حکم طواف وداع برای عمره گذار

من کسانی را که برای عمره می‌آمدند، هنگام خارج شدن از مکه سفارش به ادای طواف وداع می‌‌کردم اما از محضرتان شنیدم که طواف وداعی وجود ندارد از شما خواهشمندیم این موضوع را بیشتر توضیح دهید.

 

الحمدلله،

طواف وداع بر کسی که به حج بیت الله می‌رود هنگام بازگشت واجب است، زیرا ابن عباس رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ می‌گوید: به مردم دستور داده شده است که آخرین عملشان طواف خانه‌ی کعبه باشد. اما این عمل برای زنانی که عادت ماهیانه شده باشند تخفیف داده شده است. و نیز می‌گوید: مردم از هر طرف باز می‌گشتند، رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند:[ لَا یَنْفِرنَّ أَحَدٌ حَتَّی یَکُونَ آخِرُ عَهْدِهِ بِالْبَیْتِ ] بخاری (۱۷۵۵)، و مسلم (۱۳۲۸).

«کسی از شما باز نگردد، تا آن که برای آخرین بار خانه‌ی کعبه را طواف کند». مسلم (۱۳۲۷)

این حدیث طبق قرینه‌ی حال برای حاجیان امر است، چرا که رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ این حدیث را در هنگام فراغت از حج به حاجیان گفتند؛ لیکن برای عمره گذار طواف وداع واجب نیست بلکه سنت است که در هنگام بازگشت، خانه را طواف کنند چون‌هیچ دلیلی برای وجوب آن برای عمره گذار وجود ندارد. رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ پس از عمره قضا در هنگام خروج از مکه خانه را طواف نکردند، و تا جایی که ما می‌دانیم در سنت رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ دلیلی بر وجوب طواف برای عمره گذار وجود ندارد.

 

و بالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد وآله وصحبه وسلم

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا(۱۱/۳۳۶)