فقه

۱- برای کسی‌که نیت حج یا عمره دارد جایز نیست بدون احرام از مواقیت بگذرد. و هرکس بدون احرام از آن‌ها گذر کند، باید بازگشته و از مواقیت احرام بندد. ۲- کسی‌که از میقات بگذرد و نیت حج یا عمره نداشته باشد و پس از گذشتن از مواقیت نیت حج یا عمره کند، از هرجا که نیت کرده احرام می‌‌بندد. …

مواقیت دو بخش هستند: بخش اول: مواقیت زمانی: که عبارتند از ماه‌‌های حج؛ یعنی: شوال، ذوالقعده و ذی‌‌الحجه؛ و عمره را می‌‌توان در هر زمانی انجام داد. احرام برای حج با فرارسیدن اول شوال آغاز می‌‌شود و پایان وقت احرام برای آن، قبل از طلوع فجر شب عید قربان می‌‌باشد. تمام اعمال و مناسک حج با غروب خورشید در روز …

مواقیت: جمع میقات است و عبارت است از مکان عبادت و زمان آن. حکمت تعیین مواقیت از آنجا که بیت‌‌‌‌الله‌‌الحرام از جایگاه والا و بزرگی برخوردار است، الله متعال برای آن محدوده‌‌ای مشخص کرده است چنان‌‌که مکه چون دژی برای آن و حرم محدوده آن می‌‌باشد. و برای این حرم، حد و مرزهایی را تعیین کرده است که همان مواقیت …

جایز نیست مشرک وارد مسجد الحرام شود. و هرکس او را وارد مسجد الحرام کند، گنه‌‌کار است و باید توبه کند و مشرک را از مسجد بیرون کند؛ اما وارد شدن مشرک به مساجد دیگر با در نظر داشتن مصلحت شرعی چون امید اسلام آوردن و هدایت وی جایز است. ۱- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِکُونَ نَجَسٞ …

۱- اگر کودکی برای حج احرام ببندد، حج وی نافله محسوب شده و صحیح است. هرچند کودکی مُمَیز و تصرفات وی همچون زنان و مردان بالغ باشد. اما اگر خردسال باشد، «ولیِ» وی از جانب او احرام می‌‌بندد و طواف نموده و سعی بین صفا و مروه را انجام داده و از طرف او رمی جمرات را نیز انجام می‌‌دهد. …

برای زنی که دوره‌‌ی عادت ماهیانه یا خونریزی بعد از زایمان (نفاس) را سپری می‌‌کند، جایز است غسل کند و برای حج یا عمره احرام ببندد و بر احرام خود باقی بماند و مناسک حج را انجام دهد. اما طواف بیت‌‌الله نکند تا اینکه پاک شود، بعد غسل کند و مناسک را کامل کند. سپس از احرام خارج شود. اما …

برای مسلمانی که خود حج کرده جایز است به نیابت از دیگری حج کند. و نیز جایز است که به نیابت از دیگری از قبیل مرده، ناتوان، مرد یا زن، عمره به جای آورد. و کسی‌که از نظر جسمی توانایی ادای مناسک حج را نداشته باشد می‌‌تواند کسی را به نیابت از خود برای حج یا عمره‌‌ی نافله، با پرداخت …

۱- یکی از شرط‌‌های واجب شدن حج بر زنان، وجود مَحرمی مانند همسر، پدر، برادر، فرزند یا… می‌‌باشد. اما اگر محرم از حج همراه زن خودداری کند، حج بر زن واجب نیست. و اگر بدون محرم حج کند، گنه‌‌کار است و باید توبه و استغفار کند اما حج وی صحیح است. ۲- برای زن جایز نیست که به هدف حج …

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «تَابِعُوا بَیْنَ الحَجِّ وَالعُمْرَهِ، فَإِنَّهُمَا یَنْفِیَانِ الفَقْرَ وَالذُّنُوبَ کَمَا یَنْفِی الکِیرُ خَبَثَ الحَدِیدِ، وَالذَّهَبِ، وَالفِضَّهِ، وَلَیْسَ لِلْحَجَّهِ المَبْرُورَهِ ثَوَابٌ إِلَّا الجَنَّهُ».[۱] از ابن مسعود رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «پی در پی به حج و عمره بروید؛ زیرا حج و …

