حال گذشتگان در ماه مبارک رمضان

برادر وخواهر مسلمانم ……
السلام علیکم ورحمه الله وبرکاته وبعد:
این مقاله را همراه با زیباترین درودها ومحبت ها که برخاسته از قلبی است که شما را به خاطر رضای خدا دوست می دارد نثارتان می گردانم واز درگاه حضرتش مسئلت می نمایم ما را در بهشت برینش در کنار یکدیگر گرد آورد .
به مناسبت ماه مبارک رمضان این مقاله را عرضه می دارم به امید اینکه با سینه ای گشوده پذیرا باشید.
چگونه از ماه مبارک رمضان استقبال بعمل آوریم؟ پروردگار می فرماید:{ شهر رمضان اللذی انزل فیه القرآن هدی للناس وبینت من الهدی والفرقان}البقره ۱۸۵(ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن فرو فرستاده شده است تا مردم را راهنمایی کندونشانه ها وآیات روشنی از ارشاد باشد ومیان حق وباطل جدائی افکند.)
برادر بزرگوارم ایزدمنان به این ماه به نسبت ماههای دیگر امتیازات ویژه ای عنایت نموده است .
من جمله:
۱-    بوی بد دهان روزه دار در نزد پروردگار خوشبوتر است از بوی مسک.
۲-    ملائکه به استمرار برای روزه داران طلب آمرزش می کنند تا اینکه افطار بنماید.
۳-    یزدان پاک هر شبانه روز بهشتش را پیراسته وخطاب بدان می فرماید: وقت آن نزدیک  است که بندگانی که در راه من سختی های فراوانی را متحمل شده اند بسوی تو آیند.
۴-    شیاطین در این ماه به غل وزنجیر کشیده می شوند.
۵-    درهای بهشت در این ماه گشوده می شوند ودرهای دوزخ بسته خواهند شد.
۶-    در این ماه شبی وجود دارد که از هزار ماه بهتر است. وچنانچه کسی آنرا از دست دهد از تمام نیکی ها محروم گشته است.
۷-    در شب آخر ماه رمضان گناهان روزه داران آمرزیده می شوند.
۸-    در هر شب از شبهای این ماه خداوند عده ای را از آتش جنهم آزاد می کند.
پس ای برادر ارجمندم……
از ماهی با وجود این همه ویژگی ها وامتیازات چگونه استقبال بعمل آوریم؟
آیا خود را به خوشگذرانی های بیهوده مشغول نموده ویا فالعیاذ بالله از قدوم وی اندوهگین
باشیم؟
بنده صالح خداوند با توبه ای نصوح وعزمی راستین وآهنین بر غنیمت شمردن اوقات خویش به هدف آباد کردن زندگی اش همت می گمارد وبا انجام کارهای نیک وشایسته به استقبال این ماه می رود واز درگاه پروردگارش توفیق بندگی را مسئلت می نماید.
اعمالی وجود دارد که به انجام آن در ماه مبارک رمضان تأکید شده است
من جمله
۱-    روزه:
پیامبرعلیه الصلوه والسلام می فرماید : تمام اعمالی که فرزندان آدم انجام می دهند ده برابر الی هفتصد برابر به آنها پاداش داده می شود مگر روزه  که پروردگار می فرماید: روزه برای من است و من پاداشش را خواهم داد. انسان روزه دار به خاطر من از خوردن و نوشیدن و ارضای شهوتش اباء ورزیده است. روزه دار به دو خوشحالی دست می یابد. اولین خوشحالی به هنگام افطاری و دومین به هنگام ملاقات پروردگار. و بوی بد دهان روزه دار در نزد خدا خوشبو تراست از بوی مسک.(متفق علیه)
ودر جای دیگر رسول الله علیه الصلوه والسلام می فرمایند :(من صام رمضان ایمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه).(متفق علیه) کسی که رمضان را با ایمان واحتساب پاداش روزه بگیرد گناهان پیشین او آمرزیده خواهند شد.
