اقوال سلف صالح

شیخ ابو بصیر طرطوسی حفظه اللّٰه: “نگاهی به تمامی قهرمانان و بزرگان تاریخ بیندازید…خواهید دید که آنان قبل از آنکه در میدان شمشیر پیروز شوند،ابتداء در معرکهء ارزش ها و سلوک رفتاری فاتح(قلب ها)بوده اند…و اگر چنین نمی بود هرگز از زمره بزرگان و قهرمانان نمی بودند”.

حرمله بن یحیی می گوید: شافعی فرمود: «هر بار که گفتم: حدیث صحیحی از پیامبر صلی الله علیه وسلم خلاف قول من ثابت شده، پس حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم اولی تر است و از من تقلید نکنید». و ابو ولید بن ابی جارود می گوید: شافعی فرمود: «هرگاه حدیث صحیحی از رسول خدا صلی الله علیه وسلم ثابت …

امام محمد بن صالح العثیمین رحمه‌الله گوید: سلام به معنای دعای سلامتی و عافیت از هرگونه آفتی‌ست. لذا وقتی به کسی می‌گویید: «السلام علیک»، بدین معناست که دعا می‌کنید: الله متعال او را از هرگونه آفتی از قبیل: بیماری و جنون، و از شرارت و بدیِ مردم، و نیز از معاصی و بیماری‌های قلب و از آتش دوزخ، سلامت بدارد. …

ابن تیمیه رحمه الله می‌گوید: «هرآنکه صاحب علم است الزاما قادر به رساندن و بیان آن نیست، چرا که علم چیزی است و بیان آن چیزی دیگر، و مناظره با آن سومین مساله است و پاسخِ دلیل مخالفِ آن چهارمین مورد» [جواب الاعتراضات المصریه علی الفتیا الحمویه].

امام ابن القیم رحمه الله تعالی: علم شش مرتبه دارد: ۱- خوب پرسیدن ۲- خوب گوش دادن ۳- خوب فهمیدن ۴- حفظ ۵- آموزش دیگران ۶- و نتیجه و ثمره‌ی علم که عمل به آن و رعایت حدودش می‌باشد.

علامه ابن عثیمین رحمه الله: علم، پایه و اساس دعوت است. هرگز امکان ندارد یک دعوت به همان شیوه‌ای که الله عزوجل را خشنود می‌سازد انجام گیرد، مگر آنکه بر اساس علم باشد.

قال الإمام الشّافعیّ رحمه اللّه تعالى： « من تعلّم القرآن عظمت قیمته، و من تعلّم الفقه نبل مقداره، و من کتب الحدیث قویت حجّته، و من تعلّم الحساب جزل رأیه، و من تعلّم اللّغه رقّ طبعه، و من لم یصن نفسه، لم ینفعه علمه». امام شافعی رحمه الله تعالی فرمودند： « هرکس قرآن بیاموزد ارزش و قدر وی بالا می‌رود، …

یکی از اسباب هدایت، علم است. بنابراین هر آنکس علم بیشتری نسبت به دینش داشته باشد به هدایت نیز نزدیکتر است و احتمال اغوای او توسط شیاطین جن و انس کاهش می‌یابد، از اینرو کسب علوم شرعی راه خوبی برای حفظ ایمان است. قال الإمام ابن القیم رحمه الله： «کل ما کان فی القرآن من مدح للعبد فهو من ثمره …

یکی از اسباب هدایت و تداوم و بقا بر آن؛ داشتن علم شرعی است. کسی که به احکام شریعت علم داشته باشد و طریقه ی صحیح عبادات را بداند، عبادت او نیز به قبولی نزدیکتر خواهد شد و این علم برایش همانند چراغی خواهد بود که راه و مسیر او را برای عبادت صحیح پروردگار روشن می‌کند. کتب عمر بن …

در شریعت اسلام هیچ نژاد و زبانی از بقیه برتر و گرامی تر نیست، بلکه آن کسی گرامی و مکرم هست که ایمان آورده و طاعت خدای عزوجل کند. پس هرکس با هر نژادی مقیدتر و پایبندتر به احکام شریعت باشد، به همان اندازه نیز گرامی تر و مکرم تر هست. قال سعید بن المسیب: «ما أکرمت العباد أنفسها بمثل طاعه …

مقام و منصب، بسیاری از مردم را با وجود آشکار شدن حق از بازگشت به آن باز می‌دارد، و این نشان از بی‌خردی است. (علامه ابن عثیمین رحمه الله (الضیاء اللامع ٢٢٩).

