وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
مسافت لازم برای قصر کردن نماز در سفر
الحمدلله
مسافت لازم برای قصر کردن نماز در سفر:
شیخ الإسلام ابن تیمیه (رحمه الله) می‌گوید:
(در مورد حد سفری که خداوند، شکستن روزه و قصر کردن نماز را به آن مرتبط کرده مردم دچار اختلاف شده‌اند، گفته شده:
مدت زمان سه شب است،
مدت زمان دو روز است،
کمتر از دو روز است،
حتی گفته شده : مدت زمان یک مایل است،
و کسانی که حد سفر را با مسافت مشخص کرده‌اند، بعضی گفته‌اند:
مایل،
بعضی گفته‌اند : ۴۶ مایل،
بعضی دیگر گفته‌اند : ۴۵ مایل، گفته شده : ۴۰ مایل،
هر مایل برابر ۱٫۶ کیلومتر است».
کسانی که می‌گویند حد سفر، مدت زمان سه روز است، به روایت مسح مسافر بر خفین به مدت سه روز و سفر نکردن زن مسافت سه روز را مگر همراه محرمی استفاده کرده‌اند.
و کسانی که گفته‌اند : حد سفر مدت زمان دو روز است، بر اقوال ابن عمر و ابن عباس اعتماد کرده‌اند).
مجموع الفتاوی (ج ۲۴/ص ۳۸-۴۰)
و ابن تیمیه در ادامه می‌فرماید:
(ابن حزم گفته : هیچ کسی را ندیدم که در کمتر از یک مایل، نمازش را قصر کند)
مجموع الفتاوی (ج ۲۴/۴۱).
جمهور اهل علم بر این مسئله اتفاق نظر دارند، مسافت سفری که در آن نماز قصر می‌شود، ۴ برد است.
و هر برد مسافت نصف روز و آن هم ۴ فرسخ است و هر فرسخ ۳ میل است،
پس نزد جمهور اگر طول سفر انسان ۱۶ فرسخ یا ۴۸ میل باشد می‌تواند نمازش را کوتاه کند. و این برای انسان مسلمان بهتر است.
ولی بعضی از علما می‌گویند که حداقل محدوده مسافت سفر با عرف مشخص می‌شود و با کیلومترهای تقریبی معین نمی‌شود، آنچه از لحاظ عرف به عنوان سفر محسوب شود به آن سفر گویند
و اگر از لحاظ عرف به عنوان سفر محسوب نشود به آن سفر نمی‌گویند. که این رای ارجح است.
اگر انسان بعد از داخل شدن وقت نماز سفر کرد، برایش جایز است نمازش را قصر کند، چون او قبل از خارج شدن وقت نماز سفر کرده است.
ابن المنذر می‌گوید:
(کلیه کسانی که از اهل علم به یاد دارم، بر این مسئله ـ جمله قبلی ـ اتفاق نظر دارند، و این فرموده امام مالک، اوزاعی، شافعی، اهل رأی و یک از اقوال مذهب حنبلی می‌باشد،
والله اعلم
این قول را ابن عثیمین نیز برگزیده و می‌گوید:
(اگر وقت نماز داخل شد و او در شهرش بود، سپس سفر کرد، او می‌تواند نمازش را قصر کند، و اگر وقت نماز داخل شده و او در سفر بود، سپس وارد شهرش شد، نمازش را به صورت تمام می‌خواند بر مبنای وضع و حالتی که در آن نماز را انجام می‌دهد).
الشرح الممتع (۴/۵۲۳).
حال اگر شخصی برای تحصیل یا کاری به مدتی طولانی موطن خود را ترک کند چه حکمی دارد؟
اگر مثلا دانشجویی در دانشگاه یا شهری که در آنجا درس می خواند ،مقیم شود مثلا در خوابگاه یا خانه اجاره ای،در اینصورت قصر نمودن نماز جایز نیست زیرا وی دیگر مقیم آنجا شده
ولی اگر هر هفته رفت و آمد کند مثلا هفته ای چند روز جهت تحصیل به شهر محل دانشگاه برود،در اینصورت می تواند قصر کند.
البته علما در این باره اختلاف کرده اند و نزدیک به ۱۰ قول وجود دارد،
بعضی از فقها گفته اند تا بیشتر از ۴ روز اقامت در جایی دیگر قصر جایز نیست ( مالکیه و شافعیه و حنابله)
و برخی گفته اند ۱۵ روز( ابوحنیفه)
و برخی ۲۰ روز ( ابن حزم و شوکانی)
و حتی برخی گفته اند بصورت دائم!( ابن تیمیه)
ولی حقیقت آنست که چون در باره ی مدت آن از کتاب و سنت بصورت مشخص نصی وارد نیست،بنابراین رای ارجح آنست که اگر شخصی مسافرت نماید و سپس در آنجا اقامت کند در اینصورت قصر بر وی جایز نیست.
مثلا شخصی را در نظر بگیرید که از اصفهان به تهران به قصد کاری مسافرت می کند،و او در مدتیکه در تهران است مدت یک هفته در نزد یکی از فامیلهایش می ماند و یک هفته در نزد دوستش و به همین ترتیب تا زمانیکه کارش تمام می شود،او مقیم نیست
و بنابراین می تواند قصر کند.
پس دانشجویی که در خوابگاه است،آن خوابگاه دارالاقامه اوست و جایز نیست قصر کند.