وشکی نیست که چنین پاداش بزرگی تنها برای خودداری از خوردن ونوشیدن نیست زیرا پیامبر علیه الصلوه والسلام می فرمایند: (من لم یدع قول الزور والعمل به فلیس لله حاجه أن یدع طعامه وشرابه) (أخرجه البخاری) کسی که سخن ناحق وعمل بدان را رها نکند خدا را به خودداری وی از خوردن ونوشیدن  نیازی نیست .ودر جای دیگر می فرمایند:(الصوم جنه،فاذا کان یوم صوم احدکم فلا یرفث ولا یفسق ولا یجهل فان سابه احد فلیقل انی صائم).(اخرجه البخاری ومسلم) روزه سپر است وچنانچه یکی از شما روزه دار بود پس ناسزا نگوید واعمال فسق وهمچنین اعمال جاهلانه انجام ندهد واگر کسی به وی ناسزا گفت پس بگوید همانا من روزه دار هستم.
ای بنده خدا ،اگر آهنگ روزه گرفتن را کرده ای باید بدانی لازم است تمام اعضای بدنت أعم از گوش وچشم وزبان وغیره  روزه دار باشند واعمال قبل از رمضان با اعمالی که در رمضان انجام می دهی یکسان نباشند.
۲-    شب زنده داری
رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند : (من قام رمضان ایمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه) .( اخرجه البخاری ومسلم) کسی که قیام رمضان را بر پادا دارد همراه با ایمان واحتساب پاداش،  گناهان پیشین او آمرزیده خواهند شد. وپروردگار در قرآن می فرماید: (وعباد الرحمن اللذین یمشون علی الارض هونا واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما × واللذین یبیتون لربهم سجدا وقیاما)الفرقان ۶۴-۶۳(وبندگان رحمان کسانیند که آرام روی زمین راه می روند وهنگامی که نادانان ایشان را مخاطب قرار می دهند از آنان روی می گردانند وسخن نیک بر زبان جاری می سازند. وکسانید شب را با سجده وقیام به روز می آورند).شب زنده داری از کارهای همیشگی رسول الله علیه الصلوه والسلام بود. ام المؤمنین عائشه می فرمایند: قیام شب را رها مکن زیرا پیامبر آنرا رها نمی کرد ودر آنهنگام که بیمار بودند ویا کسالت داشتند در حال نشسته قیام شب را بجای می آوردند. وعمر بن الخطاب رضی الله عنه قیام شب را بجای می آورد تا اینکه نیمه شب فرا می رسید. سپس خانواده خود را بیدار نموده ومی فرمود: نماز ، نماز واین آیه را تلاوت می کرد):وأمر أهلک بالصلوه وأصطبر علیها لا نسألک رزقا نحن نرزقک والعاقبه للتقوی) طه ۱۳۲( خانواده خود را به گزاردن نماز دستور بده وخود نیز بر اقامه آن ثابت وماندگار باش .ما از تو روزی نمی خواهیم بلکه ما به تو روزی می دهیم وسرانجام از آن پرهیزگاری است). وابن عمر همواره این قول پروردگار را تلاوت می کرد که: ( أمن هو قنت آناء اللیل ساجدا وقائما یحذر الآخره ویرجوا رحمه ربه) زمر۹({آیا شخص مشرک بهتر است یا}کسی که در اوقات شب سجده کنان وایستاده به طاعت وعبادت مشغول می شود وخویشتن را از عذاب آخرت بدور می دار و رحمت پروردگار خود را خواستار می گردد.) ومی فرمود منظور آیه عثمان بن عفان است .ابن ابی حاتم می گوید: ابن عمر به علت کثرت نمازهای شب عثمان وهمچنین قرائتهای طولانی وی این سخن را بر زبان جاری ساخته است.
علقمه بن قیس می گوید شبی همراه با عبدالله بن مسعود خوابیدم ومشاهده کردم که اول شب برخاست ومانند امامی که بهنگام نماز جماعت به قرائت اشتغال می ورزد به ترتیل قرآن پرداخت و به استمرا به نماز ادامه داد تا اینکه وقت نماز صبح فرا رسید.
سائب بن زید می فرماید: گاهی اوقات می شد قاری قرآن صدها آیه را بهنگام نماز می خواند تا جایی که از فرط ضعف به عصا تکیه می نمود . اما هیچکس از نماز انصراف نمی داد تا اینکه نماز صبح فرا می رسید .