۱- عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه قَالَ: سُئِلَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم أَیُّ الأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «إِیمَانٌ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ» قِیلَ: ثُمَّ مَاذَا؟ قَالَ: «جِهَادٌ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» قِیلَ: ثُمَّ مَاذَا؟ قَالَ: «حَجٌّ مَبْرُورٌ».[۱] ابوهریره رضی الله عنه می‌‌گوید: از پیامبر صلی الله علیه وسلم سوال شد، برترین اعمال کدام است؟ فرمود: «ایمان به الله و رسولش». گفته شد: …

حج بر کسی‌که قادر به ادای آن باشد، واجب است. یعنی کسی‌که از جسمی سالم برخوردار باشد و توانایی سفر دارد و برای ادای حج و بازگشت، توشه‌‌ی کافی و وسیله‌‌ی لازم را در اختیار داشته باشد. البته پس از پرداختن قرض‌‌هایی که وقت پرداخت آن‌ها فرا رسیده است و نفقات شرعی که در برابر خانواده بر عهده‌‌ی اوست. بنابراین …

حج رکن پنجم از ارکان اسلام است. و بر هر مسلمان آزاد، بالغ، عاقل و توانا به محض فراهم شدن شرایط آن یک‌‌بار در تمام عمر واجب است. حج در سال نهم هجری فرض شد. رسول الله صلی الله علیه وسلم یک حج به جای آورد و آن حجه‌‌الوداع بود. ۱- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَیۡتِ مَنِ …

۱- حج نمودِ عملیِ برادری و وحدت اسلامی می‌‌باشد. چنان‌‌که افراد مختلف با جنسیت‌‌ها و رنگ‌‌ها و زبان‌‌ها و سرزمین‌‌ها و طبقات متفاوت را کنار هم جمع می‌‌کند. و این‌گونه حقیقت عبودیت و بندگی و برادری را به نمایش می‌‌گذارد. تمام حجاج با یک لباس به یک قبله روی می‌‌آورند و تنها یک اله و معبود را عبادت می‌‌کنند. ۲- …

الله متعال بیت‌‌الحرام را بزرگ داشته و مسجدالحرام را حیاط آن قرار داده است. و مکه را حیاط مسجدالحرام و حرم را حیاط مکه و مواقیت را حیاط حرم و جزیره‌‌العرب را حیاط مواقیت قرار داده است. همه این‌ها برای بزرگداشت و گرامی‌‌داشت بیت‌‌الحرام می‌‌باشد. الله متعال می‌‌فرماید: ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَیۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِینَ٩۶ فِیهِ ءَایَٰتُۢ …

تمام مسجدالحرام حرم است. و بزرگ‌ترین مسجد دنیا می‌‌باشد. الله متعال کعبه را به عنوان اولین خانه‌‌ای که در زمین برای مردم ایجاد شد، در مسجدالحرام قرار داد. و آن ‌‌را قبله‌‌ی تمام مساجد دنیا از هر سو تعیین کرد و مبارک و سبب هدایت انسان‌‌ها قرار داد. نماز در مسجد کعبه و تمام مساجد واقع در حرم، برتر است …

حج: عبادتی است برای الله متعال به قصد مکه در وقت مشخص و برای ادای مناسکی مشخص. حدود حرم مکه از سمت غرب: تا شمیسی (حدیبیه) می‌‌باشد، از مسیر جده ۲۲ کیلومتر تا مسجدالحرام فاصله دارد. از سمت شرق: تا ضفه وادی عُرَنه غربی می‌‌باشد. که ۱۵ کیلومتر با مسجدالحرام فاصله دارد. و راه طائف از آن می‌‌گذرد. و از …

کسی‌که در رمضان اعتکاف می‌کند یا در ده روز آخر آن به اعتکاف می‌‌نشیند اما توانایی به پایان رساندن آن‌‌ را نداشته باشد، سنت است که قضایی آن ‌‌را به جای آورد.  

