تدبر در قرآن

تفسیر آیه ۱۴۸ سوره الاعراف

أعوذ بالله من الشیطان الرجیــــم
بِسْــمِ اللهِ الـرَّحـْمـــنِ الـرَّحِـیــمِ

{وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوسَى مِن بَعْدِهِ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلاً جَسَداً لَّهُ خُوَارٌ أَلَمْ یَرَوْاْ أَنَّهُ لاَ یُکَلِّمُهُمْ وَلاَ یَهْدِیهِمْ سَبِیلاً اتَّخَذُوهُ وَکَانُواْ ظَالِمِینَ} ‏(۱۴۸).

«و قوم‌ موسی‌ پس‌ از او» یعنی‌: پس‌ از رفتنش‌ به‌ کوه‌ طور «از زیورهای ‌خود» یعنی‌: از زیورهایی‌ که‌ در شب‌ گریز خود، از مصریان‌ به‌ عاریت‌ گرفته‌ بودند «مجسمه‌ گوساله‌ای‌ برای‌ خود ساختند» یعنی‌: تمثالی‌ از گوساله‌ کامل‌ بی‌ روحی ‌«که‌ صدای‌ گاو داشت» آن‌گاه‌ این‌ گوساله‌ را به‌ خدایی‌ گرفتند. شایان‌ ذکر است‌ که‌ گاوپرستی‌ عادتی‌ از عادات‌ قوم‌ فرعون‌ بود. خوار: صدای‌ گاو است، چون‌ بانگ‌ برکشد.

روایت‌ شده‌است‌ که‌ موسی‌ با قوم‌ خود وعده‌ گذاشت‌ که‌ به‌ مدت‌ سی‌ شب‌ به‌ طور برود و پس‌ از آن، از میعادگاه‌ برگردد. اما چون‌ مأمور شد که‌ ده‌ شب‌ دیگر را بر آن‌ مدت‌ بیفزاید، نتوانست‌ سر قرار معین‌ به‌میان‌ قومش‌ بازگردد. دراین‌ هنگام ‌«سامری» که‌ بنی‌اسرائیل‌ از وی‌ حرف‌شنوی‌ داشتند، به‌ آنان‌ گفت‌: با شما زیوراتی‌ از کسان‌ فرعون‌ است‌ که‌ آنها را به‌ عاریت‌ گرفته‌ بودید تا خود را در مراسم‌ عید بیارایید و اکنون‌ که‌ خداوند کسان‌ او را غرق‌ کرده، آن‌ زیورات‌ را نزد من‌ آورید. بنی‌اسرائیل‌ از وی‌ اطاعت‌ کرده‌ زیورات‌ را به‌ وی‌ سپردند و او از آنها تمثال‌ گوساله‌ای‌ ساخت، سپس‌ مشتی‌ از خاکی‌ را که‌ از نقش‌ سم‌ اسب‌ جبرئیل علیه السلام برگرفته‌ بود، در آن‌ افگند و در نتیجه، آن‌ تمثال‌ آواز گاو برداشت‌. «آیا ندیدندکه‌ آن‌ گوساله‌ با آنان‌ هیچ‌ سخن‌ نمی‌گوید» چه‌ رسد به‌ این‌که‌ قادر به‌ جلب‌ منفعت‌ یا دفع‌ مضرتی‌ از آنان‌ باشد «و هیچ‌ راهی‌ بدانها نمی‌نمایاند؟» یعنی‌: آیا ندیدند که‌آنان‌ را به‌ هیچ‌ راه‌ خیر حسی‌ یا معنوی‌ای‌ دلالت‌ و راهنمایی‌ نمی‌کند؟ پس‌ چگونه ‌او را بر کسی‌ ترجیح‌ می‌دهند که‌ اگر تمام‌ دریاها مرکب‌ گردند تا کلماتش‌ را بنویسند، قبل‌ از آن‌که‌ کلمات‌ وی‌ به‌پایان‌ آید، آب‌ دریاها تمام‌ می‌شود و هم‌اوست‌ که‌ خلق‌ را به ‌سوی‌ حق‌ هدایت‌ کرده‌است‌؟ «آن» گوساله‌ «را گرفتند» به‌ خدایی‌ و پرستش‌ «در حالی‌ که‌ ستمکار بودند» بر نفس‌ خود به‌ این‌ کار.یا ستمکار بودند در همه‌ چیز. و چه‌ ستمی‌ از شرک‌ بزرگتر است‌؟

مقاله پیشنهادی

فضیلت سفارش به قرآن

عَنْ طَلْحَهَ ابْنِ مُصَرِّفٍ قَالَ: سَأَلْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ أَبِی أَوْفَى: آوْصَى النَّبِیُّ صلی الله …