اقوال سلف صالح

  یک دفعه ابن سماک رحمه الله پیش هارون رحمه الله نشسته بود، در همین ضمن هارون الرشید تقاضای آب نوشیدن نمود، بعد از اینکه خدمتگذار آب را آورد، ابن سماک رو به هارون کرده گفت: ای امیرالمؤمنین، قبل از اینکه این آب را بنوشید به این سؤال پاسخ دهید که اگر این آب را به شما ندهند، به چقدر حاضری که …

  حضرت ضراره بن ضمره به دستور حضرت معاویه ضی الله عنه شمه‌ای از حالات حضرت علی ضی الله عنه را این‌چنین بیان فرمود: «ای امیرالمؤمنین، حضرت علی دنیا و عظمتش را به دیدۀ حقارت می‌نگریست، با تاریکی شب انس و الفت برقرار کرده بود، همیشه لباس‌های درشت می‌پوشید و غذاهای ساده تناول می‌فرمود. در اواخر شب می‌دیدم که محاسن خویش را …

  یک دفعه ابو حازم رحمه الله در محضر حضرت عمر بن عبدالعزیز رحمه الله حضور داشت، حضرت عمر بن عبدالعزیز از این بزرگوار خواستار پند و اندرزی شد. ابوحازم رحمه الله فرمود: «ای خلیفه، دراز بکش و بیندیش که مرگ بر بالینت سایه افکنده و از خودت بپرس که در این وقت چه چیزی را بیشتر می‌خواهی، لذا همان چیز را …

  مجالس موعظۀ حضرت شیخ عبدالقادر گیلانی رحمه الله در راستای پذیرش معنویت آنچنان مؤثر می‌بود که بر قلب‌های مرده، روح مسیحائی دمیده می‌شد، اکنون به چند گفتار از این شیخ بزرگوار رحمه الله توجه بفرمائید: بیدار شدنت را برای بعد از مرگ مگذار، زیرا بیداری آن وقت سودی نخواهد داشت، این حقیقت را همیشه بپذیر که آخرین روز همین امروز …

  سلیمان بن داوود رحمه الله می‌فرماید: از حضرت عبدالله بن مبارک رحمه الله پرسیدم: در دنیا چه کسانی از اهل کار و صلاحیت واقعی هستند؟ فرمود: علما. سلیمان بن داوود دوباره پرسید: پادشاهان و امیران روی زمین چه کسانی هستند؟ فرمود: قدرت و حکومت از آنِ زاهدان (پرهیزگاران) است. نعیم بن حماد رحمه الله می‌فرماید: حضرت عبدالله بن مبارک رحمه الله هرگاه …

  در حضور معتصم (از خلفای بنی عباس) یک شخص زندانی که در زنجیر بسته شده بود را آوردند[۱]. خلیفه و آن دسته از علمائی که دارای طرز تفکر اعتزالی بودند، در پی این بودند تا امام به هر صورت ممکن نظریۀ مخلوق بودن قرآن را بپذیرد. اما آن امام بزرگوار و مجاهد با آواز بلند این چنین می‌فرمود: «أعطونی …

  جمعی از بزرگان با ارسال نامه‌ای به محضر امیرالمؤمنین حضرت عمر بن عبدالعزیز رحمه الله خواستار پند و اندرز شدند. حضرت عمر بن عبدالعزیز رحمه الله در پاسخ نامه آنان فرمود: این واقعیت را بپذیرید که طالب دنیا هرگز دوستدار شما نمی‌باشد، و آن کسی که در فکر آخرت باشد همنشینی شما را نمی‌تواند برگزیند. بنابراین هر وقت خواهشات خویش …

  یحیی بن معین رحمه الله از محدثین بسیار بزرگ هستند، چنانچه امام احمد بن حنبل رحمه الله در مورد ایشان می‌فرماید: از هر آن حدیثی که یحیی بن معین اطلاعی نداشته باشد، اینطور باید فهمید که آن حدیث پایه و اساس علمی ندارد. علی بن مدینی رحمه الله می‌فرماید: یحیی بن معین سرچشمۀ علم حدیث برای همۀ ائمۀ علم حدیث می‌باشند. …

  خالد بن یزید رحمه الله از علما و عرفای برجسته، که در علم حدیث مرتبۀ بسیار بلندی داشت تا جائی که امام زهری رحمه الله نیز از ایشان نقل روایت می‌نمود. در حق‌گوئی به غیر از خدا، از دیگران کوچک‌ترین ترس و واهمه‌ای نداشت. چنانچه عبدالملک بن مروان (از خلفای بنی‌امیه) را چندین مرتبه به خاطر ارتکاب اشتباهاتش مورد …

