حکم شبیخون زدن در جنگ

 

اینک بحث درباره تبییت و شبیخون زدن بر دشمن و حمله بر آنان و وجود داشتن زنان و کودکان همراه آنان در قصرها، پایگاه ها و مواقعشان می‌شود. و اینکه مسلمانان، حملۀ هوایی از هر سو بر کفار در شب و یا روز ببرند و در چنین حالتی که تمییز بین کسان جنگجو و کسان غیر جنگجو ممکن نیست.

حنفیه تبییت و شبیخون زدن را جایز دانسته با ضرورت اینکه عمدا قصد صغیران را نکنند. [۱]

و امام مالک می‌گوید: « أما رمی الکفار بالمنجنیق فلا بأس بذلک».[۲]

ترجمه: « اما تیر اندازی به کفار به وسیله منجنیق، پس مشکلی بر آن وجود ندارد».

و شافعیه نیز این کار را جایز دانسته و آن عبارت است از اینکه شبانه حملۀ هوایی برده و آنها بی‌خبر باشند و در بینشان زنان و کودکان نیز وجود داشته باشند. [۳]

حنابله می‌گویند: « یجوز تبییت الکفار وهو کبسهم لیلاً وقتلهم، ولو قتل فی التبییت بلا قصد من یحرم قتله من نساء وصبی ومجنون وشیخ فان».[۴]

ترجمه: «تبییت و شبیخون بر کفار جایز است و آن حمله ناگهانی شبانه و کشتنشان می‌باشد

و اگرچه هم در تبییت، بدون قصد، کسانی که کشتنشان حرام است، مانند زنان و کودکان و مجنون و پیر مرد، کشته شوند».

و ظاهریه نیز چنین رأیی دارند و می‌گویند: « فإن أصابوا فی البیات أو اختلاط الملحمه عن غیر قصد فلا حرج فی ذلک».[۵]

ترجمه: « پس اگر در شبیخون ها یا در اختلاط ملحمه و درگیری جنک، بدون قصد کشته شوند، پس حرجی از این کار نیست».

و فقهایی که جواز بر قتل آنها را دادند و رأی آنها را آوردیم، به بعضی نصوص استدلال کرده اند برای مثال: « عن الصعب بن جثامه قال: سُئل النبی صلى الله علیه وسلم عن الذراری من المشرکین یبیتون  فیصاب من نسائهم وذراریهم، فقال: هم منهم».[۶]

ترجمه: «از صعب بن جثامه روایت است که گفت: از رسول خدا -صلی الله علیه وسلم- درباره درباره‌ی شبیخون زدن بر مشرکین و کشته شدن زنان و کودکان آنان پرسیدند. فرمود: «زنان وکودکانشان جزو آنان هستند».

امام نووی در شرح این حدیث و عبارت « هم منهم » می‌گوید: « هم من آبائهم أی لا بأس بذلک ؛ لأن أحکام آبائهم جاریه علیهم فی المیراث وفی النکاح وفی القصاص والدیات وغیر ذلک ، والمراد إذا لم یتعمدوا من غیر ضروره.» [۷]

ترجمه: « زنان وکودکانشان جزو آنان هستند یعنی مشکلی در کشتن آنها وجود ندارد، برای اینکه احکام پدرانشان در میراث و نکاح و قصاص و دیات و غیر ذلک، بر آنها جاری است، در صورتی که به طور عمد و در غیر ضرورت نباشد. و حدیث جواز شبیخون و کشتن زنان و اطفالشان را در شبیخون می‌باشد».

پس اگر جداسازی جنگجویان از زنان و کودکان ممکن نباشد و اگر ضرورت جنگی چنین اقتضا کند که حملۀ هوایی و شبیخون زده شود، پس در آن صورت کشته  شدن غیر جنگجویانشان جایز است.

 

[۱] – شرح فتح القدیر، جزء۵، ص۴۵۲٫

[۲] – الاستذکار، جزء ۵، ص۲۶-۲۷٫

[۳] – مغنی المحتاج، جزء۴، ص۲۲۳٫

[۴] – کشاف القناع، جزء۳، ص۴۷ – ۴۸

[۵] – المحلى، جزء۷، ص۲۹۶٫

[۶] – صحیح مسلم، شماره حدیث۱۷۴۵، جزء۳، ص۱۳۶۴

[۷] – شرح النووی على صحیح مسلم، شماره حدیث۱۷۴۵، جزء ۱۲، ص۴۹

مقاله پیشنهادی

خیار(داشتن اختیار در معامله)

حکمت مشروعیت داشتن اختیار در معامله داشتن حق اختیار در معامله از محاسن اسلام است؛ …