وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
از ابی بن کعب رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «باد را ناسزا مگویید؛ هرگاه بادی را دیدید که از آن بدتان آمد؛ بگویید: خدایا! خیر این باد و خیر آنچه که در این باد است و خیر آنچه که باد به آن امر شده، از تو می‌خواهیم و از شر این باد و شر آنچه که در این باد است و شر آنچه که باد به آن امر شده، به تو پناه می‌بریم». [روایت ترمذی].
از ناسزا گفتن به باد نهی شده، چون باد یک مأمور است و جز به فرمان و اذن خدا تأثیر ندارد. از این رو ناسزاگفتن به باد همچون ناسزا گفتن به زمانه است، که نهی وارده از آن قبلا آورده شد. باد نیز به همین صورت است.
مؤلف می‌گوید: (عن أبی بن کعب رضی الله عنه: أن رسول الله صلی الله علیه و سلم قال: «لا تسبوا الریح؛ فإذا رأیتم ما تکرهون؛ فقولوا: اللهم إنا نسألک من خیر هذه الریح، وخیر ما فیها، و خیر ما أمرت به، ونعوذ بک من شر هذه الریح، وشرّ ما فیها، و شر ما أمرت به». صحّحه الترمذی[۱]).
(از ابی بن کعب رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «باد را ناسزا مگویید؛ هرگاه بادی را دیدید که از آن خوشتان نیامد؛ بگویید: خدایا! خیر این باد و خیر آنچه که در آن است و خیر آنچه که این باد به آن امر شده، از تو می‌خواهیم و از شر این باد و شر آنچه که در آن است و شر آنچه که این باد به آن امر شده، به تو پناه می‌بریم». ترمذی این حدیث را صحیح دانسته است).
أبی ابن کعب، همان ابن قیس بن عبید بن زید معاویه بن عمرو بن مالک بن نجّار، انصاری خزرجی، ابومنذر است. او صحابی و از اهل بدر و انسان بزرگی بود. وی از قراء، فضلا و علمای صحابه است و مناقب و فضایل مشهوری دارد. درباره‌ی سال وفاتش اختلاف نظر وجود دارد. هیثم بن عدی می‌گوید: وی به سال ۱۹ هجری درگذشت. خلیفه بن خیاط سال وفاتش را ۳۲ هجری دانسته است. بعضی می‌گویند در سال ۳۲ هجری أبی ابن کعب درگذشت و به گفته‌ی بعضی در زمان خلافت حضرت عمر رضی الله عنه وفات یافت.
می‌گویم: اقوال دیگری راجع به تاریخ وفات ابی ابن کعب گفته شده است.[۲]
فرموده‌ی: (لا تسبّوا الریح) یعنی باد را سرزنش و ملامت نکنید و به سبب زیان و ضرری که در آن است، نفرین‌اش نکنید؛ چون باد، مأمور و مسخرشده و مجبور است. پس سرزنش و نفرین آن جایز نیست، بلکه هنگام آسیب دیدن از باد، واجب است انسان توبه کند.
باد وقتی که زیان و ضرر به همراه دارد، برای ادب کردن بندگان خدا از جانب الله تعالی وزیده و تأدیب خدا هم برای بندگان، رحمت است. از این رو در حدیث ابوهریره به طور مرفوع آمده است: «الریح من روح الله، تأتی بالرحمه وبالعذاب، فلا تسبوها، ولکن سلوا الله من خیرها، وتعوّذوا بالله من شرها»: «باد از رحمت خدا نشأت گرفته که هم رحمت و هم عذاب را می‌آورد. پس آن را سرزنش و نفرین نکنید، بلکه خیر آن را از خدا بخواهید و از شر و زیان آن به خدا پناه ببرید». احمد، ابوداود و ابن ماجه این حدیث را روایت کرده‌اند.[۳]
ابنکه باد گاهی عذاب را می‌آورد، با این مطلب که باد از رحمت الله است، منافات ندارد.
(برگرفته از کتاب تیسیر العزیز شرح کتاب توحید محمد بن عبدالوهاب)
[۱]– امام احمد در «المسند»، ۵/۱۲۳؛ ابن ابی شیبه در مصنف خود، ۶/۲۷؛ عبد بن حمید در مسندش، (شماره‌ی ۱۶۷- المنتخب)؛ بخاری در «الأدب المفرد»، شماره‌ی ۷۱۹؛ ترمذی در سننش، و می‌گوید: حدیث حسن و صحیح است. شماره‌ی ۲۲۵۲؛ ابن ابی دنیا در کتاب «المطر والرعد والبرق والریح»، شماره‌ی ۱۲۸؛ نسائی در «السنن الکبری»، ۶/۲۳۱- ۲۳۲؛ ابن سُنی در «عمل الیوم واللیله»، شماره‌ی ۲۸۹؛ طحاوی در «شرح مشکل الآثار»، ۳/۳۸۰- ۳۸۲؛ حاکم در «المستدرک»، ۲/۲۹۸؛ و حدیث را صحیح می‌داند بر شرط بخاری و مسلم و ضیاء مقدسی در «المختاره»، ۳/۴۲۴ و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند. راجع به مرفوع بودن و موقوف بودن این حدیث، اختلاف نظر وجود دارد. به هر حال چه مرفوع باشد و چه موقوف، حدیثی صحیح است. این حدیث شواهدی از طریق حدیث ابوهریره، جابر و ابن عباس دارد.
[۲]– نگا: الإصابه فی تمییز أسماء الصحابه، ۱/۲۷٫
[۳]– عبدالرزاق در مصنف خود، ۱۱/۸۹؛ امام احمد در «المسند»، ۲/۲۵۰، ۲۶۷- ۲۶۸، ۴۳۶، ۴۰۹- ۵۱۸ و ۴۳۷؛ بخاری در «الأدب المفرد»، شماره‌ی ۷۲۰؛ ابوداود در سننش، شماره‌ی ۵۰۹۷؛ ابن ماجه در سننش، شماره‌ی ۳۷۲۷؛ نسائی در «السنن الکبری»، ۶/۲۳۰- ۲۳۱؛ طحاوی در «شرح مشکل الآثار»، ۳/۳۸۲- ۳۸۴؛ ابن حبان در صحیحش، شماره‌های ۱۰۰۷ و ۵۷۳۲؛ حاکم در «المستدرک»، ۴/۲۸۵ و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند. ابن حبان، طحاوی و حاکم آن را صحیح دانسته‌اند و ذهبی آن را تأیید نموده است. این حدیث همان طور که اینان گفته‌اند، حدیثی صحیح است.