  یحیی بن معاذ  از بزرگان عهد خودشان بود، یک دفعه فرمود: «دنیا ویرانه‌ای است و از این دنیا همان قلبی ویرانه‌تر است که در پی آبادی دنیا باشد. آخرت محل آبادی است و در قبال آخرت همان قلبی آبادتر است که در فکر آبادانی آخرت باشد. برادر تو همان شخصی است که تو را از عیب‌هایت آگاه سازد و …

  حضرت حسن بصری می‌فرماید: در محله‌ای از محله‌های بصره آنچنان آتش‌سوزی رخ داد که به غیر از یک کپر، چیزی دیگر باقی نماند. والی بصره حضرت ابوموسی اشعریس بود، بعد از تحقیقات معلوم گردید که آن کپر متعلق به درویشی بود که در آن محل زندگی می‌نمود، چنانچه وی از خداوند این دعا را نموده بود که بر اثر …

امام ابن القیم رحمه الله تعالی: « طوبى لمن شغله عیبه عن عیوب الناس و ویل لمن نسی عیبه و تفرغ لعیوب الناس، فالأول علامه السعاده و الثانی علامه الشقاوه». [«طریق الهجرتین» (ص : ۱۷۶)] «خوشا بحال کسی که پرداختن به عیبش وی را از عیوب مردم غافل کرده، و وای بر آنکسی که عیب خود را فراموش کرده و …

امام ابن القیم رحمه الله تعالی： الله متعال در توصیف منافقین می فرمایند： الله را یاد نمی کنند مگر به مقدار اندک و کعب ابن مالک رحمه الله تعالی فرمود： و هر کس الله متعال را به کثرت یاد نماید، از نفاق دور خواهد بود. [ الوابل الصیب ]

علامه ابن عثیمین رحمه الله： اگر خواهان هدایت هستی، بدون هیچ عجله و شتابی، به تدبر و تفکر در آیات قرآن بپرداز و از آن غافل مباش. امروزه بسیاری از کسانی که قرآن می خوانند، یا برای کسب پاداش قرائت است و یا برای تبرک به آن؛ و نه برای تدبر در آن. لذا از گنجینه های سودمند آن بی …

محمد بن سیرین رحمه الله： «گروهی فراگیری علم و همنشینی با علما را رها کرده و به نماز و روزه مشغول شدند، تا جایی که پوست برخی از آنها به استخوانشان چسبید، سپس با سنت مخالفت کرده و هلاک شدند و خون‌ مسلمانان را ریختند. سوگند به آنکه معبود حقی جز او نیست هر کس کاری را از روی نادانی …

امام ابن القیم رحمه الله تعالی： پس کسی که از توحید روگردانی کند، خواه ناخواه مشرک است، و کسی که از سنت روگردانی کند، خواه ناخواه مبتدع است. [ إغاثه اللهفان ۲۲۴/۱ ]

علامه ابن عثیمین رحمه الله： هر اندازه اعمال نیک داشته باشی، به عمل خویش مغرور نشو، زیرا عملت در برابر حق الله بر تو، اندک است. [شرح ریاض الصالحین ۱/۵۷۵]

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： « اوّلین دلیلى که مجتهد را از همۀ ادلّۀ دیگر بى‌نیاز مى‌کند و با وجود آن به هیچ دلیل دیگرى نیاز ندارد، اجماع است که اگر آن را به دست آورد لازم نیست سایر ادلّه را پیگیری کند و لذا کتاب و سنّت مخالف با آن را باید تأویل کند یا منسوخ بداند. …

امام ابن القیم رحمه الله تعالی： مثال قلب مانند پرنده ای است که هر آنچه بالا رود از آفتها دور گردد و هر آنچه فرود آید در دام آفتها می افتد. [ الداﺀ و الدواء ۱۱۹ ]

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： عبادت چیست؟ ” عبادت اسمی است در برگیرنده‌ی هر آنچه از اقوال و اعمال ظاهری و باطنی که خداوند آن را دوست دارد و بدان راضی است و بیزاری از آنچه ضد آن است و با آن منافات دارد. ” [ کتاب العبودیه – ص ۴ ]

امام شاطبی رحمه الله تعالی： « برخی از نشانه های سعادت بنده عبارتند از： – آسان شدن طاعت و عبادت بر وی – موافقت افعالش با سنت – همنشینی با نیکوکاران – خوش اخلاقی با برادران ایمانی – نیکی به مردم – اهتمام به امور مسلمین – استفاده از وقت ». [ الإعتصام:۱۵۲/۲ ]

