حکم توسل به مخلوق برای نزدیک شدن به الله

توسل: نزدیک شدن به چیزی و رسیدن به آن است و وسیله: قربت و نزدیکی است. خداوند می‌‌فرماید:

﴿وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَیۡهِ ٱلۡوَسِیلَهَ﴾ [المائده: ۳۵].

«و برای رسیدن به او [خدا] وسیله طلب کنید».

یعنی: نزدیکی به خدای سبحان با طاعت و پیروی از آنچه مورد رضایت او است، باشد.

توسل دو نوع است:

نوع اول: توسل مشروع، و آن چند نوع است:

• توسل به خدا با اسماء و صفاتش. خداوند به آن دستور داده و می‌‌فرماید:

﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِینَ یُلۡحِدُونَ فِیٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَیُجۡزَوۡنَ مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ١٨٠﴾ [الأعراف: ۱۸۰].

«و برای خداوند اسماء زیبائی هست، پس با این اسماء او را بخوانید و کسانی را که درباره اسماء او، از حق دور می‌‌شوند، به حال خود رها کنید. آنان بر آنچه انجام داده‌‌اند جزا داده می‌‌شوند».

• توسل به خدا با ایمان و اعمال صالحی که توسل کننده انجام داده است. خداوند درباره اهل ایمان می‌‌فرماید:

﴿رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِیٗا یُنَادِی لِلۡإِیمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّکُمۡ فَ‍َٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرۡ عَنَّا سَیِّ‍َٔاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ ١٩٣﴾ [آل‌عمران: ۱۹۳].

«پروردگارا! ما ندای ندا دهنده‌‌ای را شنیدیم که به ایمان دعوت می‌کرد [می‌ گفت:] به پروردگارتان ایمان بیاورید پس ما ایمان آوردیم. پروردگارا! گناهان ما را ببخش و کارهای بد ما را بپوشان و ما را با نیکان بمیران».

و حدیث سه نفری که در غار بودند، و کوه ریزش کرد و درب غار را بست، و توانایی خارج شدن نداشتند پس با اعمال صالح خود به خدا متوسل شدند و خداوند درب غار را باز کرد تا از غار خارج شدند^[۱].

• توسل به خدای بلند مرتبه با اقرار به وحدانیت او مانند توسل یونس علیه السلام:

﴿فَنَادَىٰ فِی ٱلظُّلُمَٰتِ أَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِینَ﴾ [الأنبیاء: ۸۷].

«یونس علیه السلام در تاریکی‌‌های [شکم نهنگ] فریاد بر آورد که هیچ معبود بر حقی غیر از تو نیست و تو پاک و منزهی».

• توسل به خدا با اظهار ضعف، نیاز و فقر به او، مانند [توسل] ایوب علیه السلام:

﴿وَأَیُّوبَ إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥٓ أَنِّی مَسَّنِیَ ٱلضُّرُّ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِینَ ٨٣﴾ [الأنبیاء: ۸۳].

«بیماری و ناراحتی به من روی آورده و تو مهربانترین مهربانانی».

• توسل به خدا با دعای صالحینی که زنده‌‌اند، همانطور که اصحاب پیامبر صلی الله علیه و سلم وقتی دچار خشکسالی شدند، از پیامبر صلی الله علیه و سلم خواستند که برای آنان دعا کند و پس از پیامبر صلی الله علیه و سلم از عموی او عباسt خواستند که برایشان دعا کند^[۲].

• توسل به خدا با اعتراف به گناهان.

﴿قَالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمۡتُ نَفۡسِی فَٱغۡفِرۡ لِی﴾ [القصص: ۱۶].

«پروردگارا! من به خود ظلم کردم، پس مرا ببخش».

 

[۱]– مضمون حدیث متفق علیه است.

[۲]– بخاری.