وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
معیت و همراهی الله متعال با آفریده‌هایش دو نوع است: ۱- عمومی ۲- ویژه
۱- همراهی عمومی: چیزی است که احکام آن شامل تمامی آفریده‌ها میشود به این معنی که الله با تمامی آفریده‌هایش است و از وضعیتی که دارند آگاه است و هیچ نهانی در زمین یا آسمان بر وی پنهان نمی‌ماند و مقتضای آن قدرت خداوند بر آنها و ادارهٔ و احاطهٔ آنها است»([۱]).
از جمله دلیل‌های این نوع همراهی:
سخن خداوند متعال: ﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ یَعۡلَمُ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۖ مَا یَکُونُ مِن نَّجۡوَىٰ ثَلَٰثَهٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمۡ وَلَا خَمۡسَهٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمۡ وَلَآ أَدۡنَىٰ مِن ذَٰلِکَ وَلَآ أَکۡثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمۡ أَیۡنَ مَا کَانُواْۖ ثُمَّ یُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُواْ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٌ﴾ [المجادله: ٧] «آیا توجّه نکردهاى که خدا آنچه در آسمانها و زمین است مىداند؟ هیچ نجوایى میان سه نفر نیست، مگر اینکه چهارمین نفرشان خداست و نه میان پنج تن، مگر اینکه ششمین نفرشان خداست؛ نه هم کمتر و نه بیشتر از این تعداد، هرجا که باشند، [نجوایى نمىکنند،] مگر اینکه خدا با آنان است؛ آنگاه روز رستاخیز از اعمالى که کردهاند باخبرشان خواهد کرد؛ که خدا به هر چیزى داناست». خداوند این سخن را با علم، گشوده و با علم نیز به پایان رسانده است و به همین دلیل ابن عباس و ضحاک و سفیان ثوری و امام احمد گفته‌اند که خداوند با علم خویش با آنها است.
این سخن خداوند: ﴿هُوَ ٱلَّذِی خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِی سِتَّهِ أَیَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ یَعۡلَمُ مَا یَلِجُ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَمَا یَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا یَعۡرُجُ فِیهَاۖ وَهُوَ مَعَکُمۡ أَیۡنَ مَا کُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِیرٞ﴾ [الحدید: ۴] «اوست که آسمانها و زمین را طى شش دوران آفرید؛ آنگاه بر عرشِ [تدبیر] مستقر گشت؛ هرچه در زمین نفوذ کند و یا از آن برآید، و هرچه از آسمان فرود آید یا در آن صعود کند، [همه را] مىداند؛ و هرجا که باشید، همراه شماست؛ و خدا به آنچه مىکنید، بیناست».
سخن خداوند: ﴿یَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَلَا یَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمۡ إِذۡ یُبَیِّتُونَ مَا لَا یَرۡضَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡلِۚ وَکَانَ ٱللَّهُ بِمَا یَعۡمَلُونَ مُحِیطًا﴾ [النساء: ١٠٨] «[خیانتهاى خود را] از مردم پنهان مىکنند، و[لى] از خدا نمىتوانند پنهان دارند و آنگاه که گفتارى خلافِ پسند خدا را شبانه در دل مىپرورند، خدا حاضر است، و به آنچه مىکنند احاطه دارد».
[۱] – نگا: مجموع الفتاوی شیخ الإسلام ۱۱/۲۴۹-۲۵۰ و مختصر الصواعق ص ۴۹۲