ابن قیم رحمه اللّٰه می فرماید: «برای قلب؛امری مفیدتر از رفتار نیک با مردم توام با لطف و خیرخواهی،نیست. چنین رفتاری با مردم،یکی از اشکال زیر را دربر دارد : یا شخص مقابل اجنبی است؛پس محب و دوستی او را کسب می کنی. یا دوست و رفیق است،پس رفاقت و دوستیش بیشتر دوام پیدا می کند. و یا دشمن کینه …

{یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ..}. «ای مردم،از پروردگارتان بترسید» (حج/۱). شیخ عبدالعزیز بن عبدالله بن باز: پس به همه مردم به تقوا امر شده که به این معناست که از غضب و خشم الله و همچنین از مجازات الله بترسید، با پیروی از توحید و داشتن اخلاص برای الله و اطاعت کردن از اوامرش و ترک کردن از اموری که از …

قال شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله : ومن أعظم ما یُقوِّی الأحوال الشیطانیه: سماع الغناء والملاهی وهو سماع المشرکین . (الفرقان ٢۵٠). شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله فرموده است : از بزرگترین عامل تقویت اعمال شیطانی ، گوش دادن به آوازخوانی و الات موسیقی است که از اعمال مشرکین است .

حسن بصری رحمه الله می‌گوید: «به خدا سوگند دنیا خوش نیست مگر با یاد آخرت؛ با یاد بهشت و دیدن پروردگار». و ابن القیم رحمه الله می‌گوید: «هرکه خوشی زندگی را در حرام بجوید، خداوند او را با برعکس آنچه می‌خواسته مجازات خواهد کرد، زیرا آنچه نزد الله است جز با طاعت او به دست نمی‌آید» [روضه المحبین].

علامه عبدالعزیز بن باز رحمه الله: هر مسلمانی بر حذر باشد از اینکه فریب اکثریت را خورده و بگوید: «همهٔ مردم این راه را می‌پیمایند، و به آن عادت کرده‌اند؛ پس من نیز با آنان خواهم بود» چنین برداشتی، مصیبتی بس بزرگ است؛ که سبب هلاکت بیشتر پیشینیان گردید. اما تو ‌ای عاقل! به خویشتن بنگر و خودت را محاسبه …

قال عبد الله بن مسعود رضی الله عنه : و قال: «ویل لـمن لا یعلم، ولو شاء الله لعلمه، وویل لـمن یعلم، ثم لا یعمل» . عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می گوید: «وای بر کسی که نمی‌داند، و اگر خدا بخواهد وی را علم می‌دهد، و وای بر آنکس که علم دارد ولی به آن عمل نمی‌کند».‏ «حلیه …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله گوید: سکوتی که در آن، نه قرائت قرآن و نه یاد خدا و نه دعا باشد، عبادت نیست و ما به آن مکلف نشده ایم. بلکه باعث باز شدن درهای وسوسه می شود پس مشغولیت به ذکر خداوند متعال، از سکوت برتر است. (الفتاوی الکبری ٢٩٨/٢).

ابن القیم رحمه الله می فرماید: در تو عقل ملائک، شهوت چهارپایان و هوا و هوس شیطان جمع شده است و بر تو یکی از این سه حالت غلبه می کند‏:‏ اگر بر شهوتت و هوا و هوس غلبه کردی بر مرتبه ملائکه تو افزوده مى شود و اگر هوا و هوس و شهوتت بر تو غلبه کند از مرتبه …

شیخ عبدالعزیز بن باز رحمه اللّٰه می فرماید: “ما یثبت عن النبی صلى الله علیه وسلم أنه رفع یدیه بعد الفریضه, بل السنه أنه یذکر الله ویدعوا لکن من دون رفع یدین بعد الفرائض الخمس, أما بعد النافله فلا أعلم بعد التتبع الکثیر لا أعلم أنه رفع یدیه بعد النافله- علیه الصلاه والسلام-, ولکن عموم الأحادیث الداله على أنه رفع …

پرخوری و شکم چرانی : یکی از صفات بارز سلف صالح پرهیز از پرخوری و لذت جویی بود، چرا که اهمیت دادن به این مسائل موجب می‌شود که دنیاخواهی در وجود ما تقویت شود و به همان نسبت نیز ما را از آخرت و عذاب جهنم غافل می‌دارد، و مشخص است که عواقب غفلت از عذاب جهنم چه آثاری بر …

شرکت در دزدی از طریق خرید اجناس دزدیده شده : قال الإمام أحمد رحمه اللّه تعالى: «إذا اشترى الرّجل من رجل شیئا وهو یعلم أنّه سرقه فقد شارکه». {‏«مسائل الإمام أحمد، روایه البغوی» (۶۸)}. امام احمد بن حنبل رحمه الله فرمودند: «هرگاه کسی چیزی را از مردی بخرد و بداند که او آن را دزدیده است، پس وی نیز در سرقت …

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله گوید: بر اساس سنت و اجماع؛ اهل بدعت و بدعتگزاران از اهل معصیت و بدکاران و پیروان شهوت، بدترند. از اینرو رسول اللهﷺ به پیکار و قتال با خوارج دستور دادند و از قتال و پیکار با حاکمان ستمکار منع فرمودند. (مجموع الفتاوى ١٠٣/٢٠).

