اقسام مواقیت

مواقیت دو بخش هستند:

بخش اول: مواقیت زمانی: که عبارتند از ماه‌‌های حج؛ یعنی: شوال، ذوالقعده و ذی‌‌الحجه؛ و عمره را می‌‌توان در هر زمانی انجام داد.

احرام برای حج با فرارسیدن اول شوال آغاز می‌‌شود و پایان وقت احرام برای آن، قبل از طلوع فجر شب عید قربان می‌‌باشد.

تمام اعمال و مناسک حج با غروب خورشید در روز سیزدهم ذی‌‌الحجه به پایان می‌‌رسد. جز طواف وداع و طواف و سعی برای کسانی‌که معذور بوده‌‌اند که به تاخیر انداختن آن‌ها تا پایان ذی‌‌الحجه جایز است.

بخش دوم:

مواقیت مکانی: عبارتند از مکان‌‌هایی که حجاج یا عمره‌‌گزاران از آن‌ها احرام می‌‌بندند. مواقیت مکانی پنج تا هستند:

۱- ذوالحُلَیفه: میقات اهل مدینه و کسانی‌که از آن می‌‌گذرند. فاصله آن تا مکه تقریبا ۴۲۰ کیلومتر است. ذوالحلیفه دورترین میقات از مکه است. نام دیگر آن «وادی العقیق» است و مسجد آن معروف به مسجد شجره می‌‌باشد.

میقات ذوالحلیفه واقع در جنوب مدینه می‌‌باشد. فاصله میان آن و مسجدالنبی ۱۳ کیلومتر است. برای مُحرِم مستحب است که در این وادی مبارک نماز بخواند.

۲- جُحفه: میقات اهل شام، ترکیه، مصر، مغرب و کسانی است که با آن در یک راستا قرار دارند. و نیز میقات کسانی است که از این مسیر می‌‌گذرند. جحفه روستایی است در شرق رابغ؛ فاصله‌‌ی آن تا مکه تقریبا ۱۸۶ کیلومتر است. هم‌‌اکنون مردم از رابغ واقع در غرب جحفه در ساحل دریا احرام می‌‌بندند.

۳- یلَملَم: میقات اهل یمن و کسانی است که با آن در یک راستا قرار دارند یا از این مسیر می‌‌گذرند. یلملم کوه و دره است. فاصله‌‌ی آن از مکه تقریبا ۱۲۰ کیلومتر می‌‌باشد. اکنون مردم از سعدیه واقع در وادی یلملم از جهت ساحل غربی احرام می‌‌بندند.

۴- قَرن المنازل: میقات اهل نجد و طائف و کسانی‌که با آن در یک راستا قرار دارند یا از آن می‌‌گذرند. امروزه به «السیل الکبیر» مشهور است. فاصله‌‌ی آن تا مکه تقریبا ۷۵ کیلومتر است. و «وادی مَحرَم» بالای قرن المنازل است و مسیر منطقه «هَدا» به سوی مکه از آن می‌‌گذرد.

۵- ذات عِرق: میقات اهل عراق و کسانی‌که با آن در یک راستا می‌‌باشند یا از آن می‌‌گذرند. و آن نیز دره‌‌ای است که «الضریبه» نیز نامیده می‌‌شود. فاصله آن تا مکه تقریبا ۱۰۰ کیلومتر است.

– کسانی‌که در فاصله‌‌ی میان مواقیت و مکه سکونت می‌‌کنند، از مکه احرام می‌‌بندند.

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضی الله عنهما قَالَ: وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم لِأَهْلِ المَدِینَهِ ذَا الحُلَیْفَهِ، وَلِأَهْلِ الشَّأْمِ الجُحْفَهَ، وَلِأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنَ المَنَازِلِ، وَلِأَهْلِ الیَمَنِ یَلَمْلَمَ، فَهُنَّ لَهُنَّ، وَلِمَنْ أَتَى عَلَیْهِنَّ مِنْ غَیْرِ أَهْلِهِنَّ لِمَنْ کَانَ یُرِیدُ الحَجَّ وَالعُمْرَهَ، فَمَنْ کَانَ دُونَهُنَّ، فَمُهَلُّهُ مِنْ أَهْلِهِ، وَکَذَاکَ حَتَّى أَهْلُ مَکَّهَ یُهِلُّونَ مِنْهَا. ^[۱]

ابن عباس رضی الله عنهما می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم میقات اهل مدینه را ذوالحُلَیفه، میقات اهل شام را جُحفه و میقات اهل نجد را قَرن المَنازل و میقات اهل یمن را یَلَمْلَم مشخص نمود. این میقات‌ها، هم برای ساکنان این مناطق است و هم برای کسانی‌که از این راه‌ها عازم حج و عمره هستند. و کسانی‌که بعد از میقات‌‌ها (یعنی بین میقات و مکه ساکن هستند) از هرجا که بخواهند می‌‌توانند احرام ببندند. چنان‌‌که برای اهل مکه، شهر مکه میقات احرام است».

[۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۵۲۶ و مسلم حدیث شماره ۱۱۸۱ با لفظ بخاری