اما کشاورزان و کسانی که به زراعت و آباد کردن زمین ها مشغول هستند و در قتال شرکت ندارند، اینها نیز کشتنشان جایز نیست و قول اکثر اهل علم نیز همین است، به خاطر اینکه آنها مشغول فلاحت زمین و کشاورزی خود هستند و آنها خودشان را به قتال و اهل آن منصوب ننموده اند. [۱]
و دلیلشان این قول عمر بن خطاب رضی الله عنه است که میگوید: « اتقوا الله فی الفلاحین الذین لا ینصبون لکم الحرب».[۲]
ترجمه: «درباره فلاحین و کسانی که جنگیدن با شما را به خود منصوب ننموده اند، از خداوند بترسید».
و اصحاب رضی الله عنهم آنگاه که سرزمین ها را فتح میکردند، کشاورزان را نمیکشتند، و آنها شبیه شیوخ فانی و رهبان هستند. [۳]
اما شافعیه و ظاهریه، قتل اجاره شدگان و فلاحان را جایز دانسته اند. امام شافعی رحمه الله میگوید: « ویقتل الفلاحون والأجراء والشیوخ الکبار حتى یسلموا أو یؤدوا الجزیه».[۴]
ترجمه: «کشاورزان و اجاره شدگان و شیوخ بزرگ کشته میشوند تا زمانی که اسلام بیاورند یا جزیه بپردازند».
و ظاهریه نیز گفته اند کشتن کل مشرکان از مقاتل گرفته تا کشاورز جایز است. [۵]
[۱] – تفسیر آیات الأحکام، ۲۲۹-۲۳۰٫
[۲] – معرفه السنن والآثار، جزء ۷، ص۳۲٫
[۳] – أحکام أهل الذمه، جزء ۱، ص۱۶۵٫
[۴] – الأم، جزء۴، ص۲۸۴٫
[۵] – المحلى، جزء۷، ص۲۹۶٫