توجه:
ای برادر مسلمانم شایسته است که نماز تراویح را همراه امام به پایان برسانی تا نام تو را در لیست بر پا دارندگان نماز بنویسند. پیامبر علیه الصلوه والسلام می فرماید: ( من قام مع امامه حتی ینصرف کتب له قیام لیله ) رواه اهل السنن (کسی که همراه اما نمازرا بر پا دارد تا اینکه منصرف شود در کارنامه اعمالش قیام شب بر او نوشته خواهد شد)‌
۳-    صدقه دادن
رسول الله صلی الله علیه وسلم  سخاوتمند ترین انسانها بودند ودر ماه رمضان ایشان سخاوتمندتر از ماههای دیگر می شدند ودر بذل وبخشش از بادهایی که ابرهای باران زا را جابه جا می کنند پیشی می گرفت ومی فرمودند: (أفضل الصدقه صدقه فی رمضان ..) اخرجه الترمذی عن انس(بهترین صدقه صدقه ای است که در ماه رمضان عطاء می شود) . وزید بن اسلم از پدرش روایت می کند که شنیدم عمر بن الخطاب رضی الله عنه می فرمود: رسول الله ما را امر به صدقه دادن نمود . در آنهنگام مقداری مال نزد من بود با خود گفتم: اگر قرار باشد روزی در کارهای خیر بر ابوبکر پیشی بگیرم مسلما امروز خواهد بود .سپس نصف دارایی خود را برداشته و به نزد رسول الله آمدم . ایشان فرمودند: چه چیز را برای خانواده خود باقی گذاشته ای ؟ گفتم : نصف دیگر را . درهمان حال ابوبکر صدیق همراه با تمام دارایی های خود بر پیامبر وارد شد .پیامبر فرمود: چه چیز را برای خانواده خود باقی گذاشته ای؟ گفت: خدا ورسولش را برای آنها باقی گذاشته ام. پس از آن به ابوبکر گفتم : پس از امروز در هیچ امر خیری گوی سبقت را بر تو نمی ربایم.
طلحه بن یحیی بن طلحه روایت می کند: مادر بزرگم سعدی بنت عوف المریه که رابطه بسیار نزدیکی با طلحه بن عبیدالله داشت نقل می کند:د روزی بر طلحه وارد شدم در حالی که افسرده و اندوهگین بودند عرض کردم: ای طلحه چه شده است که تو را اندوهگین می یابم.  ایشان فرمودند: اموالم رو به ازیاد نهاده اند و من از این بابت اندوهگینم. گفتم :آنها را بین مستمندان تقسیم کن سپس دستور داد اموالش را بین فقرا تقسیم کردند تا جایی که حتی یک درهم از آن اموالش باقی نماند. طلحه بن یحیی می گوید از خزانه دار طلحه سؤال شد که مقدار اموال چقدر بود؟ در جواب گفت: چهار هزار درهم.
پس ای برادر بزرگوارم
صدقه در ماه مبارک رمضان ویژگی های فراوانی دارد پس بشتاب به سوی آن و حریص باش برادای آن به اندازه استطاعت خویش.
و صدقه نمونه های فراوانی دارد
من جمله :
الف :غذا دادن
پروردگار می فرماید « و یطعمون الطعام حبه مسکیناً و یتیماً و اسیرا×انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منک جزاء ولا شکورا× انا نخاف من ربنا یوما عبوسا قمطریرا× فوقاهم الله شر ذلک الیو ولقّاهم نضره وسرورا× وجزاهم بما صبروا جنه وحریرا» انسان ۱۲-۸ (وخوراک می دادند به بینوا ویتیم واسیربه خاطر دوست داشت خدا.{وبه زبان حال به ایشان می گویند:} ما شما را تنها به خاطر ذات خدا خوراک می دهیم واز شما پاداش وسپاسگذاری نمی خواهیم . ما از عذاب پروردگارمان می ترسیم از روز بس ترشرو،وسخت اخموئی .به همین خاطر خداوند ،آنان را از شر وبلای آنروز محفوظ می داردوایشان را به خرمی وشادمانی می رساند. ودر برابر صبری که نموده اند خداوند بهشت وجامه ابریشمین را پاداششان می کند )
و گذشتگان حریص بودند بر غذا دادن به دیگران،  و آن را بر بسیاری از عبادات مقدم می دانستند.  تفاوتی نداشت بین سیر کردن یک گرسنه و یا غذا دادن به برادری صالح و نیکو.  شرط نیست که کسی که از غذا استفاده می کند حتماً باید فقیر باشد.
