وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
[ علامه بن باز رحمه الله تعالی ].
سوال :
چه هنگام عمل در شرع مطهر بدعت نام میگیرد؟ و آیا اطلاق کلمه بدعت مختص به امور عبادی است یا نه معاملات را هم شامل میشود؟
جواب :
بدعت در شرع مطهر، عبارت است از هر عبادتی که مردم آن را به وجود بیاورند که هیچ اصلی در کتاب و یا در سنت و یا عمل خلفاء راشدین نداشته باشد، بنابر گفته پیامبر :
( من احدث فی امرنا هذا ما لیس منه فهو رد ).
یعنی: هر کس در کار ما ( امور دین ) چیز جدیدی پدید بیاورد که از آن نباشد ( از دین نباشد ) پس مردود است . متفق علیه
و این گفته رسول الله ﷺ :
( من عمل عملا لیس علیه امرنا فهو رد ) یعنی : هرکس عملی انجام دهد که دستور ما بر آن نیست، پس عملش مورد قبول نیست . به روایت امام مسلم نیشابوری.
و همچنین این سخن رسول الله ﷺ که در حدیث عرباض بن ساریه رضی الله عنه آمده است :
( فعلیکم بسنتی و سنه الخلفاء الراشدین المهدیین من بعدی تمسکوا بها و عضوا علیها بالنواجذ و ایاکم و محدثات الأمور فان کل محدثه بدعه و کل بدعه ضلاله ).
یعنی : بر شماست و عمل کردن به سنت و روش من و روش خلفاء راشدین هدایت یافته بعد از من، بر آن متمسک شوید و آن را با دندانهای نیشتان بگیرید ( کنایه از محکم گرفتن ) و برشماست و دوری کردن از پدید آوردن امور جدید، همانا هر نو پدید بدعت و نو آوری است و هر بدعت گمراهیست.
این حدیث را امام احمد و ابو داود و ترمذی وابن ماجه، با سند صحیح روایت کرده اند؛
و احادیث با این معنا فراوان است .
و بدعت در زبان عربی بر هر امور نو پدیده علاوه از مثال فوق اطلاق می شود، لیکن حکم منع بر آن بدعت و نو آوری تا زمانیکه متعلق به امور دینی نباشد جاری نمی شود.
اما در معاملات، هر آنچه که موافق با شرع باشد عقد شرعی است، و هر آنچه مخالف با آن باشد عقد فاسدی است، و در شرع از آن به عنوان بدعت یاد نمی شود، زیرا مربوط به امور عبادی نیست .
(مجموع فتاوی ابن باز ۶/۳۱۷).