حج در چه سالی فرض شد؟

حج در چه سالی فرض شد؟

 

الحمدلله،

علامه ابن عثیمین در این باره می گوید :

«رای صحیح آنست که حج در سال نهم هجری فرض شد، و قبل از آن فرض نشده بود، زیرا منافی با حکمت بد، چرا که قریش تا آنزمان پیامبر صلی الله علیه وسلم را از انجام عمره ممانعت می کردند، و طبیعی است که از حج نیز ممانعت می شد، و مکه تا قبل از فتح آن توسط مسلمانان بلاد کفر بود، و واجب شدن حج بعد از فتح آن با حکمت موافت بیشتری خواهد داشت.

و از جمله دلایل این رأی، آنست که آیه وجب حج در صدر سوره آل عمران است آنجا که می فرماید : «وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً» (آل عمران ۹۷).

یعنی : «و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند».

و صدر این سوره در سال عام الوفود نازل شد.

اگر گفته شود : چرا با وجود آنکه شما می گویید حج بالفور واجب است پس چرا پیامبر صلی الله علیه وسلم در سال نهم حج نکردند؟

جواب : پیامبر صلی الله علیه وسلم به چند سبب حج نکردند :

اول : در آن سال عهد و پیمان زیاد بسته شد، برای همین سال نهم به عام الوفود نامگذاری شد، و شکی نیست استقبال مسلمانانی که نزد رسول صلی الله علیه وسلم آمدند تا دینشان را بیاموزند امری مهم بود، بلکه می گوئیم : بر پیامبر صلی الله علیه وسلم واجب است تا به مردم ابلاغ کند.

دوم : در سال نهم توقع داشت مشرکین حج کنند – چنانکه اینگونه هم شد – پس پیامبر صلی الله علیه وسلم خواستند حج را به تاخیر اندازند تا فقط با مسلمانان حج کنند، چنانکه چنین روی داد، و ایشان در سال نهم چنین بانگ سرداد که : « أَنْ لا یَحُجَّ بَعْدَ الْعَامِ مُشْرِکٌ، وَلا یَطُوفَ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ». «از این سال به بعد، هیچ مشرکی اجازه حج کردن ندارد و هیچ عریانی، نمی‏تواند خانه کعبه را طواف کند» متفق علیه .

مردم (مشرک) در اویل بصورت لخت و عریان طواف کعبه می کردند، مگر کسی که لباسی از قریش می یافت، در آنصورت آن لباس را عاریت می گرفت و با آن طواف می نمود، اما کسی که از غیر قریش بود ممکن نبود با لباس خودش طواف کند بلکه عریان طواف می نمود».

“الشرح الممتع” (۷/۱۴، ۱۵) .

و در فتوای هیئت دائمی افتاء آمده : «علماء در اینکه در چه سالی حج فرض شد اختلاف کرده اند، گفته شده است سال پنجم، وگفته شده ششم، و گفته شده نهم، وگفته شده دهم، و نزدیک ترین قول به صواب دو قول آخری است. و آن اینست که حج در سال نهم ودهم فرض شد. خداوند بهتر می داند». فتاوی اللجنه الدائمه (۱۱/۱۰).