سیره صحابه

غزوه‌ی ذات الرِّقَاع بعد از غزوه‌ی خیبر رخ داد، و بدین نام نامیده شد چون به خاطر نداشتن کفش، به دور پاهایشان پارچه پیچیده بودند. سبب این غزوه این بود که به رسول الله ص خبر رسید که گروه‌هایی از غَطَفان قصد حمله به مدینه را دارند، و رسول الله ص با ۴۰۰ نفر از یارانشان به سوی آنان حرکت …

رسول الله ص یهود را از خیبر بیرون نکردند، به شرط اینکه رسیدگی به نخلستان‌های آنجا را به عهده بگیرند و نیمی از ثمر آن را برای خود بردارند و نیمی دیگر برای مسلمانان باشد. آنان تا دوران خلافت عمر بن الخطابس در آنجا ماندند تا اینکه یکی از مسلمانان را کشتند. عمرس از آنان خواست که قاتل را تحویل …

وقتی رسول الله ص کارشان در خیبربه پایان رسید، زینب بنت حارث یهودی گوسفندی کباب شده ومسموم را برای رسول الله ص آورد. رسول الله ص به یارانش فرمودند که از خوردن این گوشت دست بکشید زیرا مسموم است، واین وقتی بود که عده‌ای از آن‌ها از آن خورده بودند. به خاطر این سم بِشْر بن بَرَاء بن مَعْرورس از …

قبل از تسلیم شدن خیبر و صلح طرفین، صَفِیّه بنت حُیَیّ بن اَخْطَب ودیگران اسیر شدند، رسول الله ص اسلام را بر صَفِیّه عرضه کردند و مسلمان شد. وقتی صَفِیّهل مسلمان شد رسول الله ص او را آزاد کردند و با او ازدواج نمودند، و مهریه‌ی ایشان را آزادیشان قرار دادند. و بدین صورت صَفِیّهل جزو امهات المؤمنین گردید.

رسول الله ص در خیبر بودند که مهاجرین حبشه و در رأس آنان جعفر بن أبی طالبس از راه رسیدند، و رسول الله ص با آمدن آنان بسیار خوشحال شدند. رسول الله ص فرمودند: “نمی‌دانم به کدامیک بیشتر خوشحال شوم. به فتح خیبر یابه آمدن جعفر”. (روایت حاکم، وحدیث حسن است) همچنین وقتی ایشان ج در خیبر بودند اشعریها که …

مسلمانان با فتح خیبر ثروتمند شدند، عبد الله بن عمرب می‌گوید: “سیر نشدیم تا اینکه خیبر را فتح کردیم”. (روایت بخاری) امام بخاری از عایشهل روایت می‌کند که: “وقتی خیبر فتح شد گفتیم: اکنون از خرما سیر می‌شویم”.

زُبَیْر بن عَوَّام، علی بن أبی طالب، أبو دُجَانه، سَلَمَه بن الأَکْوَع ودیگر صحابه رضی الله عنهم جانفشانی‌های زیادی کردند. علی بن أبی طالبس، قهرمان یهود مَرْحَب یهودی را به قتل رساند. زُبَیْر نیز یاسر برادر مَرْحَب را کشت وبیش از نیمی از خیبر فتح گردید. (۱۳۱) غزوه خَیْبر ۴ (مذاکره): وقتی یهود خیبر در هلاکت خود به یقین رسیدند …

رسول الله ص با لشکرشان به سوی خیبر حرکت کردند، وقتی به خیبر رسیدند یهودیان خیبر آن‌ها را دیدند و ترسیدند. قلعه‌هایشان را بستند و فریاد می‌زدند: محمد ولشکرش. وقتی رسول الله ص ترسشان را دیدند فریاد زدند: “الله أکبر، خیبر ویران گردید. ما وقتی به سرزمین قومی وارد شویم آنروز برای آن قوم، بامداد بدی خواهد بود. محاصره‌ی خیبر …

در محرم سال ۷ هجری غزوه‌ی معروف خیبر اتفاق افتاد. در خیبر کسی جز یهود سکونت نداشت. خیبر مرکز تصمیم گیری علیه مسلمانان بود. یهودیان خیبر کسانی بودند که در غزوه‌ی احزاب، گروه‌ها را برای جنگ با مدینه جمع کردند و آنان را علیه مسلمانان شوراندند. خیبر در حقیقت محل فتنه انگیزی علیه مسلمانان بود. الله عزوجل در قرآن کریم …