پیامبرصلی الله علیه وسلم می فرماید:
(یاأیها الناس أفشوا السلام، وأطعموا الطعام ،وصلوا الأرحام،وصلوا باللیل والناس نیام، تدخلوا الجنه بسلام)رواه احمدوالترمذی وصححه الألبانی (ای مردم:سلام را درمیان خود رواج دهید وبه دیگران غذا دهید وصله رحم را بجای بیاورید ونماز شب را برپا دارید درآنهنگام که مردم خوابیده اند .{اگر این کارها را انجام دادید}به سلامت وارد بهشت خواهید شد)
حتی بعضی از گذشتگان می فرمودند: اگر ده نفر از یارانم را بر سر سفره غذا دعوت کنم در نزد من محبوبتر می باشد از اینکه ده نفر از فرزندان اسماعیل را ازقید بردگی آزاد کنم .
بسیاری از سلف با افطار خویش، دیگران را تحت تأثیر قرار می دادند.من جمله عبدالله بن عمر،داؤد طائی،مالک بن دینار،احمدبن حنبل و…
ابن عمر رضی الله عنه فقراء وایتام ومساکین را به منزل می آورد وهمراه با آنان افطار می نمود وچنانچه در می یافت مستمندی به خانه اش آمده ولی او را به درون منزل راهنمایی نکرده اند آنروز را در خانه  افطار نمی نمود .
در میان سلف کسانی بودند که برادرانشان را بر سر سفره دعوت نموده ودرحالی که خود روزه دار بودند به آنها خدمت می کردند وآنها را می دمیدند . که از میان آنها می توان عبدالله بن مبارک،حسن بصری رانام برد.
ابوسوارعدوی می گوید: مردانی از بنی عدی در این مسجد نماز می گذارند که هیچکدام از آنها هیچگاه به تنهایی بر سر سفره ای افطار ننموده است .اگر کسی را در خانه یافتند با هم افطار می کنند وچنانچه کسی را نیابند ، غذای خود را به مسجد آورده وهمراه با مردم افطار می کنند .
عبادت غذا دادن به دیگران عبادات بسیار دیگری را در پی دارد.
من جمله :
دوست داشتن وابراز محبت به برادرانی که دوست داشتن آنها سبب ورود انسان به بهشت می شود.طبق فرموده رسول الله صلی الله علیه وسلم : (لن تدخلوا الجنه حتی تؤمنوا ولن تؤمنوا حتی تحابوا) (وارد بهشت نخواهید شد تا اینکه ایمان داشته باشید وایمان نخواهید داشت تا اینکه یکدیگر را دوست داشته باشید) همچنین همنشینی با صالحین وشریک شدن با آنان در پاداش اعمالی  که دیگران بر اثر نیرویی که از غذای شما کسب می کنند از دیگر مسائلی است که از این عبادت نشأت می گیرد.
ب- افطاری دادن به روزه داران
پیامبر علیه الصلوه والسلام می فرماید: (من أفطر صائما کان له مثل أجره غیر أنه لا ینقص من أجرالصائم شیء ) أخرجه أحمد والنسائی وصححه الألبانی (کسی که روزه داری را افطاری دهد برای او از پاداش مانند شخص روزه دار است بدون اینکه از اجر روزه دار کاسته شود.
و درحدیث سلمان آمده است: کسی که به روزه داری افطاری دهد این افطاری سبب آمرزیده شدن گناهانش و آزاد شدنش  از آتش جهنم خواهد شد وبرای او از ثواب مانند شخص روزه داراست بدون اینکه از اجر روزه دار کاسته شود.  گفته شد یارسول الله همه ما استطاعت ندارند روزه داری را افطاری دهند.  پیامبر فرمود: خداوند این پاداش را برای کسی می دهد که به روزه داری مقداری شیر یا خرما دهد ویا مقدار اندکی آب به وی بنوشاند وکسی که به روزه داری آب بنوشاند خداوند از حوض من مقداری آب به او می نوشاند که پس از نوشیدن آن هیچگاه تشنه نخواهد شد تا اینکه وارد بهشت شود .
۴- اهمیت دادن به قرائت قرآن
در اینجا دو حال ازحالات سلف را ذکر خواهیم نمود.
