امامت نماز

الحمدلله،

اگر چند نفر با هم بودند و مسجد از آنها دور بود، باید با هم نماز خود را بصورت جماعت بخوانند، از ابوالدرداء روایت است که ‌گفت‌: از پیامبر صلی الله علیه و سلم شنیدم ‌که می‌فرمود: « ما من ثلاثه فی قریه ولا بدو لا تقام فیهم الصلاه إلا قد استحوذ علیهم الشیطان فعلیکم بالجماعه فإنما یأکل الذئب من الغنم القاصیه» [هرگاه در روستا یا صحرا و بیابان‌، ‌گروهی (مذکر) به سه نفر رسیدند و نماز جماعت را، برقرار نکردند بی‌گمان شیطان بر آنها، چیره می‌شود. پس نماز جماعت را بپای دارید و بر ادای آن مواظبت ‌کنید و به جماعت بپیوندید و تک روی نکنید، چه بی‌گمان ‌گرگ آن ‌گوسفندی را می‌خورد که از گله جدا و دور مانده باشد] ‌. ابوداود با اسناد “‌حسن‌” آن را روایت ‌کرده است‌.

بنابراین بر طبق امر پیامبر صلی الله علیه وسلم اگر حداقل سه نفر باهم یکجا جمع بودند، لازمست نماز خود را بصورت جماعت بخوانند نه آنکه هرکس خود به تنهایی نمازش را بخواند و برود.. تا شیطان بر آنها چیره نشود و مشمول این حدیث نگردند.

اما در بین آنها کسی امامت کند که دارای ویژگیهای زیر باشد:

از ابومسعود انصاری روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (یؤم القوم أقروهم لکتاب الله، فإن کانوا فی القراءه سواء فأعلمهم بالسنه، فإن کانوا فی السنه سواء فأقدمهم هجره، فإن کانوا فی الهجره سواء فأقدمهم سلما و لایؤمن الرجل الرجل فی سلطانه، ولایقعد فی بیته علی تکرمته إلا بإذنه) «مردم را قاری‌ترینشان به کتاب خدا امامت کند، اگر در قرائت مساوی بودند آگاهترین آنها به سنت، اگر درسنت مساوی بودند کسی که در هجرت مقدم است، اگر در هجرت مساوی بودند کسی که زودتر اسلام آورده است، و هیچ کس به جای صاحب خانه (یا امام مسجد) امامت نکند و در جای مخصوص او ننشیند مگر به اجازه‌ی او». مسلم (۶۷۳)

در روایت دیگری آمده: «اگر در هجرت مساوی بودند مسن‌ترین آنها امامت کند». و این روایت مسلم است.

این حدیث دلالت می‌کند بر اینکه صاحب خانه و امام دائم و مانند اینها از دیگران به امامت شایسته‌تراند، مگر اینکه خودشان (صاحب خانه و امام دائم) اجازه دهند به دلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه وسلم : (ولایؤمن الرجل الرجل فی سلطانه…).

بنابراین:

۱- هرکس که قرائتش از بقیه بهتر بود و توانایی بهتری در قرائت فاتحه داشت، او امامت کند.

۲- اگر دو یا چند نفر بودند که قرائتشان خوب بود، پس در بین آنها کسی امامت کند که علم شرعی بیشتری دارد.

۳- اگر دو یا چند نفر وجود داشتند که هم قرائتشان و هم آگاهی دینیشان مساوی بود، کسی امامت نماید که اهل تقوا و ورع بیشتر است، و لازمست بقیه به او پیشنهاد امامت دهند زیرا کسی که اهل تقوا باشد، ادعای تقوا نمی کند.

۴- اگر همه ی افراد این خصوصیات فوق الذکر را داشتند، کسی که از همه مسن تر است امامت نماید.

و اگر افرادی در منزل کسی مهمان بودند، اولویت در امامت به صاحب خانه یا میزبان است مگر آنکه او به بقیه اجازه ی امامت دهد.

اگر هیچکدام از افراد قرائت خوبی نداشتند، پس به ترتیب بقیه موارد دیگر اولویت را تعیین می کند، مثلا کسی که آگاهی شرعی بیشتری دارد او امام شود.

اگر هیچکس از بین آنها نه قرائت خوب و نه علم شرعی داشت، پس آنکسی که اهل تقواست امامت نماید.

اگر هیچکدام نه قرائت خوب و نه علم شرعی و نه تقوای زیادی نداشتند، پس مسن ترین آنها امامت نماید.

مهم اینست که جماعت باید انجام شود و هیچ بهانه ای مانع تشکیل جماعت نشود.

و برای امامت هم لازم به امر اضافه ای نیست، بمانند نماز عادی است که فرد امام فقط در قلب نیت امامت می آورد و تکبیرات انتقال را با صدای بلند می خواند و اگر نماز جهری بود، فاتحه و سوره ی بعد آنرا در دو رکعت اول با صدای بلند می خواند تا بقیه بشنوند و هنگامی که از رکوع برخواست “سمع الله لمن حمده” را با صدای بلند می خواند، همین قدر کافیست تا امامت او مفید واقع شود.

والله اعلم