فرا رسیدن ماه رمضان ، از دو راه ثابت می گردد، یکی رؤیت هلال ماه رمضان و لو اینکه وسیله یک نفر عادل باشد،
دوم، تمام کردن سی روز ماه شعبان ،
۱_ از ابن عمر روایت است که ( مردم در صدد رؤیت ماه رمضان بودند که من به پیامبر ﷺ خبر دادم که هلال را دیده ام او خود روزه گرفت و به مردم نیز دستور داد که روزه بگیرند.
بروایت ابوداود و حاکم و و ابن حبان که این دو نفر آن را صحیح دا نسته اند.
۲_از ابو هریره روایت است که پیامبر ﷺ فرمود:《صوموا لرؤینه وأفروا فإن غم علیکم فأکملوا عده شعبان ثلاثین یوما》.
ترجمه:
هروقت هلال ماه رمضان را رؤیت کردید، روزه بگیرید و هر وقت هلال شوال را رویت کردین ، روزه را بخورید و روزه نباشید.
اگر هوا ابری بود و نتونستید هلال رمضان را رویت کنید.
سی روزه شعبان را تکمیل کنید ».
بروایت بخاری ومسلم.
ترمذی گفته است : بیشتر اهل علیم بدینطریق عمل می کنند و گفته اند: که برای روزه گرفتن، شهادت وگواهی یک نفر مرد که بگوید من هلال را دیده ام ، مورد قبول است.
و رای امام شافعی و امام احمد و ابن المبارک نیز چنین می باشد و نووی گفته است: اصح آنست . و اما درباره ثبوت رویت هلال شوال :بنا برای عموم فقها ، رویت یک مرد عادل وگواهی وی پذیرفته نمی شود ، بلکه باید سی روزه ماه رمضان تکمیل گردد یا اینکه دونفر گواه عادل برویت هلال شول گواهی دهند.
ولی ابو ثور گفته است ثبوت رویت هلال شوال وهلال رمضان ، باهم فرقی ندارد وبرای هردو، گواهی یک نفر عادل قبول است.
ابن رشد گفته است: «رای ابوبکر بن المنذر نیز چون رای ابوثور است وگمان می کنم رای «ظاهریه»نیز چنین است ابن المنذر استدلال کرده است اجماع است، ب اینکه بقول یکنفر افطار وامــاک از خوردن واجب می باشد ،
بنابراین فرا رسیدن وتمام شدن ماه رمضان نیز،
بهمین گونه است چون هر دو علامت ونشانه ای می باشد ، که زمان افطار وزمان روزه گرفتن را ، هم جدا می کنند ».
شوکانی گفته است: اگر درباره معتبر بودن دو نفر گواه عادل ، برای ثبوت هلال شوال دلایل صحیحی نباشد، چنان پیدا است بقیاس براینکه رویت هلال رمضان با شهادت یکنفر ثابت می شود،
برای افطار وثبوت رویت هلال شوال نیز ، یکنفر گواه کفایت میکند.
بعلاوه پذیرفتن تعبدی خبر واحد دلیل است بر اینکه آن را درهر موضوعی ، بپذیریم مگر اینکه دلیلی داشته باشیم ، که در موارد خاصی ، پذیرفتن خبر واحد تعبدی نیست ، مانند شهادت درباره اموال و امثال آن، که خبر واحد پذیرفته نمی شود بهرحال پیدا است که رای ابو ثور درست باشد.