جواب ما برای طریق اول این است که التزام به یک مذهب مشخص یا عدم التزام به آن با هم یکی نیستند و هیچکدام جایز نیست، بلکه، التزام به یک مذهب اشتباه و بدعتی است در دین برای اینکه:
اولاً: عدم التزام به مذهب واحد، اصل و آسانتر و نزدیک تر است به هدف و منظور خداوند- تبارک و تعالی- زیرا زمانیکه خداوند به مسلمانان ناآگاه و جاهل دستور میدهد که از اهل علم سئوال کنند، اهل علم را محدود و مشخص نکرده است، بلکه بصورت کلی بیان فرموده، و آنچه که معروف است این که مطلق در حالت کلی و مطلق خود باقی میماند، اگر چه مقیدی بیاید و آن را محدود و مقید سازد.
ثانیاً:عدم التزام به یک مذهب واحد، واجب است، بخاطر هدف مشخصی که دکتر آن را نمیداند، و این هدف مشخص همان تفریق و جدایی بین تبعیت کردن از رسول اکرمص و تبعیت از غیر رسول اللهص است. زیرا کسانی که ملتزم و مقید به یک مذهب مشخص و معینی هستند در حقیقت تبعیت از نبی معصومص را با تبعیت از فقیهی که هم اشتباه میکند.و هم اصابه به حق میکند، برابر و مساوی قرار دادهاند.امام مالک –رحمه الله- میگوید: «درست نیست که بخاطر فضل وبرتری مشخصی ازهرآنچه که میگوید، تبعیت کرد»[۱] خدواند -تبارک و تعالی- میفرماید:
﴿ٱلَّذِینَ یَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥ﴾ [الزمر: ۱۸]. «وآن کسانی که به همه سخنان گوش فرا میدهند و از نیکوترین و زیباترین آنها تبعیت و پیرو میکنند» و همانطور که از ابن عباس و الحکم پسر عتیبه و مجاهد و مالک و احمد روایت شده که آنان گفتهاند:«هیچکس بعد از رسول اکرم نیست مگر اینکه گفته او هم قبول میشود و هم رد میگردد مگر فرموده رسول اکرمص.»[۲] و بعضی از علما این فرموده الله «جل جلاله» را به همین معنی تفسیر کردهاند: ﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِینَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِینَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِیَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ﴾ [التوبه: ۱۰۰]. «پیشگامان نخستین مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی روش آنان را در پیش گرفتند و راه ایشان را بخوبی پیمودند، خدواند از آنان خشنود است و ایشان هم از خدواند خوشنودند».
وگفتهاند که معنی «احسان» درآیه «واتبعوا هم باحسان» بدین معناست که تبعیت کنندگان آنچه را موافق با نص آیات و احادیث است قبول کرده و به آن عمل میکنند و آنچه را که مخالف با نص آیات و احادیث است ترک کرده بدون اینکه در همه چیز از آنان تبعیت کنند.می گویم: این تفسیر درست موافق با آیه قبلی است: ﴿ٱلَّذِینَ یَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ﴾ [الزمر: ۱۸]. «به سخن گوش فرامىدهند و بهترین آن را پیروى مىکنند» خدواند- تبارک و تعالی- در این آیه از کسانی که در همه چیز بطور کلی تبعیت میکنند، توصیف و تعریف نکرده است بلکه از کسانی تعریف و توصیف میکند که بهترین و درستترین اقوال یعنی اقوالی که موافقترین و نزدیکترین قول به کتاب و سنت هستند، انتخاب کرد و تبعیت نمیکنند.