اعتکاف در هر زمان، به هر مدتی، یک شب یا یک روز یا هرچند روزی جایز است. ۱- عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رضی الله عنه أَنَّهُ قَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی نَذَرْتُ فِی الجَاهِلِیَّهِ أَنْ أَعْتَکِفَ لَیْلَهً فِی المَسْجِدِ الحَرَامِ، فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ج: «أَوْفِ نَذْرَکَ فَاعْتَکَفَ لَیْلَهً».[۱] از عمر بن خطاب رضی الله عنه روایت است که گفت: ای رسول …

گاهی خوابیدن در مسجد برای کسی‌که چاره‌‌ای جز این ندارد مانند کسی‌که غریب است و فقیری که جایی برای سکونت ندارد، جایز است. اما اینکه مسجد محل خواب قرار گیرد جز برای معتکف جایز نیست. و سنت این است که معتکف بخشی از مسجد را مشخص کند و در آن به ذکر و عبادت، خشوع و لذت مناجات با پروردگارش …

اعتکاف با خروج بیهوده از مسجد، آمیزش با همسر، ارتداد و مستی باطل می‌‌شود. الله متعال می‌‌فرماید: ﴿وَلَا تُبَٰشِرُوهُنَّ وَأَنتُمۡ عَٰکِفُونَ فِی ٱلۡمَسَٰجِدِۗ تِلۡکَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَقۡرَبُوهَاۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ ٱللَّهُ ءَایَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ یَتَّقُونَ﴾ [البقره: ۱۸۷] «و در حالی ‌که در مساجد معتکف هستید با زنان آمیزش نکنید. این مرزهای [احکامِ] الهی است؛ پس به آن‌ها نزدیک نشوید. الله …

برترین وقت‌‌ها برای اعتکاف، اعتکاف ده روز آخر رمضان می‌‌باشد. و اگر بخشی از آن ‌‌را به اعتکاف بنشیند، اشکالی ندارد مگر اینکه اعتکاف این ده روز را نذر کرده باشد. عَنْ عَائِشَهَ رضی الله عنها أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم کَانَ یَعْتَکِفُ العَشْرَ الأَوَاخِرَ مِنْ رَمَضَانَ حَتَّى تَوَفَّاهُ اللَّهُ، ثُمَّ اعْتَکَفَ أَزْوَاجُهُ مِنْ بَعْدِهِ.[۱] از ام‌‌المومنین عایشه رضی …

۱- سنت این است که معتکف در انجام انواع عبادت‌‌ها تلاش کند. مانند: تلاوت قرآن، ذکر، دعا، طلب مغفرت، نمازهای نافله، تهجد، دوری از گفتار و کردار بیهوده، حضور قلبی در پیشگاه الله متعال و گریه و زاری به درگاه او تعالی. ۲- برای معتکف جایز است که برای اموری از مسجد خارج شود. اموری چون: قضای حاجت، وضو، نماز …

۱- کسی‌که برای زمانی مشخص نیت اعتکاف می‌‌کند، قبل از شب اول و قبل از غروب خورشید، وارد محل اعتکاف می‌‌شود و بعد از غروب خورشید روز آخر از آن خارج می‌‌شود. به عنوان مثال نیت می‌‌کند: نذر می‌‌کنم که یک هفته از ماه رمضان را اعتکاف کنم. ۲- اگر کسی بخواهد ده روز آخر رمضان را اعتکاف کند، قبل …

هرکس برای نماز یا اعتکاف در یکی از مساجد سه‌‌گانه نذر کند، بر او واجب است که این نذر را ادا کند. و کسی‌که برای نماز یا اعتکاف در مساجد دیگر نذر می‌‌کند، حتما لازم نیست که در همان مسجد تعیین شده نذرش را به جای آورد مگر به دلیل مزیت شرعی؛ بنابراین می‌‌تواند در هر مسجدی که خواست، نذر، …

برترین مساجد، مسجد‌‌الحرام است. دو رکعت نماز در آن از صد هزار نماز برتر است؛ پس از مسجد‌‌الحرام، مسجد‌‌النبی در مرتبه دوم قرار دارد و نماز در آن برتر است از هزار نماز در مساجد دیگر جز مسجد‌‌الحرام؛ و مسجد‌‌الاقصی در مرتبه سوم می‌‌باشد که نماز در آن برابر است با ۲۵۰ نماز؛ پس از این سه مسجد، مساجد دیگر …

برای زن همچون مرد جایز است که در مسجد اعتکاف کند و تفاوتی نمی‌کند پاک باشد یا مستحاضه، اما شایسته است مراقب باشد تا مسجد آلوده به خونِ استحاضه نشود. اجازه‌‌ی «ولیِ» زن برای اعتکاف او شرط است. تا اینکه در اعتکاف وی، فتنه‌‌ای متوجه او یا دیگران نباشد. و باید در مکانی مخصوص زنان در مسجد، به اعتکاف بنشینند.