رسول الله ص به همراه ۵۰۰ نفر از یارانشان خارج شد، که ناگهان دیدند که سَلَمَه بن الأَکْوَعس همه‌ی شتران را برگردانده است. و ابو قَتَاده حارث بن رِبْعیس سوارکار پیامبر ص به عبد الرحمن بن عُیَیْنه رسید و او را به قتل رساند. رسول الله ص فرمود: “امروز بهترین سوارکارمان ابو قَتَاده وبهترین پیاده نظاممان سَلَمَه است”. روایت مسلم …

سه روز پیش از غزوه‌ی خیبر غزوه‌ی ذی قَرَد اتفاق افتاد که به غزوه‌ی غابه نیز معروف است، و قهرمان این غزوه سَلَمَه بن الأَکْوَعس بود. سبب این غزوه این بود که عبد الرحمن بن عُیَیْنه بن حصن و همراهانش به اطراف مدینه حمله کرد و ۲۰ شتر پیامبر ص را گرفت و یکی از مسلمانان را کشت و فرار …

همچنین رسول الله ص عبد الله بن حُذافهس را با نامه‌ای به سوی کسری پادشاه فارس فرستادند و او را به اسلام دعوت نمودند، اما او خشمگین شد و نامه‌ی پیامبر ص را پاره کرد. حاطِب بن أبی بَلْتَعَهس نیز با نامه‌ای به سوی مُقَوْقِس پادشاه مصر فرستاده شد، اما این پادشاه نیز مسلمان نشد. سَلیم بن عَمرو العامریس نیز …

پس ازصلح حُدَیْبِیَه وقتی که اوضاع استقرار یافت، رسول الله ص فرصت را مناسب دیدند که دعوت خود را به خارج از محدوده‌ی جزیره العرب گسترش دهد. رسول الله ص برای پادشاهان عرب و عجم نامه‌هایی فرستادند، و آنان را به سوی اسلام دعوت کردند. انسس می‌گوید: رسول الله ص به سوی کسری، قیصر، نَجاشی و هر پادشاهی نامه نوشتند، …

چرا صلح حُدَیْبِیَه بزرگترین پیروزی برای اسلام است؟ از بعثت رسول الله ص تا صلح حُدَیْبِیَه در سال ۶ هجری که ۱۹ سال است، تعداد لشکر ایشان ۱۴۰۰ نفر بود. اما از صلح حُدَیْبِیَه در سال ۶ هجری تا فتح مکه در سال ۸ هجری که دو سال بیش نیست تعداد لشکر پیامبر ص در فتح مکه به ۱۰ هزار …

آنگاه رسول الله ص و همراهانش که ۱۴۰۰ نفر جنگجو بودند به مدینه بازگشتند. و در راه بازگشت به مدینه سوره‌ی فتح بر ایشان نازل شد. با نزول این سوره، رسول الله ص بسیار خوشحال شدند وفرمودند: “آیه‌ای بر من نازل شده که نزد من از همه‌ی دنیا محبوب‌تر است”. (روایت مسلم) الله عزوجل می‌فرماید: ﴿إِنَّا فَتَحۡنَا لَکَ فَتۡحٗا مُّبِینٗا١ …

سر مبارکشان را خِراش بن أُمَیِّهس تراشید. وقتی صحابه این را دیدند فهمیدند که کار تمام شده است. پس همه‌ی آنان رضی الله عنهم سر خود را تراشیده و از احرام به در آمدند. سپس رسول الله ص شترشان را سر بریدند، و صحابه نیز همین کار را کردند، و این همان عمره‌ی حُدَیْبِیَه مشهور است، که در آن پیمان …

بعد از اتمام مذاکره ورسیدن به توافق، رسول الله ص به یارانشان دستور دادند که با قربانی کردن شترها و تراشیدن موهایشان از احرام در آیند. صحابه از شدت خشم به خاطر عدم ورود به مکه برای ادای عمره، دستور پیامبر را برای خارج شدن از احرام را نادیده گرفته، و هیچکدام از احرام بیرون نیامد. سپس رسول الله ص …

