تکبیر و احکام آن در دهه ذی الحجه (۶)

در لفظی دیگر آمده: در بامداد عرفه همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودیم، پس، برخی از ما تکبیر و برخی دیگر تلبیه می گفت اما ما تکبیر می گفتیم. راوی حدیث می گوید که گفتم: به الله قسم که از شما تعجب می کنم، چگونه نپرسیدید که رسول الله صلی الله علیه وسلم چکار می کرد؟
پس در این خبر ابن عمر روایت کرده که تکبیر مطلقا از صبح بوده و به نماز مقید نکرده است، (واما نحن فنکبر = اما ما تکبیر می گفتیم)، و استثنای حاجیان از تکبیر مقید از طرف برخی از اهل علم بعلت دو حدیثی که گذشت جای تامل دارد، و بخصوص در قول ابن عمر (اما نحن فنکبر)، ابن عمر و انس نیز در حال حج بودند.
دوم: الله عزوجل می فرماید:(( وَیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَعْلُومَاتٍ )) ((و الله را در روزهای معین یاد کنید))، و روزهای معین همان: ده روز اول ذی الحجه است، و الله عزوجل می فرماید: (( وَاذْکُرُوا اللَّهَ فِی أَیَّامٍ مَعْدُودَات)) ((والله را در روزهای شمرده و معین یاد آور شوید))، (وایام معدودات) همان: ایام تشریق است، و این (دو آیه) عموم را می رسانند، که تکبیر چه قبل از نماز و چه بعد از آن، یا در بامداد یا شبانگاه، هر کدام از اینها مشروع و صحیح است. اما تکبیر روز عرفه به بعد، متاکد است، وبخصوص روز عید قربان، و در این باب مجال باز است. والله تعالی داناتر است.

چگونگی تکبیر:
در مورد صفت تکبیر از رسول الله صلى الله علیه وسلم روایتی وارد نشده اما از صحابه ایشان رضی الله عنهم تکبیر به چند صورت روایت شده است:
صفت اول: (الله أکبر، الله أکبر، الله أکبر کبیرا).
امام بیهقی در الکبری (۳/۳۱۶) و در فضائل الأعمال (۲۲۷) از عبدالرزاق از معمر از عاصم از ابی عثمان النهدی از سلمان فارسی رضی الله عنه روایت کرده که اینگونه تکبیر می گفت: الله أکبر، الله أکبر، الله أکبر کبیرا.
واین اسناد صحیح است، وحافظ ابن حجر در فتح اباری (۲/۴۶۲) سند آن را صحیح دانسته است.
صفت دوم: (الله أکبر، الله أکبر، لا إله إلا الله، والله أکبر، ألله أکبر، ولله الحمد).
ابن ابی شیبه در کتابش المصنف (۵۶۳۳) از ابی الاحوص از ابو اسحاق از اسود از ابن مسعود رضی الله عنه رایت کرده که از نماز صبح روز عرفه تا نماز عصر روز عید قربان اینگونه می گفت: الله أکبر، الله أکبر، لا إله إلا الله، والله أکبر، ألله أکبر، ولله الحمد.
و این اسناد نیزصحیح است.
صفت سوم: (الله أکبر کبیرا، الله أکبر کبیرا، الله أکبر وأجل، الله أکبر لله الحمد).
ابن ابی شیبه در المصنف خود (۵۶۴۶) از یحیی بن سعید القطان از ابی بکار از عکرمه از ابن عباس روایت می کند که از نماز صبح روز عرفه تا آخرین روز از ایام تشریق تکبیر می گفت: الله أکبر کبیرا، الله أکبر کبیرا، الله أکبر وأجل، الله أکبر لله الحمد (در آخرین روز از ایام تشریق) بعد از نماز مغرب تکبیر نمی گفت.

این بود آنچه از صحابه رضی الله عنهم در این مسأله ثابت شده و من بر آنها اطلاع پیدا کردم.
پس شایسته است که در این ده روز انسان زیاد تکبیر بگوید، و وقتی که خود را به این صیغه های تکبیری که از صحابه روایت شده ملزم نمود بهتر و کاملتر است؛ زیرا ظن غالب بر این است که آنها این صیغه ها را از رسول الله صلى الله علیه وسلم گرفته اند.