شیخ عثیمین رحمه اللّٰه می فرماید: “قول صحیح این است که رواتب دوازده رکعت اند،که بدین ترتیب اند: دو رکعت قبل از نماز صبح،چهار رکعت قبل از نماز ظهر با دو سلام،و دو رکعت بعد از نماز ظهر،دو رکعت بعد از نماز مغرب و دو رکعت هم بعد از نماز عشاء “. “الشرح الممتع”(۴/۶۸) .

برخی از علمای سلف فرموده اند : از این بر حذر باشید که یکی از شما ، یهودی و یا نصرانی باشد ، در حالی که خود وی کاملا بی خبر است . الله متعال می فرماید : {وَمَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}. هر کسی از شما آنان ( یهود و نصاری ) را ( در راه پیشبرد اهداف دینی …

قدر لحظات زندگی را بدانیم، زیرا هر روز به پایان عمر نزدیکتر می‌شویم و فرصت کسب اجر و ثواب را از دست می‌دهیم. قال ابن القیم رحمه الله تعالی： ‏« کم جاء الثواب یسعى الیک فوقف بالباب فرده بواب: سوف و لعل و عسى»‏. [«الفوائد» (ص : ۶۳)]. امام ابن قیم رحمه الله فرمود： «‏ بسا ثواب به سوی تو …

علی ابن ابی طالب رضی الله عنه： از چیره شدن دو چیز بر شما میترسم： ۱ – پیروی از هواهای نفسانی ۲ – آرزوی طولانی پس پیروی از هوای نفس باعث بسته شدن راه حق میشود، و آرزوی طولانی باعث فراموشی آخرت میشود. [ صحیح بخاری ۶۴۱۶ ].

ابن القیم رحمه الله تعالی： مهربان تر از الله نخواهی یافت، قسم به الله اگر آنکه در سجده است، می دانست چه نعمتی به خاطر سجده اش او را احاطه کرده، سرش را از سجده بلند نمی کرد.

برخی از سلف می گویند： مردم عزت و بزرگی را در مقابل درب کاخ های ملوک جست و جو می کنند درحالی که آن را نخواهند یافت مگر با طاعت و عبادت الله سبحانه و تعالی. [ إغاثه اللهفان ۱/۴۸ ].

امام عز بن عبدالسلام رحمه الله می‌گوید: «اندوه برای از دست دادن طاعت، نشانه‌ی دوست داشتن و اهمیت به آن است، زیرا انسان فقط برای چیزی ناراحت می‌شود که برایش مهم است».

امام ابن القیم رحمه الله تعالی: و آنچه از درد و رنج و سختی و ناراحتی ها به دست می آوری، از دو جهت است؛ یکی از آن میل به دنیا و حریص بودن بر آن و دیگری کوتاهی در پرهیزگاری و طاعت. [عده الصابرین ، ص ۲۵۶].

ﺍﺑﻦ ﻋﺜﯿﻤﯿﻦ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ تعالی： ﻻ ﯾﺸﺮﻉ ﺃﻥ ﺗﻘﻮﻝ ﻟﻠﻐﻀﺒﺎﻥ “ﺍﺫﮐﺮ ﺍﻟﻠﻪ” ﺃﻭ “ﺻﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺒﯽ” ﻭ ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺃﻥ ﺗﻘﻮﻝ ﻟﻪ： “ﺍﺳﺘﻌﺬ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﯿﻄﺎﻥ” ( ﺷﺮﻋﺎ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ “ﺫﮐﺮ خدا ﺑﮕﻮ” ﯾﺎ “ﺻﻠﻮﺍﺕ ﺑﻔﺮﺳﺖ” ﻭ ﺳﻨﺖ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ： ” ﺍﺳﺘﻌﺬ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﯿﻄﺎﻥ ” ﯾﻌﻨﯽ : ” ﺍﺯ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﭘﻨﺎﻩ …

حافظ ابن رجب رحمه الله： قال بعض السلف： « یا رب، عجبت لمن یعرفک کیف یرجو غیرک! و عجبت لمن یعرفک کیف یستعین بغیرک!». یکی از علمای سلف (پیشین) گفته است： « پروردگارا! تعجب می‌کنم از آنکس که تو را می‌شناسد اما از غیر تو امید دارد! و تعجب می‌کنم از آنکس که تو را می‌شناسد اما از غیر تو …

عبدالقادر جیلانی می گوید : اعلم ان لاهل البدع علامات یعرفون بها فعلامه اهل البدعه الوقیعه فی اهل الاثر با علامت ونشانه های زیادی اهل بدعت شناخته می شوند بزرگترین علامتشان این است که اهل الحدیث را بدگویی می کنند. (غنیه الطالبین ص۲۹۴). جیلانی رحمه الله فرقه ناجیه فقط اهل سنت را قرار داده و با وضاحت می فرماید که …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه اللّٰه می فرماید: “اگر آدمی با تمامی مخلوقات مخالفت کند و از رسول اللّٰه صلی اللّٰه علیه وسلم پیروی کند؛اللّٰه متعال از مخالفت او با احدی سوال نخواهند کرد”. [مجموع الفتاوی:۵۲۹/۱۶]

براستی کسی که به خاطر غیر اللّٰه دلبستگی ها و منافعش را کنار بگذارد،در مشقت و سختی میافتد .. اما کسی که صادقانه و از روی اخلاص از آن ها دل بکند،گرفتار سختی نمی شود مگر در اولین وهله ها؛تا مورد امتحان قرار گیرد که آیا اهل صدق است یا کذب؟ پس اگر بر این سختی اندک صبر پیشه کند،لذت …

شیخ ابو اسحاق حوینی حفظه الله می فرماید:- “از نشانه های سعادت آدمی این است که آنگاه وفات کند،همراهش بدی هایش نیز می میرند؛و وای بر آنکه خود می میرد اما با این وجود بدی هایش همچنان باقی می ماند”.

سیدنا عمر رضى الله عنه می گوید: «به بندگان بعد از اسلام، نعمتى بهتر از دوست صالح داده نشده است، هرگاه یکى از شما محبتى از برادر مؤمنش ببیند، پس دوستى خود را با او مستحکم کند».

الله تعالى در تعریف و ثنا ایوب پیامبر علیه السلام می فرماید: {إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِّعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ}. « بی گمان ما او را شکیبا یافتیم، چه بنده ی خوبی، که بسیار رجوع کننده بود». الله متعال بر او لفظ بنده ی خوب را به خاطر این که صابر بود بکار می برد و این دلالت بر این دارد …

قال الفضیل بن عیاض رحمه الله: «المؤمن یستر و ینصح، و الفاجر یهتک و یعیِّر». فضیل بن عیاض رحمه الله فرمودند: «مؤمن خطای مردم را می پوشاند و نصیحت می کند، اما انسان فاجر خطای مردم را افشاء می کند و سرزنش می کند».

در هنگام کمبود دعوتگران و کثرت منکرات و غلبه‌ی جهل  مانند حال و روز کنونی ما  دعوت برای هر کس بر حسب توانش، فرض عین است. علامه بن باز رحمه الله [فتاوی].

«توبه‌کننده افتخاری دارد که هیچ‌ افتخاری با آن برابری نمی‌کند: الله متعال از توبه‌اش شادمان شده است». یحیی بن معاذ رحمه الله [حلیه الأولیاء ۱۰/۵۹].

امیرالمؤمنین عمر بن خطاب رضی الله عنه： کونوا دعاهً إلى الله و أنتم صامتون قیل: و کیف ذلک؟ قال: بأخلاقکم ( به سوی الله دعوت دهید ، در حالی که ساکت هستید گفتند: چگونه؟ فرمود: با اخلاق هایتان).

امام ابن بطال مالکی رحمه الله： ملاقاتِ مردم با تبسم و خوش رویی از اخلاق پیامبران است که تکبر را دور کرده و صمیمیت ایجاد می کند. [شرح صحیح البخاری لابن بطال: ۱۹۳/۵].

عن عثمان رضی الله عنه قال: وجدت حلاوه العباده فی اربعه اشیاء: اولها:فی اداء فرائض الله،والثانی:فی اجتناب محارم الله،و الثالث:فی الأمر بالمعروف ابتغاء ثواب الله،و الرابع:فی النهی عن المنکر اتقاء غضب الله. عثمان رضی الله عنه فرمود: شیرینی عبادت را در چهار چیز یافتم: اول:در ادای فرائض و واجبات دوم:در اجتناب و دوری از گناهان و محارم الهی سوم:در امر …