انواع مردم در خرید و فروش

مردم در معاملات بر سه دسته هستند:

برخی از مردم با عدالت، خرید و فروش می‌‌کنند … برخی با ظلم و ستم، داد و ستد دارند… برخی هم هستند که با احسان داد و ستد می‌‌کنند.

کسی‌که با عدالت خرید و فروش می‌‌کند، کالا را می‌‌فروشد و پول آن را به عدالت می‌‌گیرد، نه ظلم می‌کند و نه اجازه می‌دهد که به او ظلم شود.

کسی‌که با ظلم و ستم معامله می‌‌کند‌‌‌‌‌‌، کلاه‌بردار، دروغگو، مکار و …. است.

کسی‌که با احسان خرید و فروش می‌‌کند، در خرید و فروش گذشت می‌کند و در گرفتن طلب از مشتری مهلت می‌دهد اما اگر خودش قرضی داشته باشد، سعی می‌کند زود آن را پرداخت کند و در قیمت کالا اضافه نمی‌‌کند. این‌ها بهترین مردم در خرید و فروش هستند. در نتیجه کارِ گروه اول جایز و کارِ گروه دوم حرام است؛ زیرامال مردم را به ناحق و باطل می‌‌خورند.

۱ – الله تعالی می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ یَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِیتَآیِٕ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَیَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنکَرِ وَٱلۡبَغۡیِۚ یَعِظُکُمۡ لَعَلَّکُمۡ تَذَکَّرُونَ٩٠﴾ [النحل: ۹۰]. «در حقیقت، الله [شما را] به عدالت و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‌دهد و از فحشا و زشت‌کاری و سرکشی نهى مى‌کند. او شما را پند مى‌دهد؛ باشد که پند گیرید».

۲ – جابر رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: (الله بر بنده‌ای رحم می‌کند که هنگام خرید و فروش و طلب حق خود، آسان‌‌‌گیر باشد). ^[۱]

[۱]. بخاری (ش:۲۰۷۶).