الف: کثرت قرائت قرآن
ماه رمضان ماه قران است وبر هر مسلمانی شایسته است که بیش از اوقات دیگر به قرائت قرآن بپردازد.  ویکی از ویژگی های سلف موردتوجه قرار دادن قرآن بود . وجبرئیل در ماه رمضان قرآن را بر پیامبر علیه الصلوه والسلام مدارسه می کرد. وعثمان بن عفان هر روز یک ختم قرآن می نمود .ودر میان گذشتگان کسانی بودن که در هر سه شب بهنگام قیام اللیل یک ختم کامل می نمودند. وبعضی دیگر در هر هفت شب یک ختم قرائت می کردند وعده ای بودند که درهر ده روزه یک ختم قرآن می خواندند . ونقل می کنند که امام شافعی در ماه رمضان شصت ختم قرآن را در خارج از نماز قرائت می کرد وأسود در هر دوشب یک ختم قران را قرائت می کرد وقتاده درتمام زندگی اش هر هفته یک ختم قرآن می خواند وچون رمضان فرا می رسید هر سه شبانه روز یک ختم ودر دهه آخر رمضان هر شب یک ختم قرآن می خواند وامام زهری چون ماه رمضان می رسید قرائت حدیث وهمنشینی با اهل علم را رها نموده وبه قرائت قرآن از روی مصحف روی می آورد.
علامه ابن رجب حنبلی می فرماید: نهی بعمل آمده است از اینکه شخص مسلمان در هر سه روز یک ختم قرآن بجای نیاورد .اما دراوقات ویژه مانند ماه مبارک رمضان ویا در اماکن ویژه مانند مسجدالحرام مستحب است که فراوان به این امر اشتغال داشته باشند. و قرار گرفتن در این زمان ومکان را غنیمت بشمرند . واین نظر اما احمد واسحاق وغیره از ائمه نیز می باشد .
ب: گریستن به هنگام قرائت ویا شنیدن آیات قرآن از ترس پروردگار
تلاوت قرآن بدون تدبر واندیشیدن به آن از منش سلف واز رهنمونهای ایشان نمی باشد . بلکه آنان از کلام پروردگار متأثر گشته ودیگران را نیز تحت تأثیر قرار می دادند . در صحیح امام بخاری از عبدالله بن مسعود روایت شده است که پیامبر علیه الصلوه والسلام فرمودند:قرآن را بر من بخوان . عرض کردم یا رسول الله آیا قرآن را بر شما بخوانم درحالی بر شما نازل شده است ایشان فرمودند : می خواهم از کسی غیر از خودم بشنوم ومن شروع کردم به قرائت سوره نساء تا اینکه به آیه رسیدم که ( فکیف اذا جئنا من کل امه بشهید وجئنا بک علی هؤلآ شهیدا)نساء۴۱(چگونه خواهد بود بدانگاه که از هر ملتی گواهی بیاوریم وتورا شاهدی بر اینان بیاوریم)
پیامبر فرمود کافی است.هنگامی که به ایشان نگریستم مشاهده کردم اشک از دیده گانشان سرازیر شده است . وبیهقی از ابوهریره روایت می کند که هنگامی که این آیه نازل شد که(أفمن هذا الحدیث تعجبون * وتضحکون ولا تبکون * )نجم۶۰-۵۹ (آیا از این سخن تعجب می کنید ودر شگفت می افتید وآیا می خندید وگریه نمی کنید؟!) اهل صفه همگی گریستند تا جایی که سیل اشکها محاسنشان را خیس نموده بود .هنگامی که پیامبر احساس کرد اهل صفه می گریند ایشان نیز گریستند وبا گریه ایشان همگی ما به گریه افتادیم.سپس پیامبر فرمودند : آتش جهنم به کسی نخواهد رسید که از ترس خدا بگرید.
ابن عمر سوره مطففین را می خواند تا اینکه به آیه ششم رسید .آنجایی که خداوند می فرماید : ( یوم یقوم الناس لرب العالمین)( همان روزی که مردمان در پیشگاه پروردگار جهانیان بر پا می ایستند) سپس چنان گریست که به نقش بر زمین شد وهنگامی که بر خاست از ادامه قرائت امتناع ورزید. مزاحم بن زفر نقل می کند: سفیان ثوری نماز مغرب را بر ما می خواند تا اینکه به آیه (ایاک نعبد وایاک نستعین) رسید چنان گریست که قرائتش قطع شد وپس از مدتی به قرائتش ادامه داد.