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： هرگاه قلب طعم و مزه عبادت الله و اخلاص در اعمال برای الله را چشید، هیچ چیزی جای این طعم را برای قلب پر نمی کند. [ الفتاوی ۱۰/۱۸۷ ]

امام الأوزاعی رحمه الله： همانا مؤمن کمتر می گوید و بیشتر عمل میکند، اما منافق بیشتر سخن میگوید و کمتر عمل میکند. [«حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی]

امام سفیان ثوری رحمه الله： «هنگامی که امر به معروف می‌کنی، از مؤمن پشتیبانی کرده‌ای و هنگامی که نهی از منکر می‌کنی، بینی‌ منافق را به خاک مالیده‌ای». [ الأمر بالمعروف للخلال/۶۷ ]

امام اصفهانی رحمه الله تعالی： کسی را که به هوای نفس یا بدعت تمایل دارد، نمی بینی مگر اینکه او را حیران و دارای قلبی مُرده می یابی؛ که توانایی نُطق به حق را ندارد. [ الحجه فی بیان المحجه ١/۴٣١ ]

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： هرکس به هر اندازه از توحید و سنت دور باشد، به شرک و بدعت و افترا (دروغ بستن بر دین) نزدیکتر است. [ اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفه أصحاب الجحیم، ص ۵٠١ ]

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： مؤمن وظیفه دارد در برابر مصیبت ها، صبر پیشه کرده و تسلیم باشد. و در برابر گناهان، استغفار کرده و توبه نماید. [ الفرقان ۱/۱۳۵ ]

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： «محبت داشتن با اهل بیت رَضِیَ اللهُ عَنْهماُ بر ما فرض است، و به خاطر این محبت، الله به ما اجر و پاداش میدهد … و هرکس با اهل بیت بغض و کینه داشت پس بر او باد لعنت الله و فرشتگان و همه مردمان.» [ مجموع الفتاوى ( ۴ / ۴۸۷ ، …

علامه ابن عثیمین رحمه الله تعالی: علت نام گذاری صدقه به این نام، این ست که بیانگر صداقت بخشنده ی آن است. زیرا انسان، به مال و ثروت، میل و رغبت دارد. انسان، فقط به خاطر چیزی که بیشتر دوست دارد، از علایق و دلبستگی های خود می گذرد. لذا وقتی انسان، از مال خود به خاطر الله ﷻ صدقه …

  تا زنده هستیم در فکر آخرت خود باشیم و در کسب توشه بخل نورزیم. عن میمون بن مهران، قال： « لئن أتصدق بدرهم فی حیاتی، أحب إلی من أن یتصدق عنی بعد موتی بمائه درهم» [«حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی] میمون بن مهران رحمه الله فرمود： « اگر یک درهم را در زمان حیاتم صدقه دهم، بیشتر از …

امام ابن عثیمین رحمه الله： (در جنگ احد) مسلمین بخاطر یک گناه و یک معصیت شکست خوردند، پس چگونه ما امروز نصرت و یاری را از الله می خواهیم حال آنکه گناهان ما بسیار است. [ القوال المفید ۲۸۹/۱ ]

علامه محمد امین شنقیطی رحمه الله تعالی： قرآن در سینه تثبیت نمی شود، و حفظ آن آسان نمی گردد، و فهم آن میسر نمی شود، مگر بوسیله قیام در دل شب. [ أضواء البیان ۸/۶۱۳ ]

امام ابن القیم رحمه الله تعالی： رضایت و خشنودی الله متعال از بنده اش، از بهشت و هر آنچه در آن وجود دارد برتر است، زیرا که خشنودی و رضا از اوصاف الله متعال است، اما بهشت از مخلوقات الله متعال. الله تعالی در سوره التوبه میفرمایند： و رضوان من الله اکبر یعنی: و خشنودی الله (از همه آنها) برتر …

شیخ علامه صالح الفوزان حفظه الله： بر طلاب علم و داعیان شایسته و ضروری است که دعوتشان را بر پایه توحید قرار دهند و همچنین انکار شرک و رد شبهات آن را در اولویت قرار دهند، این مساله مهم و واجب بوده زیرا که این دعوت پیامبران بوده است. هر دعوتی که در آن نهی از شرک نباشد دعوت ناقصی …

علامه ابن عثیمین رحمه الله تعالی： شریعت اسلام، شریعتی است که شامل هر آنچه آدمی برای دین و دنیای خود بدان نیاز دارد، می شود. [ شرح الریاض الصالحین ۴/۳۴۸ ]

علامه ابن عثیمین رحمه الله تعالی： اگر همه چیز از برای خداوند است، پس اگر از تو چیزی را بگیرد، از ملک خود برده و اگر تو را چیزی دهد از مال خود بوده !! پس نارضایتی ات از برای چیست؟ [شرح ریاض الصالحین ۱/۲۰۷]