وقتی قریشیان خبر بیعت اصحاب رسول الله ص را شنیدند، ترسیدند و به صلح روی آوردند. بدین سبب سُهَیل بن عمرو را فرستادند که با رسول الله ص مذاکره کند. پس از مذاکره، توافق بر این مسائل صورت گرفت: مسلمانان امسال بر گردند وبه مکه وارد نشوند، و به جای آن سال آینده بیایند، و ۳ روز را در مکه …

سپس رسول الله ص به جای عثمانس با خودشان بیعت کردند، و دست راستشان را بر دست چپشان گذاشتند و فرمودند: “این برای عثمان”. (روایت بخاری) و بدین ترتیب عثمانس به شرف این بیعت بزرگ رسید. انسس می‌گوید: دست رسول الله ص برای عثمان بهتر از دستان ما برای خودمان بود. (روایت ترمذی با سندی حسن)

در فضیلت کسانی که در این بیعت شرکت کرده‌اند احادیثی آمده است، از جمله: رسول الله ص فرمودند: “هر کس زیر درخت (حُدَیْبِیَه) بیعت کرد به بهشت وارد خواهد شد”. روایت ترمذی همچنین رسول الله ص فرمودند: “هیچکدام از کسانی که زیر درخت بیعت کردند به آتش وارد نخواهند شد”. (روایت احمد در مسند، با سندی صحیح) رسول الله ص …

تعداد افرادی که در بیعت رضوان حضور داشتند طبق راجح‌ترین روایت، ۱۴۰۰ نفر از بهترین اصحاب رسول الله ص از مهاجرین و انصار بودند. بعضی از آن‌ها با رسول الله ص بر مرگ بیعت کردند، و بعضی‌ها بر فرار نکردن از معرکه‌ی جنگ. و این بزرگترین بیعتی بود که در اسلام اتفاق افتاد. در فضیلت بیعت رضوان همین کافی است …

ابو سفیان به عثمانس خوش آمد گفت و از او استقبال کرد، وبه او گفت: نزد ما بمان تا اینکه تصمیم بگیریم. اما به رسول الله ص خبر رسید که عثمان به قتل رسیده است. با شنیدن این خبر رسول الله ص به یارانشان دستور دادند بیعت کنند. این بیعت زیر درختی صورت گرفت وبه بیعت رضوان معروف شد. این …

خبر آمدن رسول الله ص به مکه برای ادای عمره به قریشیان رسید. آن‌ها گفتند: “به خدا قسم بر ما وارد نخواهد شد”. آنان برای جلوگیری ااز ورود مسلمانان به مکه گردانی را به فرماندهی خالد بن الولید که هنوز مشرک بود، آماده کردند. در وقت نماز عصر رسول الله ص به منطقه‌ی عُسْفان رسیدند، که ناگهان گردان خالد بن …

رسول الله ص به همراه ۱۴۰۰ نفر از یارانشان از مدینه به سوی مکه حرکت کردند. واز همسرانشان نیز ام سلمه هند بنت أبی أمیهس با ایشان بود. در این سفر، رسول الله ص سلاحی را با خود حمل نکردند، مگر سلاحی که یک مسافر به همراه خود حمل می‌کند که عبارت بود از شمشیرهایی که در غلاف بودند. و …

در ذی القعده‌ی سال ۶ هجری رسول الله ص اعلام کردند که به عمره می‌روند، و به یارانشان خبر دادند خواب دیده‌اند که یشان و یارانشان در امنیت کامل و در حالیکه سرهایشان را تراشیده‌اند به مکه وارد می‌شوند. صحابه از این خبر بسیار خوشحال شدند، و برای همراهی ایشان آماده شدند. و رسول الله ص بادیه نشینانی را که …

رسول الله ص حملاتی را برای تأدیب قبائلی که در غزوه‌ی خندق شرکت کرده بودند انجام دادند، که در این راستا، چندین سَرِیّه را یکی پس از دیگری به سوی آن قبایل می‌فرستاد. در ربیع الأول سال ۶ هجری رسول الله ص برای غزوه‌ی بنی لِحیان خارج شدند، و به آنان حمله کردند و آنان را متفرق ساختند. در ربیع …