ابن أشعث می گوید : شبی متوجه شدم فضیل بن عیاض در حالی که سوره محمد را در نماز قرائت می کرد بشدت می گریست تا اینکه به این آیه رسید که خداوند می فرماید: ( ولنبلونکم حتی نعلم المجاهدین منک والصابرین ونبلو أخبارکم) محمد ۳۱ (ما همه شما را قطعا آزمایش می کنیم تا معلوم شود مجاهدان وصابران شما کیانند واخبار شما را بیازمائیم)وبه استمرار جمله ونبلوأخبارکم را تکرار می کرد وسپس می گفت: پروردگارا اگر احوال واسرار ما رابرملا سازی مار رسوا نموده ای وعذاب داده ای. وهمواره گریه می کرد.
۵- نشستن در مسجد تا هنگام طلوع خورشید.
پیامبرعلیه الصلاه و السلام تا هنگامی که نماز صبح را می خواندند در محل نماز می نشستند تا اینکه خورشید طلوع کند ( اخرجه مسلم) وامام ترمذی حدیثی را از انس روایت می کند که پیامبر علیه الصلاه و السلام فرمودند:  ( من صلی الفجر فی جماعه ثم قعد یذکرالله حتی تطلع الشمس ثم صلی رکعتین کانت له کأجر حجه وعمره تامه تامه تامه ) صححه الألبانی(کسی که نماز صبح را به صورت جماعتی به جای آورد سپس بنشیند به ذکر خدا مشغول شود تا اینکه خورشید طلوع کند و  پس از آن دو رکعت نماز به جای آورد برای او از اجر و پاداش مانند یک حج و عمره کامل است .
وبه این عمل درتمام ایام سال تشویق شده است تا چه رسد به رمضان.
پس ای برادر گرامی
خداوند همتی والا و انگیزه ای محکم به تو عنایت بخشد .
در جهت تحقق این همه ثواب از خداوند طلب یاری بنما و به صالحین اقتدا کن و برای رضای خداوند با نفس خویش به مبارزه بپرداز زیرا همت عالی برای فتح قله های ترقی ، از منازل بهشت است.
۶- اعتکاف
پیامبر علیه الصلاه و السلام در هر رمضان ده روز اعتکاف می کرد و چون سال آخر حیاتشان فرا رسید بیست روز در مسجد اعتکاف نمود. ( اخرجه البخاری)
اعتکاف عبادتی است که عبادات فراوان دیگری چون، تلاوت ،نماز ،ذکر،دعاء وغیره را در پی دارد.وچه بسا عده ای از انسانها که چون آنرا تجربه نکرده اند می پندارند که اعتکاف عملی بسیار شاق وطاقت فرساست ،در حالیکه این عمل آسان است برای کسی که خداوند آنرا برایش آسان بگرداند .وکسی که به نیتی صالح وعزیمتی صادق مسلح شد یقینا پروردگار او را یاری خواهد نمود.ودر شریعت به اعتکاف در دهه اخیر جهت تحری ویافتن شب قدر تأکید شده است. واعتکاف خلوت شرعی است که انسان خود را در جهت طاعت خدا ویاد او محبوس می کند واز تمام مشغله هایی که میان قلب او وپروردگار فاصله ایجاد می کند دوری می گزیند وروح وجسم خود را به خدا می سپارد .
۷- انجام مناسک عمره در ماه مبارک رمضان
از پیامبر علیه الصلوه والسلام ثابت شده است که ایشان فرمودند: (عمره فی رمضان تعدل حجه‌ ) أخرجه البخاری ومسلم {و در یک روایت( حجه معی)}( عمره در ماه رمضان مساویست با یک حج ) و در یک روایت( مساوی است با یک حج به همراه من ) پس خوشا به سعادت تو ای برادر که همراه پیامبر حج می کنی.
۸- جستجوی شب قدر
پروردگار می فرماید: (انا انزلناه فی لیله القدر* وما أدرئک ما لیله القدر* لیله القدر خیر من ألف شهر * ) قدر۳-۱ ( ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم وتو چه می دانی شب قدر کدام است .شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است )و رسول الله علیه الصلوه والسلام می فرمایند: (من قام لیله القدر ایمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه )کسی که شب قدر را با ایمان واحتساب اجر بر پای دارد گناهان پیشین او آمرزیده می شوند) وخود پیامبر به جستجوی شب قدر می پرداخت ویارانش را تشویق می نمود به جستجوی آن بپردازند.ودر دهه آخر خانواده خویش را بیدار می نمود،  به امید اینکه شب قدر را دریابند.
