ایمان به پیامبران خدا واجبی از واجبات دین و رکن بزرگی از ارکان ایمان به حساب میآید که کتاب و سنت بر آن دلالت دارند.
الله تعالی میفرماید: ﴿ءَامَنَ ٱلرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَیۡهِ مِن رَّبِّهِۦ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۚ کُلٌّ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِکَتِهِۦ وَکُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ لَا نُفَرِّقُ بَیۡنَ أَحَدٖ مِّن رُّسُلِهِۦۚ وَقَالُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ﴾ [البقره: ۲۸۵]. «پیامبر و مؤمنان به آنچه به سوی او از جانب پروردگار نازل شده ایمان دارند و همگی به الله، ملائکه، کتابها و پیامبران ایمان دارند. بین هیچکدام از پیامبران فرقی نمینهند و میگویند شنیدیم و اطاعت کردیم». الله تعالی ایمان به پیامبران را در جملهای که در آن میفرماید پیامبر و مؤمنان به آن ایمان دارند، از ارکان ایمان ذکر نموده است و بیان فرموده که آنها در ایمانشان به پیامبران بین هیچکدام از آنها تفاوتی قائل نیستند به گونهای که به بعضی ایمان بیاورند و به بعضی کافر شوند، بلکه تمام آنها را تصدیق میکنند.
و خداوند در کتابش حکم کسی که ایمان به پیامبران را ترک کند، بیان نموده است؛ میفرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَکۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَیُرِیدُونَ أَن یُفَرِّقُواْ بَیۡنَ ٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَیَقُولُونَ نُؤۡمِنُ بِبَعۡضٖ وَنَکۡفُرُ بِبَعۡضٖ وَیُرِیدُونَ أَن یَتَّخِذُواْ بَیۡنَ ذَٰلِکَ سَبِیلًا ١۵٠ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَٰفِرُونَ حَقّٗاۚ﴾ [النساء: ۱۵۰-۱۵۱]. «به راستی آنان به خدا و فرستادگانش کفر میورزند و میخواهند در میان خدا و فرستادگانش جدائی بیندازند و میگویند به برخی ایمان میآوریم و برخی (دیگر) را انکار میکنیم و میخواهند بین این (و آن) راهی برگزینند این گروه در حقیقت کافرند». خداوند لفظ کفر را بر کسانی که پیامبران را تکذیب میکنند، یا بین آنها فرق میگذارند و به بعضی ایمان میآورند و بعضی را قبول ندارند، بکار برده است. سپس بیان میکند که آنها به حقیقت کافر هستند یعنی کسانی که کفرشان تحقق پیدا کرده و به صراحت آن را بیان کردهاند. همانگونه که خداوند در مقابل آن، آنچه که اهل ایمان بر آن هستند را بیان کرده است. میفرماید: ﴿وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَمۡ یُفَرِّقُواْ بَیۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ أُوْلَٰٓئِکَ سَوۡفَ یُؤۡتِیهِمۡ أُجُورَهُمۡۚ وَکَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِیمٗا ١۵٢﴾ [النساء: ۱۵۲]. «کسانی که به خداوند و رسولانش ایمان دارند و بین آنها فرقی نمیگذارند آنها بزودی پاداششان را خواهیم داد و خداوند آمرزنده ای مهربان است» آنها وصف شدهاند به اینکه به خدا و پیامبرانش بدون اینکه بین آنها تفاوتی قائل شوند، ایمان دارند و معتقدند که همه آنها فرستادگانی از جانب الله تعالی میباشند.
سنت نیز به مانند قرآن، ایمان به پیامبران را رکنی از ارکان ایمان میداند که دلیل بر آن حدیث جبریل میباشد که قبلاً متن آن در مبحث ایمان به ملائکه آورده شده است که در آن پیامبر صلی الله علیه و سلم در جواب سؤال جبریل علیه السلام در مورد ایمان فرمود: «أن تؤمن بالله وملائکته وکتبه ورسله والیوم الآخر…» «به الله، ملائکه، کتابهای آسمانی، پیامبران و روز قیامت ایمان داشته باشی… ایمان به پیامبران را همراه با بقیه ارکان ایمان که بر مسلمان پذیرش و معتقد بودن به آن واجب است را ذکر نموده است.
پیامبر صلی الله علیه و سلم هنگام دعا در نماز تهجد میفرمود: «اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ أَنْتَ نُورُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکَ الْحَمْدُ أَنْتَ قَیِّمُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکَ الْحَمْدُ أَنْتَ رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَنْ فِیهِنَّ أَنْتَ الْحَقُّ وَوَعْدُکَ الْحَقُّ وَقَوْلُکَ الْحَقُّ وَلِقَاؤُکَ الْحَقُّ وَالْجَنَّهُ حَقٌّ وَالنَّارُ حَقٌّ وَالنَّبِیُّونَ حَقٌّ وَالسَّاعَهُ حَقٌّ»…)[۱] «پروردگارا حمد و ثنا برای تو که نور آسمانها و زمین هستی. حمد و ثنا برای تو که برپا دارنده آسمانها و زمینی. حمد و ثنا برای تو که پروردگار آسمانها و زمین و آنچه در آن است، هستی. تو حق هستی و وعدهات حق است، سخنت حق است، دیدار تو حق است. بهشت و جهنم تو حق هستند و پیامبران تو حق هستند و قیامت حق است…».
شهادت دادن پیامبر صلی الله علیه و سلم به اینکه پیامبران حق هستند ضمن اینکه آنچه از اصول بزرگ ایمان مانند ایمان به خداوند و به وجود بهشت و جهنم و برپایی قیامت را ذکر نموده، پیش انداختن آن قبل از دعایش دلیل بر اهمیت ایمان به پیامبران و جایگاه آن در دین میباشد.
اقرار به واجب بودن ایمان به پیامبران و اینکه آن از بزرگترین تکیه گاههای دین و از بزرگترین خصلتهای ایمان میباشد، و هرکس پیامبران یا یکی از آنها را تکذیب نماید او با انکار این رکن عظیم از ارکان ایمان نسبت به خداوند بلند مرتبه دچار کفر صریح شده است.
[۱] صحیح البخاری برقم (۷۴۹۹).