زخم سیدنا سَعْدس سر باز کرد، و به سبب آن از دنیا رفت. وقتی سَعْد بن مُعاذ از دنیا رفت رسول الله ص فرمودند: “عرش الله عزوجل از مرگ سَعْد بن مُعاذس به لرزه در آمد”. بعد از کفن کردن سَعْد بن مُعاذس، مردم او را به طرف قبرش حمل کردند، و فرشتگان نیز به همراه آنان او را حمل …

رسول الله ص دستور دادند مردان یهود که ۴۰۰ جنگجو بودند بسته شوند، ایشان تصمیم گیری در مورد آنان را به سَعْد بن مُعاذس – که رئیس قبیله اوس بود- واگذار کرد. سَعْد بن مُعاذ را که در غزوه‌ی خندق مجروح شده بود، سوار بر الاغی آوردند. رسول الله ص به او فرمودند: “حکم بنی قُرَیْظه را به تو سپردم”. …

رسول الله ص بعد از غزوه‌ی خندق یا احزاب به خانه اشان بازگشتند، در این زمان جبریل÷ نازل شد و به ایشان دستور داد بدون فوت وقت به جنگ یهود بنی قُرَیْظه برود. رسول الله ص مجدّدًا سلاحشان را پوشیدند و خارج شدند و به یارانش فرمود: “هرکس به الله و روز آخرت ایمان دارد نماز عصر را نخواند مگر …

در شوال سال ۵ هجری غزوه‌ی خندق اتفاق افتاد، که به غزوه‌ی احزاب نیز معروف است، وسبب آن این بود که یهودیان، اعراب را برای حمله به مدینه ترغیب کرده بودند. یهودیان ۱۰ هزار نفر از احزاب (گروه‌های) مختلف را گرد آورده و آنان را تشویق به حمله به مدینه کردند، و فرمانده‌ی کل این احزاب ابو سفیان صَخْر بن …

دو اتفاق بسیار مهم در غزوه‌ی بنی مُصْطَلِق افتاد: ایجاد فتنه میان مهاجرین وانصار. تهمت زدن به ام المؤمنین عایشهل در حادثه اِفْک. ابن سلول و منافقینی که به دور او جمع شده بودند، سعی کردند آبروی ام المؤمنین عایشهل را خدشه دار کنند، که این خود فتنه‌ی بزرگی بود. الله عزوجل از بالای هفت آسمان برائت ام المؤمنین عایشهل …

در بین اُسَرا جُوَیْرِیَه بنت حارث، دختر رئیش بنی مُصْطَلِق بود، رسول الله ص اسلام را بر او عرضه کردند و از او خواستند با ایشان ازدواج کند. جُوَیْرِیَهل نیز مسلمان شد و رسول الله ص با او ازدواج کردند. و با ازدواج رسول الله ص با جُوَیْرِیَه، صحابه همه‌ی اُسَرای بنی مُصْطَلِق را آزاد کردند، زیرا با این ازدواج …

در شعبان سال ۵ هجری غزوه‌ی بنی مُصْطَلِق رخ داد، که به غزوه‌ی مُرَیْسِیع نیز معروف است، علت این غزوه این بود که حارث بن أبی ضِرار افرادی را برای حمله به مدینه جمع کرده بود. رسول الله ص با ۷۰۰ نفر از یارانشان به آنان حمله کردند و جنگجویانشان را به قتل رساندند و زنان و کودکانشان را به …

زینب بنت جَحْشل با دیانت ترین، پرهیزگارترین، بخشنده‌ترین و نیکی کننده‌ترین زنها بود. عایشهل می‌گوید: هرگز زنی را در دینداری بهتر از زینب ندیدم. رسول الله ص به زنانشان فرمودند: “زودترین کسی که از بین شما به من می‌پیوندد کسی است که دستش طولانی‌تر باشد”. و مراد از طول دست در اینجا، بسیار صدقه دادن است، وزینب نیز اینگونه بود. …

رسول الله ص در سال ۴ هجری با زینب بنت جَحْشل ازدواج کردند. زینب همسر زید بن حارثه، فرزند خوانده‌ی پیامبر ص بودند، به امر الله زید او را طلاق داد سپس رسول الله ص با او ازدواج کردند. هدف از این ازدواج باطل کردن عادت فرزند خواندگی و از بین بردن این رسمِ جاهلیت بود. زینب تقریبا یک سال …

