اما دلیل از سنت بر واجب بودن تمسک به کتاب و سنت از جمله آنچه است که امام مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت میکند که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ یَرْضَى لَکُمْ ثَلَاثًا وَیَسْخَطُ لَکُمْ ثَلَاثًا فَیَرْضَى لَکُمْ أَنْ تَعْبُدُوهُ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَأَنْ تَعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وأن تناصحوا من ولاه الله أمرکم وَیَسْخَطُ لَکُمْ ثَلَاثًا قِیلَ وَقَالَ وَکَثْرَهَ السُّؤَالِ وَإِضَاعَهِ الْمَالِ»[۱] «با انجام این سه مورد خداوند از شما راضی میشود:۱٫الله را عبادت نمایید و برایش شریک قرار ندهید۲٫ به ریسمان خداوند چنگ زنید و متفرق نشوید۳٫ برای آن کس که خداوند او را سرپرست شما قرار داده، خیرخواه باشید. و با انجام سه کار از شما خشمگین میگردد:۱٫ از بگو و مگو ۲٫ زیاد سؤال پرسیدن ۳٫ ضایع کردن مال».
و از جابر رضی الله عنه وارد است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «تَرَکْتُ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ لَنْ تَضِلُّوا مَا تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا کِتَابَ اللَّهِ وَسُنَّهَ نَبِیِّهِ»[۲] «در میان شما دو چیز را به یادگار گذاشتم اگر به آن دو تمسک جویید هرگز گمراه نمیشوید: ۱٫ کتاب خدا ۲٫ سنت پیامبرش» و میفرماید: «قَدْ تَرَکْتُکُمْ عَلَى الْبَیْضَاءِ لَیْلُهَا کَنَهَارِهَا لَا یَزِیغُ عَنْهَا بَعْدِی إِلَّا هَالِکٌ»[۳] «شما را در چنان حالتی از روشنگری ترک کردهام که شب آن به مانند روز آن است و جز هلاک شده از آن روی برنمی تابد» و در حدیث عرباض بن ساریه آمده که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: «عَلَیْکُمْ بِسُنَّتِی وَسُنَّهِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِینَ الْمَهْدِیِّینَ من بعدی فَتَمَسَّکُوا بِهَا وَعَضُّوا عَلَیْهَا بِالنَّوَاجِذِ»[۴] «به سنت من و جانشینان هدایت یافته بعد از من تمسک جویید و محکم آن را بگیرید».
پیامبر صلی الله علیه و سلم به کسانی از امتش که به سنت او متمسک هستند بزرگترین مژده و بهترین مقصد که هر مؤمنی آرزوی آن را دارد و برای رسیدن به آن تلاش میکند، میدهد و آن این است که هرکس در قلبش کمترین ذره ای ایمان باشد رستگار و داخل بهشت میشود. این مژده در حدیث ابوهریره رضی الله عنه آمده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «کُلُّ أُمَّتِی یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ إِلَّا مَنْ أَبَى قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَنْ یَأْبَى قَالَ مَنْ أَطَاعَنِی دَخَلَ الْجَنَّهَ وَمَنْ عَصَانِی فَقَدْ أَبَى»[۵] «تمام امت من داخل بهشت میشوند مگر کسی که ابا کند. گفتند ای رسول خدا چه کسی امتناع میورزد؟ فرمود: هرکس که از من اطاعت کند، وارد بهشت میشود و هر کس، از من نافرمانی کند، در حقیقت، امتناع ورزیده است.» و کدام ابا و ترک سنت بزرگتر از مخالفت کردن امر پیامبر صلی الله علیه و سلم است؟ و آن به وسیله نوآوریها و بدعتها در دین به وجود میآید.
و معلوم و مشخص گردید که گروه نجات یافته کسانی هستند که بر راهی که پیامبر و اصحاب او قرار دارند، باشند و آن جماعت است. ابی بن کعب رضی الله عنه میگوید: «علیکم بالسبیل والسنه فإنه لیس من عبد على سبیل وسنه ذکر الرحمن ففاضت عیناه من خشیه الله فتمسه النار أبدًا وإن اقتصادًا فی سبیل وسنه خیر من اجتهاد فی خلاف سبیل وسنه» «بر شما واجب است که بر طریق قرآن و سنت باشید و هر بندهای بر راه قرآن و سنت باشد خداوند را یاد میکند پس چشمانش از ترس خدا لبریز میشوند و او هرگز آتش را لمس نمیکند میانه روی در قرآن و سنت بهتر از سعی و تلاش در خلاف قرآن و سنت است».
[۱] صحیح مسلم برقم (۱۷۱۵) و احمد
[۲] رواه مالک فی الموطأ (۲ / ۸۹۹).
[۳] سنن ابن ماجه (۱ / ۱۶) المقدمه. وصحیح ابن ماجه للألبانی (۱ / ۶).
[۴] سنن أبی داود(۵/۱۳)والترمذی مع تحفه الأحوذی(۷/۴۳۸)
[۵] صحیح البخاری برقم (۷۲۸۰).