اهل سنّت، حاملان میراث نبوت با دو بُعد علمی و عملیِ آن میباشند. بدون شک بارزترین جنبهی علمی در روش و سیرهی نبوی، بُعد اخلاقی آن است. از همین رو اخلاق نبوی که مجموعهای از رحمت و شفقت، آرزوی خیر برای مردم، صبر و شکیبایی در تحمل مردم و در دعوت دادن ایشان و دیگر موارد، منبع و سرچشمهای است که اهل سنت خصوصیات اخلاقی رفتاری خود را با آن آبیاری میکند. البته در این میان، میراث علمی و هدایت را که الله جل جلاله با فضل و رحمت خویش به این فرقه اختصاص داده است، حائز اهمیت قرار میدهند.
-(الله جل جلاله رسول الله صلی الله علیه وسلم را رحمت و هدایتی، بر جهانیان مبعوث نمود. چنانکه وی را با علم، هدایت و ادلّهی عقلی و نقلی فرستاد، همینطور برای احسان و نیکی به مردم هم مبعوثش نمود؛ برای رحمتِ بلاعوض و بدون چشمداشت و برای صبر بر اذیت و آزار و تحمل ایشان. از این رو وی را با علم و کَرَم و شکیبایی و بردباری برانگیخت. رسولی که آگاهِ رهنما، بزرگوارِ نیکوکار و بردباری بسیار بخشاینده بود.
پس او تعلیم میداد و راهنمایی میکرد و قلبها را اصلاح مینمود، بدون هیچ چشم داشتی خیر و صلاح دنیا و آخرت را نشان میداد؛ و این، صفت و ویژگی هر پیامبری بود.
و روش رهپویان رسول صلی الله علیه وسلم هم، همین است، صفت امتِ وی هم همین میباشد: ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ﴾ [آل عمران: ۱۱۰]: «شما بهترین امتی بودید که برای مردم پدیدار گشتید».
ابوهریره رضی الله عنه میگوید: شما بهترین مردم برای مردمان بودید، آنان را به زنجیرها بسته و میآورید تا وارد بهشتشان میکنید. اهل سنت برای سودرسانی و اصلاحِ مردم، مال و جان خویش را در این راه هزینه میکنند. لیکن مردم به علت عدم آگاهی، آن را ناپسند میدارند؛ چنان که امام احمد رحمه الله در سخنرانی خویش گفت: شکر و سپاس الله – جل جلاله – را که در هر برهه از زمان که پیامبری نبود، علما را توفیق داد تا مردم را از ضلالت و گمراهی به هدایت رهنمون باشند، در اجرای این برنامه صبوری کردند، مردهدلان را با کتاب الله زنده کردند، و نابینایان را به نور الهی بینایی بخشیدند، چه کشته شدگان به دست شیطان را که زنده نمودند و چه بسیار گمراهانی را که رهنمون گشتند، چه زیبا بود تأثیرشان بر مردم، و چه بد بود بازتاب مردم در برابرشان….
الله جل جلاله اخلاق پسندیده و والا را دوست میدارد و اخلاق رذیله و بد را نمیپسندد. او تعالی در هنگام ظهورِ شبهات، دیدِ تیزبین را دوست داشته و عقل کامل، در هنگام بروز شهوات برای او تعالی محبوب است. و گویند او شجاعت را میپسندد هر چند که برای کشتن مارها باشد؛ و نرمی و آسانگیری را دوست دارد حتی با مشتی خرما)[۱].
[۱]– همان: ج۱۶ ص ۳۱۳- ۳۱۷.