در شوال سال ۴ هجری رسول الله ص با ام سلمهل که نامش هند بنت أبی أمیه بن المُغَیره بود ازدواج کردند، این ازدواج بعد از انتهای عده‌ی ام سَلَمَه از شوهر اولش بود. ام سلمهل به عقل بالغ و رأی سدید معروف بود، و در سال ۶۱ هجری وفات یافت. از میان همسران رسول الله ص او آخرین کسی …

در شعبان سال ۴ هجری غزوه‌ی بدر دوم اتفاق افتاد که به خاطر عدم وقوع مبارزه در آن به بدر صغری معروف گشت. این غزوه، به غزوه‌ی بدر موعد نیز نامیده می‌شود. زیرا ابو سفیان در غزوه‌ی اُحُد به رسول الله ص وعده داد که سال آینده در بدر ملاقات و مبارزه می‌کنیم. رسول الله ص به همراه ۱۵۰۰ نفر …

در ربیع الأول سال ۴ هجری غزوه‌ی بنی نَضیر اتفاق افتاد، و این دومین غزوه‌ای بود که در آن مسلمانان با یهودیان می‌جنگیدند، وعلتش این بود که یهودیان می‌خواستند رسول الله ص را به قتل برسانند. رسول الله ص به آنان حمله، و آنان را در محل سکونتشان محاصره کردند. و الله عزوجل نیز رعب و وحشت را در دل‌هایشان …

در صفر سال ۴ هجری فاجعه‌ی بئر (چاه) مَعُونه یا سریه‌ی قُرَّاء اتفاق افتاد که در آن ۷۰ تن از صحابه که از انصار بودند شهید شدند، و سببش خیانت قبیله‌های رِعْل وذَکْوان وعُصَیَّه بود. فاجعه‌ی بئر مَعُونه از بزرگترین مصیبت‌ها بود، و بدین سبب رسول الله ص یک ماه کامل قبائلی را که به صحابه خیانت کرده بودند، نفرین …

در صفر سال ۴ هجری سریه‌ی رَجیع به وقوع پیوست که در آن ۱۰ تن از صحابه که بنی لِحیان به آنان خیانت کرده بودند کشته شدند. و این قضیه بسیار بر پیامبر ص دشوار آمد و بسیار اندوهگین شد.

در محرم سال ۴ هجری رسول الله ص عبد الله بن أُنَیْسس را برای کشتن خالد بن سفیان هُذَلی فرستاد که افراد زیادی را برای حمله به مدینه آماده کرده بود. عبد الله بن أُنَیْسس توانست خالد بن سفیان هذلی را به قتل برساند و با مرگش گروهی را که جمع کرده بود، متفرق شدند. وقتی عبد الله بن أُنَیْس …

در محرم سال ۴ هجری رسول الله ص ابو سَلَمهس را به همراه ۵۰ نفر فرستاد تا با طُلیحه بن خُویلد که گروهی را برای حمله به مدینه جمع کرده بود، مبارزه کند. وقتی ابو سلمهس از این سریه برگشت جراحتی را که در روز اُحُد برداشته بود سر باز کرد و بر اثر آن از دنیا رفت. رسول الله …

در نیمه‌ی شوال سال سوم هجری غزوه‌ی اُحُد اتفاق افتاد. این غزوه از سخت‌ترین غزواتی بود که بر رسول الله ص گذشت. در غزوه‌ی اُحُد دندان‌های پیشین رسول الله ص شکسته شدند، و کلاه خود در سر مبارکشان فرو رفت، اما الله عزوجل با نزول فرشتگان ایشان را حفظ نمودند. غزوه‌ی اُحُد امتحان بزرگی برای صحابه رضی الله عنهم در …

در رمضان آن سال رسول الله ص با زینب بنت خُزیمه الهِلالیه ازدواج کرد، که پس از ۲ یا ۳ از دنیا رفت.

در رمضان آن سال رسول الله ص با زینب بنت خُزیمه الهِلالیه ازدواج کرد، که پس از ۲ یا ۳ از دنیا رفت.