خانه ی عنکبوت علی الاطلاق سست ترین خانه ها است همچنین ساختار آن دام و تله ی برجسته ای برای تمام حشراتی که به آن نزدیک می شوند یا بر آن می گذرند به حساب نمی آید.
سوم : سستی خانه ی عنکبوت فقط به سستی حسی ظاهری در ساختش منحصر نمی شود . بلکه در آن سستی معنوی دیگری وجود دارد به طوری که این خانه برای عنکبوت نر پناهگاه کاذب ودروغینی به حساب می آید و هرگاه گمان این امنیت را برده محل نابودی و مردنش شده است.
و هرگاه بخواهیم وجه تشابه کامل بین خانه ی عنکبوت و گروهی که غیر خدا را به عنوان دوست و یاور خود می گیرند بیابیم پس چیزی واضح تر و روشن تر از گروه مرده پرستانی که غیر خدا را گرفته اند و از آنها طلب یاری می کنند و برایشان قربانی و نذر می کنند و از آنها طلب مدد و یاری به جای خداوند می نمایند ، پیدا نمی کنیم.
ترجمه: منیر