اسلام؛ نیت اعتکاف؛ در مسجدی باشد که نماز جماعت در آن اقامه می‌‌شود؛ افضل آن است که همراه روزه باشد.

اعتکاف در هر زمانی سنت است. بدون روزه صحیح است و با نذر کردن واجب می‌‌باشد. اعتکاف در رمضان سنت است و فضیلت و تاکید آن در ده روز آخر رمضان بیش‌تر است. و این تاکید و فضیلت برای جستجوی شب قدر می‌‌باشد. اعتکاف در مسجد‌‌الحرام یا مسجد‌‌النبی یا مسجد‌‌الاقصی بهتر از اعتکاف در مساجد دیگر است. اگر شخصی نیت …

درحقیقت اعتکاف عبارت است از به حبس کشیدن نفس برای عبادت الله متعال و اُنس گرفتن با آن؛ قطع روابط با مردم و به خلوت بردن قلب از هر آنچه مانع ذکر الله می‌‌شود.

عبارت است از حضور در مسجد برای عبادت الله متعال به روشی مخصوص برای مرد یا زن.

کسی‌که روزه نافله بگیرد، اما به هر دلیلی نیاز به افطار و قطع روزه پیدا کند، می‌‌تواند روزه‌‌‌‌اش را قطع کند و قضایی این روز بر وی لازم نیست. و البته شایسته نیست که روزه‌‌ی نفل را جز به دلیل غرض صحیح قطع کند. و می‌‌توان روزه‌‌ی نافله را با نیتِ روز گرفت. عَنْ عَائِشَهَ أُمِّ الْمُؤْمِنِینَ رضی الله عنها …

کسی‌که قضایی روزهایی از رمضان بر عهده‌‌ی اوست، اگر قبل از به جای آوردن قضایی روزه‌‌ی رمضان، شش روز از شوال را روزه بگیرد، به ثواب مذکور برای این شش روز دست نمی‌‌یابد. بلکه بر او لازم است که روزه‌‌ی واجب را بر روزه‌‌ی نافله مقدم داشته و ابتدا روزه‌‌ی رمضان را کامل کند و به دنبال آن شش روز …

۱- روزه گرفتن روز عید فطر، عید قربان، روزه‌‌ی یوم‌‌الشک، سی‌‌ام شعبان (چون قصد احتیاط برای ماه رمضان داشته باشد)، ایام التشریق مگر در عوض دَم متعه (خونی که در حج تمتع واجب می‌شود) و قِران (خونی که در حج قِران واجب می‌شود)؛ و روزه‌‌ی تمام عمر نیز حرام است. ۲- اینکه از میان ماه‌‌ها فقط ماه رجب را به …

روزه گرفتن روز شنبه و یک‌‌شنبه مستحب است؛ زیرا این دو روز، عیدهای مشرکان هستند و روزه گرفتن این دو روز در واقع مخالفت با آن‌ها می‌‌باشد.

روزه‌‌ی نافله به هشت قسمت تقسیم می‌‌شود که عبارتند از: ۱- بهترین روزه در میان روزه‌‌های نفل، روزه‌‌ی داود علیه‌‌السلام است. چنان‌‌که یک روز در میان روزه می‌‌گرفت. ۲- بعد از ماه رمضان بهترین روزها برای روزه گرفتن ماه محرم است. و روز نهم و دهم محرم از تاکید بیش‌تری برخوردار است. روزه دهم محرم موجب بخشش گناهان سال گذشته …

روزه‌‌ی نافله‌‌ی مشروع چهار نوع می‌‌باشد: ۱- روزه‌‌ای که با تکرار روزها تکرار می‌‌شود. مانند: یک روز در میان روزه گرفتن. ۲- روزه‌‌ای که با تکرار هفته‌‌ها، تکرار می‌‌گردد. مانند: روزه‌‌ی روز دوشنبه. ۳- روزه‌‌ای که با تکرار ماه‌‌ها تکرار می‌‌گردد. مانند: روزه‌‌ی سه روز در ماه. ۴- روزه‌‌ای که با تکرار سال‌‌ها تکرار می‌‌گردد. مانند: روزه‌‌ی روز عرفه، دهم …