در مسند از عباده بصورت مرفوع روایت شده است: کسی که در جهت یافتن شب قدر، شب را بر پای دارد وموفق به درک آن شود گناهان پیشین و آینده وی آمرزیده خواهد شد .
و در مورد بعضی از گذشتگان از صحابه وتابعین وارد شده است که در دهه اخیر غسل می زدند وخوشبویی استعمال می نمودند به امید اینکه با بهترین وجه شب قدر را دریابند.
پس ای کسی که عمرت را در هیچ وپوچ صرف می نمایی،  آنچه را که در گذشته از دست داده ای در رمضان دریاب زیرا که خود عمری محسوب می شود.  وعمل در آن از هزار ماه بهتر می باشد .وکسی که از اجر وپاداش آن محروم شد از تمام نیکی ها محروم گشته است. واین شب در دهه آخر ماه مبارک رمضان ودر شبهای فرد می باشد ،وبیشتر امید می رود که شب بیست وهفتم باشد. به دلیل حدیثی که مسلم از ابی بن کعب روایت می کند که فرمودند: به خدا قسم من می دانم که آنشب چه شبی است وهمانا شبی است که پیامبر ما را امر نمود آنشب را بر پا داریم وآن شب ، شب بیست وهفتم می باشد) وأبی بر آن سوگند یاد می کرد ومی فرمود: (با دلایل ونشانه هایی که پیامبرما را از آن مطلع ساخت خورشید در حالی در صبح آنروز طلوع می کند که هیچ شعاعی ندارد .) وأم المؤمنین عائشه می فرماید: عرض کردم : ای رسول خدا اگر شب قدر را دریافتم چه بگویم.پیامبر فرمود بگو: (اللهم انک عفو تحب العفوفأعف عنی) رواه احمد وترمذی وصححه الألبانی ( بار الها همانا که تو بسیار بخشنده ای وبخشش را دوست داری پس مرا ببخش )
۹-    کثرت ذکر و دعا واستغفار
ای برادر بزرگوارم….
شب ها وروزهای ماه مبارک رمضان اوقات بسیار ارزشمندی است که باید آنها را با ذکر خدا ودعا ،خصوصا در اوقات اجابت دعا غنیمت شمرد.
خصوصا در اوقات :
الف : بهنگام افطار: زیرا دعای روزه دار به هنگام افطار رد نخواهد شد.
ب: در یک سوم آخر شب که پروردگار به آسمان دنیا می آید وندا می زند: ( آیا خواهنده ای هست تا خواسته اش را به او عطا کنم .وآیا کسی هست که طلب بخشش کند تا او را ببخشم.)
استغفار به هنگام سحر:پروردگار می فرماید: ( وبالأسحارهم یستغفرون)ذاریات ۱۸ ( وبه هنگام سحر، طلب آمرزش می کنند )
واخیرا برادر گرامی ام
پس از این گشت وگذار در باغ بهشت  سزاوار است از پرتواعمال نیک بهره ای گیریم .
اکنون تو را بر امر مهمی رهنمون می سازم آیا می دانی آن چیست؟
همانا آن اخلاص می باشد. چه بسا روزه دارانی که جز تشنگی وگرسنگی بهره ای از روزه نمی برند وچه بسا قیام کنندگانی که تنها بهره ای که از  قیام می برند شب بیداری وخستگی است.
خداوند همه ما را در پناه خود نگه دارد .لهذا می بینیم پیامبر نسبت به این مسئله بسیار تأکید نموده است در آنجا که می فرماید : ( ایمانا واحتسابا ) وگذشتگان بر پنهان نگه داشتن اعمال صالحشان حریص بودند،  از ترس اینکه مبادا در درونشان با مشکلی مواجه شوند.
حمادبن زید در مورد تابعی بزرگوار ایوب سختیانی چنین می گوید: ایوب زمانی که حدیثی رابیان می کرد از شدت رقت قلبش صدایش می گرفت. پس از آن چهره اش را بر می گرداند ومی گفت : به چه سرماخوردگی شدیدی مبتلا شده ام .وخود را سرما خورده نشان می داد تا اینگه گریه هایش مخفی شوند. ومحمد بن واسع می فرماید: مردانی را درک کردم که چه بسا در کنارهمسران خوابیده بودند وسرهایشان بر روی یک بالش بود .وبالش از کثرت گریه های ایشان خیس می شد بدون اینکه همسرانشان متوجه شوند. ومردانی را دریافتم که در صفهای نماز اشک از دیدگانش جاری می شد بدون اینکه کسانی که در کنار اوایستاده اند متوجه شوند.
