تنها قرآن کافی نیست (۳)

در این گونه موارد بسیاری از انسان‌ها از یک امر بسیار مهم غفلت می‌ورزند و نمی‌دانند که استهزا به دین خدا چه به صورت جدی و چه به صورت مزاح و شوخی، کفر است و انسان را از دایره­ی دین خارج می‌نماید ابن قدامه گفته است کسی‌که خدا را دشنام دهد چه از روی قصد و عمد و چه از روی شوخی و مزاح، مرتکب کفر شده است و استهزا به خدا و به آیات خدا و به پیامبران خدا و کتاب‌های آسمانی هم همین طور است.^[۱]

البته باید توضیح داد که منظور از سنت نه امور مندوب و مستحبی است که در نقطه­ی مقابل مکروه قرار گرفته‌اند و نه سنتی که در مقابل قرآن اطلاق می‌شود، بلکه منظور از سنت طریق و روش پیامبر اسلام  صلی الله علیه وسلم به طور کلی می‌باشد و سنت با این طرز تلقی مفهوم عامی است که واجب، مستحب، عقائد، عبادات، معاملات و اخلاق و رفتار را در بر می‌گیرد.

علمای سلف در تعریف سنت فرموده‌اند: سنت عبارت است از عمل به قرآن و سنت پیامبر  صلی الله علیه وسلم و پیروی از گذشتگان نیکوکار امت و تبعیت از سلوک پیامبر  صلی الله علیه وسلم و اصحاب و تابعین.^[۲]

ابوالقاسم اصفهانی نیز گفته است، اهل لغت گفته‌اند، سنت یعنی طریقه و روش، پس اینکه گفته می‌شود فلانی بر سنت قرار گرفته است یا اهل سنت است، یعنی کردار و سیر و سلوکش مطابق قرآن و روش پیامبر  صلی الله علیه وسلم است بنابر این هر آنچه مخالف قرآن و سنت پیامبر باشد هرگز در معنی سنت نمی‌گنجد.^[۳]

ابن رجب یکی از سیره‌شناسانش۴۷ در توصیف سنت گفته است:

سنت یعنی طریقه و روشی که پیامبران  صلی الله علیه وسلم بر آن رفته­اند بنابراین، سنت یعنی تمسک به هر آنچه پیامبر  صلی الله علیه وسلم و خلفا راشدین به آن عمل نموده‌اند، از اعتقادات و رفتار و گفتار و این سنت کامل است. و سلف امت، سنت را به جز بدین معنی اطلاق نکرده‌اند و همین مفهوم از سنت، از بزرگانی چون حسن بصری و اوزاعی و فضیل بن عیاض روایت شده است.^[۴]

[۱]– ابن قدامه، المغنی ۱۲/۲۹۸٫

[۲]– الحجه فی بیان المحجه ۲/۴۲۸٫

[۳]– همان۲/۳۸۴٫

[۴]– ابن رجب، جامع العلوم والحکم، ص۲۸٫