احتیاجی به سنت برای فهم قرآن (۳)

• خداوند می‌فرماید:

﴿حُرِّمَتۡ عَلَیۡکُمُ ٱلۡمَیۡتَهُ وَٱلدَّمُ٣﴾ [المائده: ۳].

«بر شما گوشت مردار و خون، حرام شده است».

سنت قولی پیامبر  صلی الله علیه وسلم این آیه را شرح داده است و می‌فرماید:

«أحلت لنا میتتان ودمان، الجراد والحوت والکبد والطحال»^[۱]

(دو مردار و دو خون برایمان حلال شده است، مردار ملخ و ماهی و هون جگر و طحال حیوان.)

در اینجا می‌بینیم که بر اساس سنت پیامبر  صلی الله علیه وسلم بعضی از موارد، از آیه­ی بالا استثنا شده‌اند که اگر سنت نبود ما دچار گمراهی و اشتباه در این آیات می‌شدیم.

خداوند می‌فرماید:

﴿قُل لَّآ أَجِدُ فِی مَآ أُوحِیَ إِلَیَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٖ یَطۡعَمُهُۥٓ إِلَّآ أَن یَکُونَ مَیۡتَهً أَوۡ دَمٗا مَّسۡفُوحًا أَوۡ لَحۡمَ خِنزِیرٖ فَإِنَّهُۥ رِجۡسٌ أَوۡ فِسۡقًا أُهِلَّ لِغَیۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۚ١۴۵﴾ [الأنعام: ۱۴۵].

«بگو در آنچه که به سوی من وحی شده هیچ چیز حرامی را نمی‌یابم برای کسی که می‌خواهد بخورد مگر گوشت مردار یا خون جاری و خالص و گوشت خوک که پلید است، به درستی که هر چیز، هم که برای غیر خدا سر بریده شود و نام غیر خدا بر او آورده شود حرام است.»

ولی بعدا سنت پیامبر  صلی الله علیه وسلم چندین چیز دیگر را حرام کرده است، که در این آیه به آن اشاره نشده است، مانند این فرموده پیامبر  صلی الله علیه وسلم که می‌فرماید:

«کُلِّ ذِی نَابٍ مِنَ السِّبَاعِ وَعَن کُلِّ ذِی مَخلَبٍ مِنَ الطَّیرِ»^[۲]

(خوردن هر نوع حیوان درنده‌ای که دارای دندان‌های تیز شکاری و هر نوع پرنده‌ای که دارای چنگال‌ها و ناخن‌های خم شده و تیز شکاری باشد، حرام است.)

فرموده‌های زیاد دیگری از پیامبر  صلی الله علیه وسلم در مورد حرام بودن بعضی از چیزهایی که در این آیه ذکر نشده است، وجود دارد و می‌توان به این فرموده­ی پیامبر  صلی الله علیه وسلم که در روز خیبر ایراد فرمودند اشاره کرد:

«إنَّ اللهَ وَرَسُولَهُ یَنهِیَانِکُم عَن لُحُومِ الحُمُرِالأهلِیَّهِ فَإنَّهَا رِجسٌ»^[۳]

(خدا و رسولش خوردن گوشت خر اهلی را بر شما حرام کرده‌اند، پس آن را نخورید، چون کثیف است.)

[۱]– بیهقی و غیر او روایت کرده‌اند.

[۲]– مسلم، حدیث ۳۵۷۴٫

[۳]– بخاری، حدیث ۵۱۰۲٫