بدعت‌هایی که مطلقاً در تکفیر صاحبش اختلافی نسیت:

– (فتوای مشهور امام احمد  رحمه الله و عموم ائمه‌ی اهل سنت این است که جهمیه که صفات الله  جل جلاله را تعطیل می‌دانند، کافر‌اند؛ چرا که سخن آنان کتاب‌های پیامبران را، نقض می‌کند. معنای حقیقی سخن آنان انکار آفریدگار و انکار گفتاریست که در معرفیِ ذات خویش، به وسیله‌ی پیامبرانش به ما رسانده است. از این رو عبدالله بن مبارک می‌گوید: ما کلام یهود و نصارا را نقل می‌کنیم ولی قادر به نقل کلام جهمیه نیستیم. بسیاری از ائمه گفته‌اند: جهمیه از یهود و نصارا هم کافر‌ترند. لذا کسی که معتقد به مخلوق بودن قرآن باشد، یا بگوید الله  جل جلاله در قیامت قابل دیدن نیست، یا الله بر عرش قرار نگرفته است، یا او  سبحانه وتعالی علم، قدرت، رحمت و غضب ندارد را، کافر می‌دانند)^[۱].

– (از امام احمد  رحمه الله و دیگر ائمه، نصّ صریح بر عدم تکفیر مرجئه وجود دارد. و کسی که از قول امام احمد یا دیگر ائمه رحمهم الله تکفیر این گروه را نقل کرده‌اند، یا مرجئه را جزو گروه‌هایی قرار داده‌اند که در کفر آنان اختلاف نظر وجود دارد، خطایی فاحش نموده‌اند. چیزی که از امام احمد و امامان امثال وی ثابت است، این است که آنان، جهمیه‌ی مشبهه و همفکرانشان را کافر می‌دانند)^[۲].

 

[۱]– همان: ج ۱۲ ص ۴۸۶ – ۴۸۷.

[۲]– همان: ج ۷ ص ۵۰۷.