– (مرجئه از گروههایی که دارای بدعت مغلّظه و شدید باشند، نیستند. بلکه دستهای از فقهاء و پارسایان که در زمرهی اهل سنت محسوب میشوند، هم با آنان هم نظر هستند. حتی آنقدر دچار اشتباه شدهاند که اقوال شدیدتری هم بر عقاید مرجئه افزودهاند. و وقتی گروهی از افراد مشهور که دارای طرفدارانی هم بودند به عقیدهی ارجاء و تفضیل نسبت داده شدند، ائمهی مشهور اهل سنت برای باز داشتن دیگران از این باورها، در مذمت و نکوهش مرجئهی مفضّله سخن گفتند)[۱].
– (امام احمد بن حنبل رحمه الله در هیچ یک از فتواهایش مرجئه را کافر ندانسته است. چرا که اختلاف آنان از جنس اختلاف فقها در مسایل فروع است. و بیشتر نزاع آنان پیرامون اسمها و الفاظ است. از همین رو مباحث آنان «باب الأسماء» نامیده میشود و این نزاع در حیطهی کاریِ فقها است؛ لیکن چون مربوط به اصل دین است، اختلاف کننده مبتدع محسوب میشود)[۲].
– (همچنین شیعیانی که علی را بر ابوبکر رضی الله عنهما برتر میدانند، به اتفاق علما کافر محسوب نمیشوند؛ زیرا برخی از فقها گرچه مبتدع محسوب میشوند هم، همین نظر را دارند)[۳].
– (سلف و ائمه، بدون هیچ گونه اختلافی، «مرجئه» و «شیعهی مفضله» و همانند آنان را کافر نمیدانند. تمام فتواهای امام احمد رحمه الله هم گویای همین مطلب است)[۴].
[۱]– همان: ج ۳ ص ۳۵۷.
[۲]– همان: ج ۱۲ ص ۴۸۵.
[۳]– همان: ج ۱۲ ص ص ۴۸۶.
[۴]– همان: ج ۳ ص ۳۵۱.