جاعلان حدیث (اول- زندیق‌ها)

جاعلان حدیث بسیارند و از جمله سرشناس‌ترین آن‌ها عبارتند از:

اسحاق بن نجیح ملطی، ومأمون بن احمد هروی ومحمد بن سائب کلبی، ومغیره بن سعید کوفی، ومقاتل بن سلیمان، و واقدی بن أبی یحیى.

و آن‌ها در چندین گروه جای می‌گیرند و از جمله‌‌ی این گروه‌ها عبارتند از:

اول- زندیق‌ها:

کسانی که قصد دارند عقاید مسلمین را فاسد سازند و اسلام را بدنام کرده و احکام آن را تغییر دهند. مانند: محمد بن سعید مصلوب که ابو جعفر منصور وی را کشت، حدیثی را به دروغ از انس بصورت مرفوع روایت کرد که پیامبر ج فرموده باشد: «أنا خاتم النبیین لا نبی بعدی إلا أن یشاء الله».^[۱] یعنی: من آخرین پیامبران هستم و بعد از من هیچ پیامبری نخواهد آمد مگر آنکه الله بخواهد.

و مانند عبد الکریم بن أبی العوجاء^[۲] که یکی از امرای عباسی^[۳] وی را در بصره کشت، هنگامی که او را بردند تا گردن زنند گفت: براستی که چهار هزار حدیث را برایتان جعل کردم، که در آن‌ها حلال را حرام، و حرام را حلال کردم.

و گفته شده است که زنادقه چهار ده هزار حدیث را به دروغ به پیامبر ج نسبت داده‌اند.

[۱]– امام ذهبی آن را در «المغنی فی الضعفاء» (۲/۵۸۵/ت۵۵۵۳) آورده است. و نگاه کنید به: «تدریب الراوی» (۱/۲۸۴) سیوطی، و «المنهل الروی» (۵۴) ابن جماعه.

[۲]– قصه‌‌ی ابن أبی العوجاء، نگاه کنید به «تدریب الراوی».

[۳]– آن امیر، مهدی خلیفه‌‌ی عباسی بود؛ به نقل از کتاب علوم الحدیث دکتر صبحی صالح.