که خود بر دو نوع است. روزه‌‌های مطلق و مقید که برخی تاکید بیش‌تری دارند. روزه‌‌ی نافله نه تنها پاداش بزرگی دارد و موجب افزایش اجر و پاداش است، بلکه نقص و کوتاهیِ احتمالی در روزه‌‌ی واجب را جبران می‌‌کند. و از طرفی برای قلب و بدن سودمند است. و در پایان روزه شادی و پاداش به دنبال دارد. و …

روزه‌‌های مشروع به دو دسته تقسیم می‌‌شوند: روزه‌‌های واجب: مانند روزه‌‌های ماه رمضان، روزه‌‌ی نذر، روزه‌‌ی کفاره سوگند، روزه‌‌ی قتل غیر عمد، روزه‌‌ی کفاره‌‌ ظهار و روزه‌‌ی کفاره‌‌ی جماع در روز رمضان.

روزه‌‌ی نفل رسول الله صلی الله علیه وسلم به سه گونه بوده است: الف) روزه‌‌ای که رسول الله صلی الله علیه وسلم به آن تشویق نموده و بر آن مداومت داشت. مانند: روزه‌‌ی سه روز از هر ماه، روزه‌‌ی دهم محرم. ب) روزه‌‌ای که به آن تشویق نموده و بیش‌ترین روزها بعد از رمضان را شامل می‌‌شود. مانند: روزه در …

روزه‌‌ی رسول الله: ۱- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضی الله عنهما قَالَ: «مَا صَامَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم شَهْرًا کَامِلًا قَطُّ غَیْرَ رَمَضَانَ، وَیَصُومُ حَتَّى یَقُولَ القَائِلُ: لاَ وَاللَّهِ لاَ یُفْطِرُ، وَیُفْطِرُ حَتَّى یَقُولَ القَائِلُ: لاَ وَاللَّهِ لاَ یَصُومُ.[۱] ابن عباس رضی الله عنهما می‌‌گوید: جز رمضان، رسول الله صلی الله علیه وسلم هیچ ماهی را به‌‌طور کامل روزه نمی‌‌گرفت. …

شب قدر بهتر از هزار ماه است که برابر است با ۸۳ سال و ۴ ماه؛ و این از ویژگی‌‌های این امت است. زنده داشتن این شب با عبادت و ذکر و استغفار و دعای زیاد، مستحب است. ۱- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِی لَیۡلَهِ ٱلۡقَدۡرِ١ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا لَیۡلَهُ ٱلۡقَدۡرِ٢ لَیۡلَهُ ٱلۡقَدۡرِ خَیۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ٣ تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَهُ …

شب قدر، شبی با قدر و منزلت والاست. در این شب مبارک هرگونه کار حکیمانه‌‌ای بیان و مقرر گشته است. در این شب روزی و اَجل و اوضاع و احوال سال جاری مشخص و مقدر می‌‌شود. شب قدر در یکی از شب‌های فرد ده‌‌گانه‌‌ پایانی رمضان است و شب بیست و هفتم تاکید بیش‌تری دارد. الله متعال شب قدر را …

ماه رمضان بهترین ماه‌‌هاست. و ده شب پایانی رمضان، برتر از شب‌های ده روز اول ذی‌‌الحجه می‌‌باشند؛ زیرا در این شب‌ها، شب قدر نهفته است. و روزهای ده روز اول ذی‌‌الحجه برتر از روزهای ده روز آخر رمضان می‌‌باشند؛ زیرا در آن‌ها عید قربان قرار دارد. و روز جمعه بهترین روزهای هفته است. و روز عید قربان بهترین روز سال …

۱- سنت است که روزه‌‌دار سحری کند؛ زیرا در سحری برکت است. و سنت است سحری را تا قبل از اذان صبح به تاخیر بیندازد و بهترین سحری مومن خرماست. از برکات سحری، نیرو گرفتن برای اطاعت از الله و عبادت او تعالی می‌‌باشد. و نیز باعث بیدار شدن به هنگام سحر می‌‌شود که وقت استغفار و دعا و آماده …

۱- کسی‌که بمیرد و به جای آوردن قضایی روزه رمضان بر عهده او باشد، اگر در این زمینه معذور بوده، مثلا بیمار بوده یا عذر دیگری داشته است، به جای آوردن قضایی روزهایی که بنا بر عذر نتوانسته در رمضان روزه بگیرد، از جانب او لازم نیست و نیازی به غذا دادن به فقیران در برابر این روزها نیست. و …