وقتی که رسول خدا صلی الله علیه وسلم پایههای حکومت را در مدینه منوره مستحکم ساخت مشرکین بسیار پریشان شدند و برای نابودی این حکومت اسلامی جهانی از هیچ کوششی دریغ نورزیدند؛ بروز جنگها و غزوات متعدد در بین مسلمانان و مشرکین نمونه بارزی از این برنامهها بود، که صحابه کرام در کنار خورشید پرفروغ نبوت در مقابل تمام این برنامهها ایستادگی کرده و جانفدایی نمودند.
غزوه بدر یکی از مهمترین و حساسترین غزوات مسلمانان به شمار میرود که صحابه آنحضرت صلی الله علیه و سلم در این غزوه از خود جانفشانیهای بسیاری به نمایش گذاشتند. اما در این میان فداکاری حضرت ابوبکر صدیق رضی الله عنه در پیروزی مسلمانان در این جنگ سرنوشتساز بسیار حائز اهمیت است، زیرا وقتی صحابه برای رسول خدا صلی الله علیه وسلم جایگاهی (سایبانی) که از آنجا بر صحنه جنگ مشرِف باشد، ساختند، اعلام شد که چه کسی حاضر است از رسول خدا و از جایگاه مخصوص ایشان دفاع نماید؟ که حضرت ابوبکر صدیق برای این .مسئولیت خطیراعلام آمادگی کرد
حضرت علی رضی الله عنه در جواب شخصی که از ایشان در مورد شجاعترین فرد پرسید، ضمن اشاره به واقعه بدر، فرمود: او کسی جز حضرت ابوبکر نیست، زیرا در روز بدر آنگاه که برای رسول خدا صلی الله علیه وسلم جایگاه ساختیم، گفتیم چه کسی مسئولیت محافظت رسول خدا صلی الله علیه وسلم را قبول میکند؟ به خدا قسم هیچ کس جز حضرت ابوبکر نزدیک نیامد، او (حضرت ابوبکر) در حالیکه شمشیر را از نیام بیرون آورده بود، به هیچکس اجازه نزدیک شدن به آنحضرت را نمیداد. پس شجاعترین مردم او(ابوبکر) است.
در غزوۀ احد نیز حضرت ابوبکر صدیق رضی الله عنه نقش بسیار مهم و افتخارآمیزی داشت؛ در این غزوه ابتدا مسلمانان بر مشرکین پیروز شدند، امّا از آنجایی که دچار غفلت و عجله شده و “جبل الرماه” را رها کردند، خالد بن ولید ـ که هنوز مسلمان نشده بودـ وضعیت را کنترل میکرد، او با گروه سواره نظام سپاه مکه، کوه احد را دور زده و از پشتسر به مسلمانان حمله کرد، صحابه که کاملاً غافلگیر شده بودند پراکنده شدند، لحظات بسیار حساس و سختی بود، ابوبکر صدیق رضی الله عنه اولین کسی بود که صفها را شکسته و خود را به پیامبر رساند و شجاعانه با تعدادی از صحابه از پیامبر دفاع نمود.
ابوسفیان بعد از پایان جنگ، سه بار فریاد کشید: آیا محمد در میان شماست؟ پیامبر نگذاشت جواب او را بدهند. سپس سه بار پرسید آیا ابوبکر در میان شماست؟ باز پیامبر صحابه را از جواب دادن منع کرد. و باز سه بار تکرار کرد آیا عمر در میان شماست؟ و چون جوابی نشنید به سپاهش بازگشت و با خوشحالی گفت: اینها کشته شدهاند.
از این سخن ابوسفیان که در آن وقت فرمانده سپاه مشرکین بود، معلوم میشود که پایههای حکومت اسلامی بر این سه نفر استوار بوده است.
ابوبکر رضی الله عنه در غزوه بنی مصطلق پرچمدار مهاجرین بود، در غزوه خندق با دامن خود خاک میکشید و بعد از آن که پیامبراکرم صلی الله علیه وسلم اعلام حمله بر یهود بنیقریظه، که پیمان شکنی کرده بودند، نمود در کنار رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بر آنها حمله کرد.
ابوبکرصدیق رضی الله عنه در صلح حدیبیه با یقین و آرامش کامل، معاهده بین رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم و مشرکین را که ظاهراً به ضرر مسلمین بود، پذیرفت و آنگاه که عمرفاروق رضی الله عنه اعتراض کرد، در جواب او گفت: گواهی میدهم که او رسول خدا و حق با اوست و هیچگاه با دستور خدا مخالفت و آن را نقض نمیکند.
آنگاه که رسولالله صلی الله علیه وآله وسلم ارادۀ تبوک نمود، به علت دوری راه وکثرت مشرکین، مسلمانان را به انفاق در راه خدا تشویق نمود و آنها را به اجر عظیم وعده داد، هر کس به اندازۀ توان خود کمک میکرد. ابوبکر صدیق رضی الله عنه باز هم از همه سبقت گرفت و تمام دارائی خود را به خدمت آنحضرت صلی الله علیه وسلم آورد. حضرت عمر فاروق رضی الله عنه روایت میکند که رسول الله ما را به انفاق امر نمود، در آن وقت دارائی من خوب بود، با خودم گفتم امروز از ابوبکر سبقت میگیرم، نصف دارائی خودم را برداشتم و به خدمت رسول الله صلی الله علیه وسلم آمدم. پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: برای خانوادهات چقدر باقی گذاشتی؟ گفتم: همین اندازه. در همین لحظه، ابوبکر را دیدم که در حالی که تمام دارائی خود را خدمت آنحضرت صلی الله علیه وسلم آورده بود، حاضر شد. پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم از او پرسید: برای خانوادهات چقدر گذاشتی؟ گفت: نام الله و رسولش را گذاشتم. عمر رضی الله عنه میگوید: در آن روز بود که من یقین کردم که به هیچ وجه در هیچ چیز نمیتوانم بر ابوبکر سبقت بگیرم.
حضرت ابوبکر رضی الله عنه در دیگر صحنهها نیز در کنار آنحضرت صلی الله علیه و سلم حضور داشته و از کیان اسلام و ساحت مقدس آنحضرت صلی اللهعلیه وسلم دفاع میکرد، ثابت قدم ماندن ایشان در غزوه احد.