وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
چند روز پیش مطلبی خواندم که در آن مطلب آمده بود: کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم اصح الکتب هستند و همه ی علما این را قبول دارند اما آلبانی بر خلاف محدثین و علما برخی از احادیث بخاری و مسلم را ضعیف می داند و برای این ادعا هم چند تا حدیث از بخاری و مسلم با تحقیق آلبانی آورده بودند که در نگاه اول خواننده گمان می کرد که واقعا این مطلب درست است و آلبانی برخی احادیث صحیح بخاری و صحیح مسلم را ضعیف می داند. به همین جهت تصمیم گرفتم به شبهات و دلایل این دسته از افرادی که در مورد آلبانی چنین گمان می کنند بنویسم.
قبل از این که به بررسی مطالب و دلایل بپردازم لازم دانستم نکته ای را بگویم:
در علم حدیث بحثی داریم به نام اسناد عالی و اسناد نازل.
تعریف اسناد عالی: حدیثی که تعداد راویان و رجال آن کمتر باشد.
تعریف اسناد نازل: حدیثی که تعداد راویان و رجال آن بیشتر باشد.
به عنوان مثال: سندی است که شافعی از مالک از عبدالله بن دینار از عایشه از پیامبر صلى الله علیه وسلم روایت کرده است و سندی دیگری است که شافعی از مالک از عبدالله بن دینار از ابوهریره از عایشه از پیامبر صلى الله علیه وسلم روایت کرده است. همان طور که مشاهده کردید در سلسله سند اول تعداد راویان چهار نفر و در دومی پنج نفر هستند و علت عالی بودن سند اول و نازل بودن سند دوم این است که در سند اول تعداد راویان کمتر ازسند دوم است و هر چه راوی کمتر باشد، بهتر و سلسله مستقیم تر است.
لازم به ذکر است: در مورد سند عالی و نازل در کتب مصطلح حدیث مفصلا بحث شده است که جهت اطلاعات بیشتر می توانید به این کتب مراجعه کنید.
احادیث صحیح بخاری و صحیح مسلم به طور کلی صحیح هستند یعنی ممکن است در این دو کتاب، حدیثی با سند ضعیف باشد اما از نظر متن صحیح هست و به وسیله ی طرق دیگر آن حدیث به درجه ی صحت می رسد زیرا محدث سعی می کند بیشتر از سند عالی استفاده کند چون تعداد راویان و رجالش کمتر است و این سبب می شود که کتابش طولانی نشود.
توضیح: حدیثی است که از چند طریق روایات شده است و از میان این احادیث، حدیثی وجود دارد که سند آن عالی است یعنی تعداد روایانش کمتر است لذا امام بخاری یا امام مسلم از میان احادیث، آن حدیثی که دارای سند عالی است را روایت کرده اند اگرچه که شاید آن سند عالی ضعف داشته باشد اما این ضعف به وسیله ی طرق دیگر به درجه ی صحت می رسد. به این ترتیب از نگاه سند ممکن است حدیثی ضعیف در مسلم یا بخاری باشد اما این ضعف به وسیله ی سند و احادیث دیگر برطرف می شود بر همین اساس می توان گفت همه ی احادیث بخاری و مسلم صحیح هستند.
علامه آلبانی فقط همان سندی که بخاری یا مسلم روایت کرده است را مورد بررسی قرار داده است و تنها در بررسی آن سند گفته است ضعیف است اما این به این معنا نیست که به طور کلی آن حدیث ضعیف باشد بلکه در مجموع آن حدیث صحیح بخاری یا صحیح مسلم که آلبانی گفته است ضعیف، صحیح است چنانچه خود ایشان در تحقیقات شان به این مطلب اشاره کرده است.
نویسنده: امید خزاعی