ایوب سختیانی شب زنده داری می کرد وقیام اللیل خود را مخفی نگه می داشت وچون صبح فرا می رسید چنان صدایش را بلند می کرد که گویا تازه از خواب بیدار شده است. وابن عدی نقل می کند : داؤد بن ابی هند چهل سال را روزه گرفت بدون اینکه خانواده اش باخبر باشند. او در بازار مشغول به کار بود وچون صبح فرامی رسید غذای روز خود را بر می داشت ودر میان را به فقرا می داد وشب که به خانه باز می گشت در کنار آنان افطار می نمود.
سفیان ثوری می فرماید:به من رسیده است که بنده ای عملش را در خفا وپنهانی انجام می دهد وشیطان او را وسوسه می کند تا دوست بدارد که اعمالش را علنی وآشکارا انجام دهد .سپس چنان او را وسوسه می کند که دوست بدارد دیگران او را به خاطر اعمالش ستایش کنند . وبدینوسیله عمل از آشکارا بودن محض وارد حیطه ریاء می شود.
کارهای بیهوده در رمضان
برادرم: گمان می برم سخن را بر تو به دارازا کشیدم واکنون تو را تشویق می نمایم بر غنیمت شمردن لحظه های زندگی . تو را از سخن گفتن باز داشتم ولیکن آیا به من اجازه خواهی داد با کمک همدیگر با پدیده خطرناکی مبارزه کنیم؟ .آن هم پدیده ای به نام تلف کردن اوقات خصوصا در ماه مبارک رمضان . وبیا ئید لحظه های زنگی را در طاعت خدا صرف نمائیم که غفلت از یاد خدا مساوی است با فاصله گرفتن از نسائم رحمت الهی : ( ومن أعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکا ونحشره یوم القیامه أعمی× قال رب لم حشرتنی أعمی وقدکنت بصیرا × قال کذلک أتتک آیاتنا فنسیتها وکذلک الیوم تنسی× وکذلک نجزی من أسرف ولم یؤمن بآیات ربه ولعذاب الآخره أشد وأبقی×‌)طه۱۲۷-۱۲۴  ( وهر که از یاد من روی بگرداند زندگی تنگ خواهد داشت .و روز رستاخیز او را نابینا گرد می آوریم . خواهد گفت : پروردگارا چرا مرا نابینا جمع آورده ای در حالیکه من قبلا بینا بوده ام؟. {خدا} می گوید: همین است .آیات من به تورسید وتو آنها را نادیده گرفتی ؛ همانگونه هم تو امروز نادیده گرفته می شوی ، ما اینگونه سزا می دهیم کسی را که افراط وتفریط پیش می گیرد وبه آیات پروردگارش ایمان نمی آورد .مسلما عذاب آخرت بسیار سخت تر وماندگار تر است.)
چقدر از درون احساس درد واندوه می کنی آنهنگام که جوانانی را مشاهده می نمایی که در شبهای ارزشمند رمضان ، لهو ولعب وکارهای بیهوده را پیشه خود ساخته اند؟
چه بسیارند کارهای حرام ومعصیت هایی که در شبهای رمضان آشکارا صورت می گیرد.
آری، مسلمان همواره در مقابل دیگر مسلمانان از خود غیرت نشان می دهد خصوصا وقتی مشاهده می کند شخصی در عنفوان جوانی حیات خود را در معصیت ونافرمانی پروردگارش می گذراند.
ولیکن..
اندوهگین مباش ، همانا راه رسیدن به سعادت برای تو وبرادرانت دعوت ودعا می باشد. دعوت دادن مسلمانانی  که راه غفلت را در پیش گرفته اند وتلاش  بر رهنمون ساختن آ نها به راه راست.
وهمچنین دعا کردن برای آنها در خلوت ها به امید اینکه خداون دعا هایمان را مستجاب نماید وما را از شقاوتمندان نگرداند.
تهیه کننده: دار ابن خزیمه
برگردان: عادل حیدری