امام ابن القیم رحمه الله تعالی: اگر الله متعال دروازه قیام شب را بر رویت گشود، به آنهایی که خواب اند با دیده حقارت منگر. اگر الله متعال دروازه روزه را بر رویت گشود، به آنهایی که روزه نمیگیرند با دیده حقارت منگر. اگر الله متعال دروازه جهاد را بر رویت گشود، به آنهایی که نشسته اند (جهاد نمی کنند) …

حافظ ابن حجر عسقلانی رحمه الله تعالی： پس خوشبخت کسی است که： بر مبنای منهج سلف صالح پاینده باشد، و از دستکاری و نو آوری آیندگان اجتناب کند. [ فتح الباری ۱۴۳/۱۳ ]

امام احمد حنبل رحمه الله تعالی： رضایت مردم را ترک کردم و پس آن توانستم سخن حق را بر زبان برانم . [سیر اعلام النبلاء ۱۱/۳۴ ]

امام احمد ابن حنبل رحمه الله تعالی： هرگاه خواستی جایگاه و میزان وابستگی واقعی مسلمانان زمانت را بدانی؛ پس به شلوغی و تردد مسلمانان بر دروازه های مساجد و به آواز لبیک آنان بر دور کعبه منگر ؛ بلکه به میزان موافقت و سازش آنان با دشمنان شریعت بنگر . [الاداب الشرعیه ٢٣٧/١]

ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻦ القیم ﺭﺣﻤﺔ ﺍﻟﻠﻪ تعالی： ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﯾﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻓﻬﻤﯿﺪﻩ ﺍﯾﻢ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ： ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﺁﻻﺕ ﻟﻬﻮ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻗﻮﻣﯽ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺩﺷﻤﻦ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺴﻠﻂ ﮔﺮﺩﺍﻧﯿﺪﻩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺤﻄﯽ ﻭ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﻭ ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﺑﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، …

علامه عبدالرحمن السعدی رحمه الله تعالی： ( وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیر ُ) از معانی لطیف این است که خداوند بنده و دوست خودش را مورد لطف و عنایت قرار می دهد، نیکی و احسان را از جایی به او می رساند که گمان نمی کند. او را به گونه ای که تصورش را نمی کند از شرّ و بدی حفظ …

امام شوکانی رحمه الله： اگر چه گاهی اوقات باطل بر حق آشکار می شود و از آن پیشی می گیرد، اما الله تعالی آن را نابود و باطل می کند و عاقبت نیک را برای حق و اهل آن رقم می زند. [ فتح القدیر ج ۳ ص ۷۵ ] همانطور که در قران نیز اشاره شده است： ” جَاء …

ﺍﺑﻦ ﻋﺜﯿﻤﯿﻦ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ تعالی： ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻮﺭ ﻭ ﺷﻮﻕ ﺩﯾﻨﯽ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﻧﻪ ﻭﻃﻨﯽ، ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﺻﺤﺎﺑﻪ، ﻭﻃﻦ ﻫﺎﯾﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺗﺮﮎ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﮐﻮﻓﻪ ﻭ ﺑﺼﺮﻩ ﻭ ﺷﺎﻡ ﻭ ﻣﺼﺮ ﺭﻓﺘﻨﺪ، ﭼﻮﻥ ﻭﻃﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺟﺎﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﯾﻨﺶ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﻣﻠﯽ …

امام ﺍﺑﻦ ﺍﻟﻘﯿﻢ ﺭﺣﻤﺔ ﺍﻟﻠﻪ تعالی： ‏ﻣِﻦ ﺃﻋﻈﻢ ﺍﻟﻔﻘﻪ ﺃﻥ ﯾﺨﺎﻑ ﺍﻟﺮﺟﻞُ ﺃﻥ ﺗﺨﺪﻋَﻪ ﺫﻧﻮﺑُﻪ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﻤﻮﺕ؛ ﻓﺘَﺤُﻮﻝَ ﺑﯿﻨﻪ ﻭ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﺨﺎﺗﻤﺔ ﺍﻟﺤُﺴﻨﻰ. ( ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯾﻦ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺘﺮﺳﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺮﮒ ﻓﺮﯾﺐ ﺩﻫﻨﺪ؛ ﻭ ﺑﺪﯾﻦ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﻭ ﻭ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﯼ ﻧﯿﮑﻮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻧﺪ. [ ﺍﻟﺪﺍﺀ ﻭﺍﻟﺪﻭﺍﺀ ۱۷۱ ]