آیا اهدای عضو کسانی که مرگ مغزی شده اند از نظر شرعی جایز است؟

شخصی مسلمانی  مرگ مغزی کرده خانواده اش ندانسته عضو بدن این شخص را به یک کافر اهدا می کنند آیا در قیامت این عضو ما که مسلمان بوده با شخص کافر به جهنم می رود؟

الحمدلله

آنچه که امروز در مورد مرگ مغزی مطرح است اینست که، آیا این پدیده بعنوان مرگ معتبر است، بگونه ایکه بر شخصی که دچار آن شده است بتوان تمامی احکام وفات شرعی را جاری کرد. یا اینکه؛ مرگ وی اعتبار دارد ولی احکام شخص زنده بر وی جاری می شود؟!؟
علمای معاصر در این امر اختلاف دارند، برخی از علما مرگ مغزی را بعنوان مرگ معتبر می دانند و از جمله این علما، مجمع فقه اسلامی است که مرگ مغزی را بعنوان مرگ شرعی معتبر دانسته اند؛  البته به شرطیکه تمامی وظایفی که مغز دارد تعطیل شده باشد و پزشکان متخصص اعلام نمایند که به هیچ وجه مریض به حالت قبل از مرگ مغزی باز نخواهد گشت، گرچه بعضی از اعضای بدن مانند قلب همچنان به کار خود توسط دستگاههای مربوطه ادامه می دهند.
ولی بعضی دیگر از علمای معاصر مرگ مغزی را به دلیل اینکه در اینحالت قلب مریض در حال طپش است و نبض وی عمل کرده و نفس می کشد، را بعنوان مرگ شرعی معتبر نمی دانند.
و بنظر می رسد که این قول اخیر ارجح باشد زیرا چه بسا بسیار اتفاق می افتد که شخصی که دچار مرگ مغزی شده است، بعد از آن بهبود یافته و به زندگی خود ادامه داده است. مثلا :books:روزنامه شرق الاوسط در نسخه اینترنتی خود به تاریخ ۳۰/۶/۲۰۰۱ خبر داد ؛ دانشمندی بریتانیایی که متخصص مرکز مطالعات بیمارانی که دچار حمله قلبی شده اند است اعلام کرد که دلائلی مبنی بر ادامه هوشیاری و بیداری انسان حتی بعد از توقف اعمال مغز وجود دارد و اظهار داشت که او در حال مطالعه موارد بالینی است که پزشکان از آن بعنوان موارد معتبری می دانند که پس از مرگ مغزی باعث حیات می شود.
و علامه محمد محمد مختار الشنقیطی در کتاب خود ” الجراحه الطبیه ” از علامه بکر أبی زید نقل می کند که گفت: “جمعی از پزشکان حکم بر مرگ مغزی شخصی کردند و لذا از خانواده ی وی خواستند که اجازه دهند تا برخی از اعضای بدن وی را (به محتاجین) پیوند زنند ولی خانواده وی با آن مخالفت کردند، بعد از آن الله تعالی (ادامه)حیات را بر وی نوشت و او تا به الان به زندگی خود ادامه می دهد.”
همچنین مجله “المسلمون” در شماره : ۲۳۲ بتاریخ ۱۱/۱۲/۱۴۰۹هـ نوشت که :” کودکی بدون مغز متولد شد و پزشکان اعلام کردند که او بیشتر از دو هفته زنده نخواهد بود، در حالیکه پنج سال از آن اعلام گذشته (و کودک همچنان زنده است)… ”
و آنچه که نزد پزشکان مسلم است اینست که ؛ بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده است دوا و درمان را قبول کرده و با آن نشو و نما می کند و اگر شخص مرده باشد هیچگونه وسایل حیات را قبول نمی کند.
همچنین کتاب و سنت احکام وفات را جز بر کسی که تماما مرده باشد مترتب نمی سازد و اصل بقای حیات است و حیات از وی ساقط نمی شود مگر با یقین کامل.
و پزشکانی که مرگ مغزی را معتبر می دانند؛ در برابر خطاهای احتمالی در تشخیص خود معترف هستند و این مسئله بسیار خطیر است که حکم بر مرگ انسانی شود در حالیکه حفظ و صیانت از جان وی از ضروریات شرعی است.
و فقها علامتهای فوت را چنین ذکر کرده اند: قطع تنفس، ازکار افتادن پاها، ازکار افتادن چشم ها، باز شدن لبها،جدا شدن و شل شدن مچ ، کج شدن بینی، شل شدن پوست صورت، و چند مورد دیگر ذکر کرده ند.”(منبع:اسلام وب)
به هرحال آنچه که در مورد مرگ مغزی می توان گفت اینست که بین علمای معاصر اختلاف نظر است که آیا می توان مرگ مغزی را بعنوان مرگ حقیقی و شرعی بحساب آورد یا خیر؟(که اگر بعنوان مرگ شرعی بحساب آورده شود بنا به قول راجح علما اهدای اعضای وی به مسلمانان جایز است).

ولی شایسته است که مسلمانان جانب احتیاط را درنظر بگیرند و نبایستی حکم به مرگ شرعی شخصی که دچار مرگ مغزی شده است داد.
((والله اعلم)).