این شرط به معنای انجام عبادات و دستورات پروردگار وهمچنین دوری از معصیات وگناهان است.
درجات ایمان ۳مورد میباشد:
اسلام-ایمان-احسان.
اسلام عبارت است از:
تلفظ شهادتین ، ادای نمازهای پنگانه ، گرفتن روزه ماه رمضان ،دادن زکات اموال و ادای حج برای هرکسی که توانایی آنراداشته باشد.
کسی که این درجه را دارد، این همان اصل ایمان است و در دایره اسلام قرارگرفته.
ایمان:
درجه ای بالاترازاسلام است. چرا که فرد مؤمن ازلحاظ عبادت و تقوا برتراز فرد مسلم است. مسلمان عادی فقط واجبات را ادا میکند و امکان خطا ولغزش دراو زیاد است. اما فرد مؤمن علاوه بر انجام واجبات ، مستحبات را هم انجام میدهد برای مثال(روزه سنت میگیرد،نماز های سنت مؤکده را میخواند، صله رحم بجا می آورد و…)علاوه براین موارد، شخص مومن، درحد توانش از گناهان کبیره وصغیره دوری میکند واجتناب می ورزد بنابراین خوف و رجا (یعنی ترس وامیدواری) شخص مومن بیشتراز فرد مسلم است.
کسی که به این درجه رسیده باشد را دارای ایمان واجب میگویند.
احسان؛ از دو درجه قبلی بالاتراست و ایمان اشخاصی چون ابوبکر صدیق است. ایمان دراین پله شخص را به مستجاب الدعوه شدن میرساند(یعنی هردعایی که میکند در نزد الله قبول خواهد شد).
الله اکبر
رسول الله ﷺ در تعریف احسان فرمودند: الإحسان أن تعبدالله کأنک تراه فإن لم تکن تراه فإنه یراک….
یعنی احسان این است که الله را عبادت کنی آنچنان که گویی الله را میبینی و اگر تو الله را نمیبینی، پس او تورا میبیند!
کسی که به این درجه از ایمان برسد همیشه الله ذوالجلال را ناظر بر اعمال،گفتار وحتی دل و درون خویش میبیند و جرأت انجام گناه و و فکر کردن به معصیت را به خود نمیدهد!
به علاوه عبادت کردنش از مسلم ومومن بیشترخواهد بود، قلبش پراز محبت الله ورسول گرامی ﷺ خواهد بود. ودرروز قیامت با پیامبران و وشهداء حشر میشود!!!
فرد محسن دارای ایمان مستحب است!
این مرحله ایمانی چون عمر
رضی الله عنه را میطلبد . آنقدر ترس الله در قلبش بود که پیامبرخدا ﷺ درمورد امام عمر فرمودند: ب الله سوگند اگر عمر راهی را درپیش بگیرد شیطان از ترس او راه دیگری را درپیش خواهد گرفت واز عمر فرارمیکند!!
عمر ازگناهان فرارمیکرد و ابلیس از عمر فرارمیکرد!
(ازالله میخواهم که هم من و هم شمارا به این درجه نایل بفرماید! آمین یا حی یاقیوم).
نکته مهم اینجاست که این درجات برحسب اعتقاد واطمینان شخص به لا اله الا الله و پذیرفتن مقتضای آن صورت میگیرد
هرقدر انسان دستورات الله را انجام داده و از محارم الهی دوری نماید به همان اندازه در نزد پروردگارش گرامی تر و درجه اش بالاتر خواهدبود!
اینجاست که یکی از سلف صالح امت میفرماید:
ﻗﺎﻝ ﻳﺤﻴﻰ ﺑﻦ ﻣﻌﺎﺫ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ : ﻟﻴﺲ ﺑﺼﺎﺩﻕ ﻣﻦ ﺍﺩﻋﻰ ﻣﺤﺒﺔ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﻟﻢ ﻳﺤﻔﻆ ﺣﺪﻭﺩﻩ.
(ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻭﺍﻟﺤﻜﻢ ﺹ : ۸۶).
یحیی بن معاذ رحمه الله تعالی فرمودند: کسی که ادعای محبت الله دارد و درعین حال حدود الهی را رعایت نمیکند ، درادعایش راستگو وصادق نیست.
پس بیایید با دوری ازگناهان و انجام طاعات و مستحبات به الله متعال نزدیک شویم وبا اخلاص و تقوی درآشکاروپنهان جزو مقربان درگاهش باشیم إن شاءالله…
اللهم توفنا مسلما لک وألحقنا فی عبادک الصالحین اللهم ألهمنا طاعتک وجنبنا معصیتک.
معنی: پروردگارا مارا با مسلمان بودن برای خودت قبضه روح کن و مارا به بندگان صالح و محسن خودت ملحق بفرما / یا الله انجام عبادت را به ما الهام بفرما و ماراز گناهان ومعصیات دور بگردان.
آمین یا سمیع و یا مجیب.