آداب مساجد (۲)

در ارتباط با مساجد رعایت برخی آداب ضروری است، از جمله:

طهارت و پاکی:

افراد جنب، نفساء یا حائض نباید داخل مسجد شوند، مگر انکه از آن عبور نمایند. برای آنکه مسلمانان به اجر و پاداشی والا دست یابند.

خوشبویی و پوشیدن زیباترین لباس‌ها: خداوند می‌فرماید: ﴿۞یَٰبَنِیٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِینَتَکُمۡ عِندَ کُلِّ مَسۡجِدٖ﴾ [الأعراف: ۳۱] یعنی: «اى فرزندان آدم جامه و زینت خود را در هر مسجدی برگیرید.»

هنگام آمدن به مسجد نباید غذا و خوراکی‌هایی را که بوی نامطبوعی دارند مانند سیر و پیاز و… میل نمایند. پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (من أکل ثومًا أو بصلا فلیعتزلنا، أو فلیعتزل مسجدنا، ولیقعد فی بیته) [متفق علیه] یعنی: «کسی که پیاز، یا سیر بخورد باید از ما دوری جوید، یا باید از ما یا مسجد ما دوری جسته و در منزل بماند.»

زیاد رفتن به مسجد:

دین اسلام بر بسیار رفتن به مساجد و نشستن در آن‌ها تاکید می‌نماید. پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (ألا أدلکم على ما یمحو الله به الخطایا، ویرفع به الدرجات؟).
قالوا: بلى یا رسول الله. قال: إسباغُ الوضوء على المکاره، وکثره الخُطَى إلى المساجد، وانتظار الصلاه بعد الصلاه، فذلکم الرباط، فذلکم الرباط، فذلکم الرباط) [مسلم] یعنی: «آیا شما را بچیزی رهنمایی نکنم که با آن گناهان محو گشته و درجات بلند شود؟

گفتند: آری یا رسول الله!

فرمود: کامل ساختن وضوء در سختی‌ها و قدم زدن زیاد بسوی مساجد و منتظر ماندن برای نماز، بعد از ادای نماز، پس این سنگر را محکم گیرید.»

خواندن دعاء هنگام حرکت بسوی آن:

پیامبر صلى الله علیه وسلم در راه خویش بسوی مسجد می‌فرمود: (اللهم اجعل فی قلبی نورًا، وفی سمعی نورًا، وفی بصری نورًا، وعن یمینی نورًا، وعن شمالی نورًا، وأمامی نورًا، وخلفی نورًا، وفوقی نورًا، وتحتی نورًا واجعل لی نورًا) [مسلم] یعنی: «الهی! در قلب من و شنوائی و بینائی من نور قرار ده. الهی طرف راست و چپ و پشت سر و جلوی مرا منور گردان و از بالا و پائین به من نور عنایت فرما و مرا نور عطا فرما.»

آرامش و شتاب ننمودن در موقع حرکت به سوی مسجد:

پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (إذا سمعتم الإقامه فامشوا إلى الصلاه وعلیکم بالسکینه والوقار، ولا تسرعوا، فما أدرکتم فصلوا، وما فاتکم فأتموا) [متفق علیه] یعنی: «چون صدای اقامه را شنیدید بسمت نماز راه افتاده و بسوی آن با آرامش و وقار بروید، و با شتاب بسوی آن میآیید. پس آنچه را که دریافتید، بگزارید و آنچه که از نزد شما فوت شده تمامش کنید.»

ورود با پای راست و خواندن دعاء:

مسلمانان ابتدا پای راست را هنگام ورود به مسجد در آن نهاده و می‌گویند: (بسم الله، اللهم صلِّ على محمد، رب اغفر لی ذنوبی، وافتح لی أبواب رحمتک).  [مسلم] یعنی: «با نام خدا وارد می‌شوم، درود بر رسول اکرم صلی الله علیه و سلم. پروردگارا گناهان مرا بیامرز و درهای رحمت خود را بر روی من بگشا.»

دو رکعت نماز تحیه المسجد:

رسول الله صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (إذا دخل أحدکم المسجد فلیرکع رکعتین قبل أن یجلس) [مسلم] یعنی: «هرگاه وارد مسجد شدید باید دو رکعت نماز بگزارید پیش از آنکه بنشینید».

خارج نشدن از مسجد بعد بانگ اذان:

چنانچه در مسجد بودید و برای نماز اذان گفته شد، تا بعد از بجای اوردن نماز از آن خارج نشوید. آن حضرت صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (إذا کنتم فی المسجد فنودی بالصلاه فلا یخرج أحدکم حتى یصلی) [احمد] یعنی: «هرگاه در مسجد بودید و بانگ نماز برآورده شد، تا نماز نگزارید خارج نشوید.» البته درصورت ضرورت می‌تواند بیرون برود.

پایبندی به ذکر و یاد خداوند:

مسلمان علاقه‌ی شدیدی به ذکر و یاد خداوند متعال و تلاوت قرآن کریم دارد و از سرگرم شدن با مسائل دنیا درحالیکه در مسجد حضور دارد خودداری می‌نماید. پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (… إنما جُعِلَت المساجد لذکر الله وللصلاه ولقراءه القرآن) [متفق علیه] یعنی: «… مساجد برای ذکر خدا و نماز و خواندن قرآن است».

خودداری از گذشتن از مقابل نماز گزاران:

انسان مسلمان از جلوی نمازگزاران نمی‌گذرد. پیامبر صلى الله علیه وسلم فرموده است: (لو یعلم المارُّ بین یدی المصلى ماذا علیه، لکان أن یقف أربعین، خیرًا له من أن یمر بین یدیه) [مسلم] یعنی: «اگر مرور کننده از پیش روی نماز گزار، بداند که چقدر گناه دارد، همانا اگر چهل بایستد برای او بهتر است از اینکه از پیش روی او بگذرد».

در نماز جماعت امام جماعت حجاب و ستر مأمومین است، اما چنانچه بصورت منفرد نماز بگذارد کسی نباید از جلوی او بگذرد جز پس از گذاردن یک ستره و مانع.