اصطلاح سلفیت از چه تاریخی است؟ سبب پیدایش آن چه بوده است؟

  اصطلاح سلفیت، در عصر عباسی بنا بر انتساب آن به سلف، در قبال اصطلاح خَلَف، نمودار گشت. چرا که اشعری­ ها و ماتریدی ­ها بر این باور بودند که روش خَلَف از رویکرد سَلَف استوارتر و آگاه­تر است. همچنین ادعا کردند به طبق برنامه ­ی متکلمین که عقل را بر نقل(قرآن و سنت) مقدّم می­دارند، روش و خط­ مشی سلف و مذهب اهل سنت و جماعت را یاری می­نمایند.

  اما روش سلف که نقل را بر عقل مقدم می ­داشتند، از رویکرد خَلَف، آگاهانه ­تر، محکم­تر، محتاطانه ­تر و سالمتر بود. لذا اصطلاح سلفیت، بر پیروانِ روش و عقیده­ ی سلف اطلاق می­ شود. آنان در استدلال، روش خَلَف را قبول ندارند.

  اشاعره و ماتریدی­ها گر چه علی­رغم تلاش فراوانی که در ردّ گروه­های بدعتی خصوصاً معتزله داشتند، از آن­جا که عقل را بر نقل مقدم می­ داشتند، در بحث اسما و صفات، قضا و قدر، ایمان، کلامِ الله متعال با سَلَف مخالفت نمودند؛ و این جریان بسیار مشهور و ثابت است. لذا آنان در مسایل زیادی با اهل سنت و جماعت اختلاف دارند. از این رو گر چه از میان اهل بدعت، کمترین بدعت را دارند و بسیار به اهل سنت نزدیک ­اند، ولی باز هم درست نیست آنان را به اهل سنت و جماعت نسبت داد.

  در آخرین تألیفاتِ ابوالحسن اشعری که اشعریان به وی منتسب هستند، آمده است که، او دوباره در عقیده و روش به مذهب اهل سنت باز گشته است. در این زمینه می­ توان کتاب (الإبانه عن أصول الدیانه) و (مقالات الإسلامیین) از وی را نام برد.